Jak reagować na brak szacunku w miejscu pracy?

Brak szacunku w miejscu pracy to częsty problem, który wiele osób kwalifikuje w kategoriach „tak już jest”. Oczywiście nie jest to odpowiednie podejście, ponieważ brak szacunku w pracy można dość szybko i łatwo rozwiązać. Jak to zrobić? Jak reagować kiedy pracownicy nie okazują Ci szacunku?

Brak szacunku w miejscu pracy może przybierać wiele wymiarów i dotyczyć wszystkich – niezależnie od zajmowanego stanowiska i funkcji. Co ciekawe, nieodpowiedniego zachowania ze strony współpracowników doświadczają także pracodawcy, którzy muszą zmagać się z obgadywaniem, podważaniem autorytetu lub jawną agresją słowną ze strony podwładnych. Warto zaznaczyć, że takie zachowania mogą nosić znamiona mobbingu, który wbrew pozorom może być wymierzony także w pracodawcę lub współpracowników na tym samym szczeblu firmowym. Oczywiście skala tego zjawiska jest mniejsza, jednak nie oznacza to, że ono nie występuje. Co więcej, część pracodawców wstydzi się głośno mówić o problemie braku szacunku wśród pracowników i zachowaniach mobbingowych, których doświadczają z ich strony. Jak zatem radzić sobie w takich sytuacjach? Jakie formy przebiera brak szacunku w miejscu pracy? Kiedy postawić mocne granice?

Brak szacunku do przełożonego – jak się objawia?

Brak szacunku względem pracodawcy może się objawiać w wielu zachowaniach. Czasami może nawet polegać na długotrwałym nękaniu. Dlaczego więc pracodawca nie zwolni takiego pracownika? Zdarza się, że po prostu jest on osobą ugodową, która nie chce nikomu zaszkodzić i przez to bagatelizuje oraz umniejsza problem. Czy są to cechy, które powinien posiadać lider? Niestety nie, jednak jeśli już taka osoba działa w biznesie, musi pracować nad wyrobieniem w sobie asertywności i mocnego charakteru. Jak objawia się brak szacunku ze strony pracowników wymierzony w przełożonego?

• Aroganckie odpowiedzi i niestosowne uwagi,
• Ignorowanie poleceń,
• Obgadywanie,
• Podważanie autorytetu na oczach klientów i innych pracowników,
• Narracja skierowana do klientów i kontrahentów wymierzona w pracodawcę,
• Krzyk,
• Trzaskanie drzwiami, ignorowanie telefonów w czasie pracy i inne negatywne zachowania z pogranicza niewykonywania obowiązków pracowniczych.

Jednocześnie warto zauważyć, że za brak szacunku nie uznajemy konstruktywnej krytyki wypowiedzianej przez pracowników. Inne spojrzenie na sprawy firmy wyrażone w kulturalny i logiczny sposób to niezwykle cenny feedback dla przełożonego, który nie jest w stanie zbadać i zdiagnozować wszystkich problemów pojawiających na każdym stanowisku w przedsiębiorstwie.

Warto pamiętać, że objawy braku szacunku mogą mieć miejsce także w pracy zdalnej.

Jak rozróżnić konstruktywną krytykę od arogancji i braku szacunku?

Wbrew pozorom nie jest to trudne. Wystarczy tak naprawdę zwrócić uwagę na formę wypowiedzi, ton głosu i sposób zachowania. Konstruktywna krytyka w pracy wypowiedziana jest w sposób kulturalny. Jednocześnie jest podparta dowodami i wyczuwalną realną troską o prawidłowe i sprawne funkcjonowanie firmy.

Brak szacunku może przybierać różne formy. Jednak objawia się zwykle argumentami, które nie znajdują pokrycia w rzeczywistości lub pokazują ignorancję bądź brak faktycznej wiedzy podwładnego np. o finansach firmy. Co więcej, mówi o tym także podniesiony ton głosu lub nawet krzyk, przewracanie oczami, miny, nerwowe ruchy, trzaskanie drzwiami bądź ostentacyjne wychodzenie z pracy. Ważnym czynnikiem odróżniającym jest także… nasza reakcja.

Jak człowiek reaguje na brak szacunku?

Jeśli więc poczułeś się urażony zachowaniem pracownika względem Ciebie, a jego sposób komunikacji Ci nie odpowiada, może to oznaczać, że kryją się pod tym intencje pozbawienia Cię autorytetu. Gdy Twoje ciało mimowolnie się spina, a twarz czerwieniej – czy to z zawstydzenia, czy gniewu – oznacza to, że pracownik najprawdopodobniej zachował się nieodpowiednio względem Ciebie.

Konstruktywna krytyka nie wzbudza bowiem takich reakcji – raczej składnia do myślenia i skutkuje poczuciem zadowolenia z możliwości szybkiego rozwiązania zakomunikowanych problemów.

Dlaczego podważanie autorytetu przełożonego źle działa na firmę?

Brak autorytetu pracodawcy wśród swoich podwładnych i niewykonywanie jego poleceń to prosta droga do utraty kontroli nad swoją firmą. W końcu jako założyciel powinieneś cieszyć się szacunkiem i poważaniem wśród pracowników, a także posiadać autorytet specjalisty i fachowca w swojej branży.

Jeśli w Twojej firmie jeden z pracowników notorycznie podważa Twój autorytet oraz w niewybredny sposób kwestionuje Twoje decyzje, może mieć to destrukcyjny wpływ na cały zespół. W takim przypadku pracownicy mogą zacząć zgadzać się z krnąbrnym pracownikiem – skoro nie reagujesz na zaczepki, to oznacza, że coś musi być na rzeczy, prawda?

Skutek braku szacunku wobec autorytetu

Co więcej, brak autorytetu sprawia, że zespół traci motywację i przestaje czuć związek z wartościami i celami firmy. Przecież nikt nie chce być zarządzany przez „niekompetentną” osobę. Dodatkowo utrata autorytetu w oczach podwładnych może skutkować poczuciem beznadziei i bezcelowości działań. Jeśli pracodawca uchodzi za osobę, która nie ma pojęcia, co robi i ciągle popełnia błędy, to pracownicy uznają, że ich działania i tak nie przyniosą poprawy sytuacji firmy. Warto pamiętać, że często opinie wygłaszane przez jednego pracownika na temat pracodawcy nie są zgodne z prawdą, jednak reszta pracowników już podświadomie będzie zrzucała nawet drobne błędy szefa na karb braku wiedzy, doświadczenia, ignorancji lub chciwości właściciela.

Jak reagować na brak szacunku ze strony podwładnego?

Jak zatem zareagować w sytuacji, gdy pracownik jawnie okazuje Ci brak szacunku lub dowiadujesz się o innych działaniach wymierzonych w Twój autorytet? W tym wypadku liczy się przede wszystkim szybka reakcja i jasne postawienie granic. Często nie ma sensu tłumaczenie czegoś pracownikowi, czy głośne krytykowanie podwładnego. Nie sprawdza się także usprawiedliwianie swojego zachowania i wdawanie się w kłótnię poprzez np. wytykanie błędów pracownika. Najlepiej:

• wyraź głośny sprzeciw wobec takiego zachowania -„Panie Marku, nie podoba mi się ten ton”, „Pani Elu, przewracanie oczami w reakcji na moje słowa jest nie na miejscu”,
• dopytaj pracownika o powód takiego zachowania – „Widzę, że nie zgadza się Pan z moim planem na nadchodzący projekt, dlaczego moja decyzja wywołuje u Pana tak intensywną reakcję?”, „Pani Ewo, usłyszałem dzisiaj na korytarzu, że nie podoba się Pani, że zdecydowałem się zatrudnić nową osobę do Pani działu – pomijając niedopuszczalną formę Pani wypowiedzi, może mi Pani powiedzieć, dlaczego uznaje to Pani za zły pomysł?”,
• jeśli doszło do zachowań agresywnych lub krzyków ze strony pracownika najlepiej nie wdawać się w emocjonalną dyskusję, tylko jak najszybciej uciąć konflikt i nie pozwolić na jego eskalację zapraszając pracownika na prywatną rozmowę – „Nie będę tolerował takiego zachowania Panie Irku, za 10 minut zapraszam do mojego gabinetu, a teraz niech Pan wyjdzie na dwór na przymusową przerwę na uspokojenie emocji”,
• wskaż Twoje oczekiwania na wypadek podobnych sytuacji – „Rozsiewanie plotek na mój temat wśród pracowników uważam za zakończone, mam nadzieję, że sytuacja ta więcej się nie powtórzy, ponieważ będzie to oznaczało kolejną rozmowę, która jest nieprzyjemna dla każdej ze stron”.

Należy pamiętać, że atmosfera w pracy zależy przede wszystkim od modelu komunikacyjnego pracodawcy oraz zarządu i managerów. Dlatego tak ważne jest, abyś w sytuacjach kryzysowych potrafił wznieść się ponad emocje i zachował pełen profesjonalizm oraz kulturę wypowiedzi. Wzajemne krzyki i obrażanie nie prowadzą do żadnego rozwiązania, a co gorsze oddziaływają na cały team. Sposób zarządzania nie dotyczy bowiem tylko podejmowania decyzji biznesowych, ale także kierowania kapitałem ludzkim.

Jak pracownicy reagują na brak szacunku ze strony pracodawcy?

Należy także zaznaczyć, że często brak szacunku ma wiązek z obustronnym zachowaniem. Może to oznaczać, że pracownik reaguje w ten sposób, ponieważ jest to jego jedyny pomysł na poradzenie sobie z nieodpowiednim zachowaniem przełożonego. Zdarza się, że pracodawca nie zdaje sobie sprawy ze swojego nieodpowiedniego zachowania lub po prostu jest takim typem człowieka. Jednak to w żadnym wypadku nie usprawiedliwia jego niedopuszczalnego postępowania. Natomiast jeśli mamy do czynienia z jawnym mobbingiem lub pojawia się molestowanie seksualne, należy natychmiast zgłosić sprawę do Państwowej Inspekcji Pracy.

Zachowania pracodawcy względem pracownika przejawiające się długotrwałym nękaniem, wyeliminowaniem go z zespołu współpracowników, odsunięcie od wykonywania zadań bądź polegające na zastraszaniu pracownika ma na celu poniżenie pracownika, co jest karane. W takim wypadku pracownik może słusznie dochodzić swoich praw w sądzie.

Warto więc postawić się po drugiej stronie i wysłuchać pracownika licząc się z jego zdaniem. Wyraźne granice przy zachowaniu klarownej komunikacji to klucz do wzajemnego szacunku i zrozumienia niezależnie od tego kto, jakie zajmuje stanowisko. Dobrze mieć całościowy ogląd na sytuację, ponieważ może okazać się, że problem komunikacyjny, który do tej pory wydawał się nie do rozwiązania, jest bardzo prosty.

Brak szacunku do współpracowników

Zdarza się także, że jeden pracownik nie okazuje szacunku pozostałym współpracownikom. Czy szef powinien interweniować w takiej sytuacji? Tak, w tym wypadku rolą lidera jest odpowiedzialne podejście do sprawy i otwarta konfrontacja z problemem. Szczególnie że nękanie innych pracowników odbywa się w godzinach pracy oraz wpływa negatywnie na wyniki pracy i obniża motywację zespołu. Jeśli np. jeden pracownik rozsyła wiadomości e-mail z mizoginistycznymi treściami, uznając to za świetny żart, to jest to sytuacja, która nie powinna mieć miejsca. Kobiety stanowiące część zespołu mają prawo poczuć się urażone zważywszy na ich trudniejszą sytuację na rynku pracy. Przełożony powinien więc zdecydowanie zareagować i wyrazić zdecydowaną dezaprobatę, a być może wyciągnąć wobec tego pracownika jakieś konsekwencje.

Czytaj także: Bądź profesjonalistą! Jak tworzyć poprawne e-maile w pracy?

Jak reagować na brak szacunku w pracy?

Jeśli w swojej pracy czujesz się nieszanowany, przede wszystkim nie reaguj emocjonalnie. To może tylko wzbudzić konflikt i sprawić, że problem eskaluje. Zachowaj spokój. Musisz także postawić granice jasno. Stanowczo przekaż tej osobie, że nie życzysz sobie takiego traktowania w miejscu pracy, się gdzie należy zachowywać się profesjonalnie i z szacunkiem do innych osób. Pamiętaj jednak, by rozmawiać głównie z osobą, która zachowuje się wobec ciebie nie w porządku. Nie rozsiewaj wokół niej plotek z innymi osobami, bo jeśli do niej dotrą (a dotrą na pewno) to doprowadzi do eskalacji problemu. 

Bardzo ważny jest także język ciała. Nawet jeśli zakomunikujesz swoje oczekiwania, lecz zrobisz to w sposób niepewny, komunikat może nie poskutkować. Pewność siebie, stanowczość, kontakt wzrokowy to cechy pomocne w trakcie komunikacji. Jeśli sam nie poradzisz sobie z problemem lub po prostu nie chcesz tego robić w pojedynkę, możesz zgłosić sprawę do swojego szefa, który zbada sprawę, przekaże ci feedback i pomoże rozwiązać konflikt. Dla własnego komfortu psychicznego powinieneś także poruszyć ten problem z bliskimi, znajomymi, czy z terapeutą.

Szacunek w miejscu pracy – zaangażowanie pracodawcy

Potrzeba uznania i szacunku są niezwykle istotne. Znajdują się w wyższych warstwach na piramidzie potrzeb ludzkich. Brak zaspokojenia tych potrzeb ogranicza ludzi. W miejscu pracy jest to o tyle istotne, że czując, że jesteśmy nieszanowani, nie jesteśmy w stanie w pełni angażować się w swoje obowiązki pracownicze i realizować celów firmy. Dlatego pracodawca powinien promować życzliwość i szacunek w miejscu pracy. Budowanie pozytywnej atmosfery i komunikacji wewnętrznej w firmie opartej na szacunku powinno stanowić element kultury organizacyjnej.

Pracodawca powinien stale monitorować atmosferę w firmie i szybko reagować na sytuacje, w których występują konflikty, mobbing, czy właśnie brak szacunku. Warto jednak pamiętać, że nie każda sytuacja jest taka sama. Lepiej zawsze wysłuchać obu stron konfliktu. Nie reagujmy na problem, dopiero gdy on wystąpi. Warto organizować w pracy szkolenia dotyczące prawidłowych postaw w miejscu pracy. Pracodawcy czasem nie doceniają znaczenia relacji w firmie. Spotkania integracyjne, szkolenia zespołowe, troska o wellbeing pracowników w firmie mogą skutecznie zapobiegać występowaniu przykrych sytuacji.

Czy zawsze warto interweniować?

Osoby, które mają trudności z asertywnością, lub też po prostu chcą uniknąć konfrontacji z  różnych powodów często nie podejmują działań wobec osoby okazującej brak szacunku. Problem mogą jednak dostrzec wówczas inni. Interwencja nie zawsze jednak jest wskazana. Warto najpierw porozmawiać z osobą, która doświadcza braku szacunku. 

Ocena sytuacji może być trudna. Jeśli jesteś jej obserwatorem, zwróć szczególną uwagę na bezpieczeństwo nieszanowanej osoby. Jeśli widać, że wyjątkowo mocno dotyka ją ten problem i nie do końca radzi sobie z tym emocjonalnie, porozmawiaj z nią. Brak szacunku może być szkodliwy dla zdrowia. Każdy ma inny próg tolerancji braku szacunku wobec własnej osoby. Jednak bezpieczeństwo to priorytet. Nawet jeśli ktoś na pozór ignoruje takie zachowania, wewnątrz głowy pracownika mogą się kłębić myśli.

Świadomość na temat znaczenia szacunku w budowaniu relacji w firmie wzrasta. Firmy same promują kulturę organizacyjną opartą na takich wartościach jak zdrowe relacje, wsparcie, pomoc i właśnie szacunek. Dlatego tym bardziej masz prawo do interwencji, jeśli ktoś próbuje tę kulturę organizacyjną firmy zniszczyć. W firmie nie ma miejsca dla osób, które nie są w stanie respektować wartości swojego miejsca pracy.

Jeśli nie chcesz interweniować w sytuacji jawnego braku szacunku wobec współpracownika, to okaż mu swoje wsparcie. Wykaż się empatią, pokaż zainteresowanie sytuacją. Ofiara braku szacunku może nie być zainteresowana twoją pomocą. Jednak rozmowa nie zaszkodzi. Pamiętaj jednak, by szanować prywatność innych osób. Brak szacunku to nie zawsze mobbing. Być może obie strony mają między sobą pewne konflikty, które wymagają rozwiązania. Nie należy jednak nikogo na siłę uszczęśliwiać. Możesz o swoich obserwacjach powiedzieć przełożonemu, który jest wyszkolony w kwestii rozwiązywania konfliktów i będzie lepiej wiedział, jak poprowadzić sprawę tak, by oczyścić atmosferę w firmie.

Jakie są skutki braku szacunku w firmie?

Konsekwencji braku szacunku pracy jest wiele. Pracownik, który jest źle traktowany, źle czuje się psychicznie, nie ma motywacji do pracy, częściej jej unika, chodzi na zwolnienia lekarskie, jest mniej wydajny. Pod wpływem złych doświadczeń może także zatracić umiejętności komunikacji z członkami zespołu, co osłabi także efektywność pracowników.

W ostateczności pracownik może nawet odejść z firmy. Dla pracodawcy to oznacza koszty kolejnej, nieplanowanej rekrutacji. Jeśli w firmie jest osoba, która okazuje brak szacunku wielu osobom, to może przyczynić się do wzrostu rotacji pracowników, co niesie konsekwencje także dla employer brandingu. Ogólna atmosfera w miejscu pracy się pogarsza, a wraz z nią wyniki firmy.

Brak szacunku w firmie – podsumowanie

W pracy nie ma miejsca na brak szacunku niezależnie od tego, do kogo się zwracamy. Jeśli ktoś nie okazuje ci szacunku, porozmawiaj z nim. Jeśli jesteś świadkiem braku szacunku, reaguje. Jeśli sam zauważasz, że zdarza ci się okazywać brak szacunku w kontakcie z innymi ludźmi, zmień swoje podejście. Zdrowa atmosfera w pracy to podstawa, jeśli chcemy realizować cele firmy oraz wstawać do pracy bez głębokiej niechęci.