System 4-brygadowy w pracy. Na czym polega?

System czterobrygadowy można spotkać w zakładach pracy, które wymagają ciągłej obecności pracowników. Dlatego czterobrygadówka jest szczególnie popularna w pracy przy produkcji, gdzie linia produkcyjna stale musi funkcjonować, ponieważ jej zatrzymanie przyniosłoby straty. Jak wygląda system czterobrygadowy? Poznaj wady i zalety.

Istnieją różne modele pracy zmianowej. Powszechnie znanym i najczęściej praktykowanym jest system 3-zmianowy (tzw. półciągły), który polega na pracy w czasie jednej z trzech tur godzinowych w ciągu doby. Najczęściej pracownik wykonuje swoje obowiązki w godzinach 6-14, 14-22 i 22-6, przy czym wypoczynek przypada na koniec tygodnia pracy oraz zachowana pozostaje przerwa weekendowa.

Natomiast system 4-brygadowy to zmianowy system czasu pracy w ruchu ciągłym. To oznacza, że weekendy także są pracujące tak, jak niedziele i święta. Jak w takim razie jest zorganizowana praca 4-brygadowa?

System 4-brygadowy: co to jest?

Praca 4-brygadowa polega na wzajemnym zastępowaniu się pracowników na tym samym stanowisku pracy. Dzięki temu o każdej porze dnia i nocy jest ono obsadzone. To co innego niż system czterozmianowy, bo praca jest wykonywana w sposób ciągły. W zakładzie pracy wykorzystującym taki system zatrudnieni są dzieleni na 4 grupy osób (brygady), a każda z nich działa w ramach jednego grafiku. Wszystkie brygady najczęściej obowiązuje praca na trzy zmiany: poranną, popołudniową i nocną. Gdy trzy grupy wymieniają się na danym stanowisku pracy w ciągu doby, czwarta brygada odpoczywa w czasie dni wolnych.

Czterobrygadowa praca na 3 zmiany – grafik przykładowy

Grafik pracy w systemie zmianowym 4-brygadowym powinien być przekazywany pracownikom z dużym wyprzedzeniem – przynajmniej tygodniowym. Każda brygada otrzymuje własny, indywidualny grafik. Jest on skonstruowany w taki sposób, by każdego dnia o każdej godzinie stanowisko było obsadzone.

Istnieją różne harmonogramy czasu pracy. System 4-brygadowy może być 8-godzinny lub 12-godzinny. Grafik miesięczny dla jednej z brygad w systemie 8 godzin może wyglądać następująco:

Przykładowy harmonogram pracy ciągłej w systemie zmianowym (trzy zmiany)

• I – pierwsza zmiana (6.00 – 14.00)
• II – druga zmiana (14.00 – 22.00)
• III – trzecia zmiana (22.00 – 6.00)
• W – dzień wolny

System 4-brygadowy pracy zmianowej. Czy jest zgodny z Kodeksem pracy?

Jeszcze do 2003 roku w Kodeksie pracy znajdował się termin czterobrygadówki. Choć obecnie już go nie ma, to czterobrygadowy system pracy jest zgodny z Kodeksem pracy, a co za tym idzie – również z prawem. Ważne jest, by w takim modelu pracy pracodawca ustalał godziny pracy zgodnie z limitem 40 godzin w pięciodniowym tygodniu pracy pracownika. Pamiętać przy tym należy, że zgodnie z art. 138. § 1. możliwe jest wydłużenie tygodniowego czasu pracy, przy czym okres rozliczeniowy systemu powinien wynosić maksymalnie 4 miesiące.

Czterobrygadówka i święto a okres rozliczeniowy. Ile jest dni wolnych od pracy?

Czterobrygadówka polega na pracy zarówno w tygodniu, jak i w weekendy, a także w dni ustawowo wolne od pracy. Jeśli pracownikowi jednej z brygad przypadnie praca w święto, to pracodawca ma obowiązek zapewnić mu w zamian dzień wolnego w ciągu 6 dni poprzedzających święto lub 6 dni po nim. W przypadku święta wypadającego w sobotę to pracodawca ustala dzień wolnego. Ponadto praca w systemie 4-brygadowym powinna gwarantować pracownikowi przynajmniej jedną wolną niedzielę w miesiącu (art. 151 KP).

Jeśli pracownik nie może wziąć wolnego za święto w wyznaczonym terminie, przysługuje mu dodatek za godziny nadliczbowe w wysokości 100% wynagrodzenia. Art. 147 Kodeksu pracy mówi o tym, że należy przyjąć liczbę dni wolnych na dany system pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym odpowiadającą co najmniej liczbie niedziel i świąt.

Oferty pracy w Lublinie, a także z innych miast Polski znajdziesz na GoWork.pl

System czterobrygadowy: wynagrodzenie w pracy zmianowej

W wielu firmach, w których występuje 4-brygadówka, przysługuje dodatek do wynagrodzenia, jednak należy mieć na uwadze, że nie jest on obowiązkiem pracodawcy i ma  stanowić jedynie zachętę dla pracowników i kandydatów do pracy, ponieważ system pracy 4-brygadowy jest szczególny i budzi wątpliwości wielu pracowników.

Tam, gdzie nie obowiązuje dodatek do systemu 4-brygadowego, zatrudnieni pracujący w godzinach nocnych mogą liczyć na dodatek w wysokości 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Czterobrygadówka. Wady i zalety

Choć praca w systemie 4-brygadowym może przerażać kandydatów, to warto zaznaczyć, że taki tryb ma również wiele zalet. Przede wszystkim, w trybie elastycznych godzin pracy zatrudniony, z uwagi na rozkład godzinowy zmian, nie musi wykorzystywać dwóch dni wolnego na załatwienie urzędowych spraw, a nie w każdym systemie czasu pracy jest to możliwe.

System czterobrygadowy to także dobre rozwiązanie dla rodziców, którzy chcą odprowadzać i odbierać dzieci ze szkoły. Na pracę w takim trybie mogą sobie pozwolić również studenci.

Inną zaletą nieregularnych godzin pracy jest możliwość ominięcia godzin szczytu. To może być istotny element dla pracowników dojeżdżających z daleka lub dla mieszkańców dużych miast.

Wady systemu 4-brygadowego mogą być dla niektórych na tyle uciążliwe, że przesądzają o rezygnacji z zatrudnienia. Nieregularny tryb dni wolnych od pracy sprawia, że ciężko zaplanować sobie najbliższe dni czy znaleźć czas dla bliskich i znajomych, którzy pracują w standardowych godzinach. Zatrudniony bowiem pracuje wtedy, gdy inni mają dzień wolny.

Praca czterobrygadowa jest również obciążeniem dla zdrowia. Nieregularne godziny pracy prowadzą m.in. do zmiennego przyjmowania posiłków i problemów ze snem.