Uprawnienia na koparki: jak je zdobyć, cena kursu i klasy uprawnień

Posiadanie uprawnienia na koparki to w tych trudnych czasach możliwość zdobycia dobrze płatnej i stabilnej pracy operatora koparki. Jak zostać operatorem? Jakie uprawnienia trzeba posiadać, a także ile można zarobić, mając uprawnienia na koparkę?

Operator koparki może zazwyczaj pochwalić się stabilnym zatrudnieniem oraz atrakcyjnymi zarobkami. Od pewnego czasu możemy zaobserwować na rynku pracy tendencję do wzrostu zapotrzebowania na pracowników fizycznych, którzy posiadają konkretny fach w ręku. Jednym z zawodów deficytowych jest właśnie operator maszyn budowlanych. Dzisiaj skupimy się na pracy operatora koparki oraz na tym, jakie uprawnienia należy posiadać, aby rozpocząć pracę w tym zawodzie.

Praca operatora koparki – na czym polega?

Uprawnienia operatora koparki jednonaczyniowej lub innego rodzaju koparki umożliwia podjęcie zatrudnienia bądź prowadzenie własnej działalności gospodarczej związanej z branżą budowlaną i konstrukcyjną. Praca operatora koparki to stabilne zatrudnienie i duże pieniądze, które jednak wymagają sporego nakładu zaangażowania i ciężkiej pracy. Operator koparki jest bowiem odpowiedzialny za prowadzenie wielu prac naziemnych. Są to najczęściej prace budowlane, ale nie tylko – operatorów koparki zauważymy także np. podczas naprawy różnego rodzaju sieci przesyłowych lub w kopalniach.

Osoba zatrudniona na tym stanowisku odpowiedzialna jest za przygotowanie terenu pod budowę, wykopanie rowów, wyrównanie powierzchni, czy zgarnięcie nadmiaru ziemi, żwiru, piasku bądź innego materiału. Koparki wykorzystywane są także do rozmieszczania materiałów ciężkich na terenie budowy lub prac naziemnych, oczyszczania rowów melioracyjnych bądź wyznaczania i wstępnego przygotowywania terenu pod budowę dróg. Aby zostać operatorem koparki i wykonywać standardowe obowiązki związane z tym stanowiskiem konieczny jest jednak kurs na koparki. Na czym polega zdobycie uprawnień?

Rodzaje koparek: praca operatora koparki

Dla laika wszystkie rodzaje maszyn budowlanych to koparki. Jak się okazuje, nie jest to prawda i możemy wyróżnić kilka rodzajów maszyn budowlanych zaliczanych do koparek. Rozróżnienie to jest ważne, w przypadku, jeśli chcemy udać się na kurs na operatora koparki. Warto przeanalizować zapotrzebowanie lokalnego rynku na usługi związane z każdym podtypem koparki oraz wziąć je pod uwagę wybierając rodzaj szkolenia.

Nie można pracować jako operator koparko ładowarki, posiadając tylko uprawnienia na koparkę lub tylko na ładowarkę. Tak samo, jak operator koparki jednonaczyniowej nie może zasiąść za sterami koparki wielonaczyniowej. Każdy rodzaj koparki wymaga osobnych uprawnień.

Wyróżniamy podstawowe typy koparek:

• Koparki jednonaczyniowe – wyposażona tylko w jedno naczynie, jest to najczęściej łyżka, choć zdarzają się także chwytak, frezarka lub rozdrabniacz. Stosowana w budownictwie, pracach ziemnych i górnictwie.
• Koparki wielonaczyniowe – mogą pracować w trybie ciągłym, ponieważ posiadają wiele naczyń. Są to duże maszyny wykorzystywane najczęściej w górnictwie.
• Minikoparki – to po prostu mała koparka przeznaczona do drobnych robót ziemnych takich jak układanie kostki lub kopanie rowów.
• Ładowarki – maszyna, która służy przede wszystkim do transportu materiału. Jej zadaniem jest załadowanie np. kamiennego bloku na umieszczoną z przodu wyżkę i przewiezienie go w konkretne miejsce.
• Koparko ładowarki – służy jednocześnie jako koparka oraz jako ładowarka. Czołowe zamontowanie układu ładowarki daje dużą sprawność podczas pracy, natomiast układ koparki umiejscowiony jest z tyłu, co pozwala na szerokie pole manewru.

Uprawnienia na koparko ładowarki

Uprawnienia na koparko ładowarki to jedne z najpopularniejszych uprawnień zdobywanych w branży budowlanej. Aby otrzymać uprawnienia do obsługi maszyn roboczych, takich jak koparko ładowarki należy przede wszystkim spełnić wymagania formalne:

• mieć ukończone 18 lat,
• ukończyć minimum szkołę podstawową,
• posiadać aktualne świadectwo lekarskie – badania przeprowadzane są najczęściej w ośrodkach szkoleniowych (brak przeciwwskazań lekarskich do pojęcia pracy jako operator koparki),
• jeśli chcesz poruszać się koparką po drogach publicznych, musisz mieć prawo jazdy kategorii B,
• jeśli masz inne uprawnienia do obsługi maszyn budowlanych, musisz przedstawić stosowny wpis do książki operatora maszyn roboczych.

Wymóg posiadania prawa jazdy nie jest konieczny, jeśli wystarczy Ci obsługa maszyn roboczych tylko w miejscu prowadzenia robót ziemnych.

Zdarza się także, że niektórzy organizatorzy szkoleń podejmują się kursu dopiero w momencie, gdy kandydaci przedstawią dokumenty potwierdzające odbyty staż pracy z obsługi maszyn roboczych lub urządzeń technicznych. Jednak jeśli nie posiadasz takiego stażu, można go zastąpić dodatkowymi zajęciami praktycznymi.

Jak zdobyć uprawnienia na koparko ładowarki?

Niezależnie od rodzaju maszyny, każdy kurs na operatora koparki przebiega podobnie, ponieważ został stworzony przez Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego. Większość szkoleń odbywa się w ośrodkach szkoleniowych, w których kandydaci poznają zagadnienia związane z dokumentacją techniczną maszyny, a także z zakresu Bezpieczeństwa i Higieny Pracy przy eksploatacji maszyn roboczych oraz technologii wykonywania robót ziemnych. Dzięki temu zajęcia teoretyczne oraz zajęcia praktyczne odbywają się w tym samym miejscu.

Każdy kurs na operatora koparki, operatora maszyn budowlanych składa się z trzech części:

• Części teoretycznej – kursanci uczą się przepisów BHP (bezpieczeństwa i higieny pracy) w miejscu pracy, dokumentacji technicznej oraz teorii z obsługi maszyn roboczych.
• Części praktycznej – przyszli operatorzy koparek uczą się praktycznej obsługi maszyn roboczych w różnych warunkach terenowych. Zajęcia praktyczne zazwyczaj odbywają się na terenie ośrodka. Część praktyczna szkolenia obejmuje naukę obsługi maszyny.
• Egzamin państwowy ułożony przez Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego – on także składa się z dwóch, w których skład wchodzi część teoretyczna oraz część praktyczna.

Odbycie szkolenia nie daje jeszcze możliwości podjęcia pracy w zawodzie. Po zdanym egzaminie państwowym przed komisją Instytutu Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego kandydat otrzymuje uprawnienia do wykonywania zawodu operatora koparki.

Jak wygląda egzamin państwowy?

Egzamin składa się z dwóch części:

• Praktycznej
  • Część obsługowa to dwa pytania, na które bezwzględnie trzeba odpowiedzieć na jedno pytanie.
  • Część produkcyjno-technologiczna – to zadanie praktyczne zlecone przez egzaminatora.
• Teoretycznej – zawiera 5 pytań, a na 3 z nich trzeba odpowiedzieć poprawnie.
  • Pierwsze pytanie obejmuje wiedzę z Bezpieczeństwa i Higieny Pracy – w przypadku błędnej odpowiedzi egzamin teoretyczny zostaje przerwany i zakończony wynikiem negatywnym.

Do czego uprawniają uprawnienia na koparko ładowarkę?

Aby uzyskać uprawnienia jako operator koparki, należy pozytywnie zdać egzamin. Jeśli się to udało, wtedy kandydat dostaje wpis do książki operatora maszyn roboczych i może podjąć zatrudnienie w zawodzie na stanowisku operatora koparko ładowarki.

Takie uprawnienia upoważniają do obsługi koparki jednonaczyniowej o masie całkowitej do 4 ton oraz do koparki jednonaczyniowej do 8 ton masy całkowitej.

Uprawnienia na koparki – cena

Ceny kursu na operatorów maszyn budowlanych oscylują w 2023 roku w okolicach 2500 zł. Zależne jest to od województwa oraz od wielkości ośrodka oferującego kursy. Co więcej, wpływ na cenę mają także ceny paliwa, wynagrodzenia dla instruktorów, czy inne opłaty związane z prowadzeniem działalności kursowej. Często do tej kwoty należy doliczyć jeszcze opłatę za egzamin państwowy. Jest to kwota stała i od 2021 roku wynosi 350 zł. Dodatkowo wiele ośrodków daje możliwość łączenia kursów np. na koparki i koparko ładowarki. Taka możliwość często jest w promocji, a drugi kurs można zrobić już za połowę ceny (plus kwota za drugi egzamin państwowy). Zdarza się, że jeszcze trzeba opłacić badania lekarskie lub inne nieprzewidziane wydatki, jednak zazwyczaj cały kurs zamyka się w kwocie mniejszej niż 3000 zł.

Warto pamiętać, że jest to inwestycja jednorazowa, ponieważ uprawnienia ważne są dożywotnio. Należy też pamiętać, że aby zdobyć uprawnienia, nie wystarczy tylko zapłacić – konieczne jest solidne przygotowanie i nauka, ponieważ zakupienie kursu nie oznacza jednocześnie jego ukończenia.

Klasy uprawnień na koparki

Od 2017 roku doszło do zmian w wykazie maszyn budowlanych, na które trzeba mieć uprawnienia wpisane do książki operatora. Obecnie obowiązują dwie klasy świadectw – świadectwo klasy III i klasy I. W ten sposób np. kurs klasy III na operatora koparki jednonaczyniowej daje możliwość na obsługę maszyn budowlanych o masie całkowitej do 25 ton.

Poniżej przedstawiamy rozpiskę z klasami uprawnień:

• koparka jednonaczyniowa
  • III klasa uprawnień – obsługa maszyn do 25 t masy całkowitej,
  • I klasa uprawnień – obsługa wszystkich typów maszyn bez ograniczeń masy całkowitej,
• koparko ładowarka
  • III klasa uprawnień – obsługa maszyn bez ograniczeń,
• koparko spycharka
  • III klasa uprawnień – obsługa maszyn bez ograniczeń,
• koparka wielonaczyniowa
  • I klasa uprawnień – obsługa maszyn bez ograniczeń,
• koparki wielonaczyniowe łańcuchowe
  • III klasa uprawnień – obsługa maszyn bez ograniczeń,
• spycharki
  • III klasa uprawnień – obsługa maszyn o mocy silnika do 110 kW,
  • I klasa uprawnień – obsługa maszyn bez ograniczeń,
• ładowarki jednonaczyniowe
  • III klasa uprawnień – obsługa maszyn o masie całkowitej do 20 ton

Kto wydaje uprawnienia na koparki?

Szkolenia operatorów maszyn budowlanych kończą się egzaminem państwowym. Dopiero pozytywny wynik to przepustka do otrzymania uprawnień. Twórcą egzaminu oraz organem wydającym uprawienia jest Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego. To także instytucja odpowiedzialna za opracowanie uniwersalnego programu szkolenia wykorzystywanego na wszystkich kursach, niezależnie od rodzaju maszyny. Kurs na operatora koparki jednonaczyniowej opiera się na tych samych modułach, które są wykorzystywane przy kursie na operatora koparko ładowarki.

Ile zarabia operator koparki?

Kwestia zarobków stanowi bardzow ażny element decyzji zawodowej. Czy jednak operator koparki moze liczyna na atrakcyjne warunki zatrudnienia? Jak się okazuje – w Polsce bywa z tym różnie. Wiele zależy bowiem od konkretnej firmy, regionu, czy branży. Znaczenie ma także doświadczenie zawodowe.

Według danych przedstawionych przez serwis Wynagrodzenia.pl mediana zarobków na stanowisku operatora koparki to 5530 zł brutto. Jak wynika z informacji przedstawionych na portalu, 25% osób zarabia poniżej 4510 zł brutto, natomiast kolejne 25% zatrudnionych powyżej 6760 zł brutto.

Jednocześnie warto zaznaczyć, że zarobki zagraniczne są zdecydowanie korzystniejsze. W Niemczech operator koparki może zarobić nawet ponad 3000 euro miesięcznie. Zdarza się, że kwoty te są większe, jednak znaczenie ma tu branża i zakres robót.