Pełnomocnictwo to jeden z dokumentów, po który sięgamy w razie niedyspozycji. Gdy sami nie jesteśmy w stanie dopełnić czynności, wówczas może nam w tym pomóc osoba trzecia. Planujesz nieobecność, a musisz załatwić ważne sprawy urzędowe? Pobierz wzór pełnomocnictwa w PDF.
Istnieje katalog spraw, których niestety musimy dopełnić samodzielnie. Nie zawsze jednak jesteśmy obecni w kraju bądź dopada nas inna niedyspozycja. Wówczas należy poprosić o pomoc członka rodziny lub ustanowić pełnomocnictwo na osobę trzecią. Pełnomocnictwo umożliwia innej osobie reprezentacje w imieniu mocodawcy. Prawidłowego pełnomocnictwa należy udzielić w sposób formalny, to znaczy na odpowiednim piśmie. Możemy wyróżnić pełnomocnictwo notarialne, które sprawdza się w przypadku obrotu nieruchomościami, czy pełnomocnictwo pocztowe, które upoważnia do odbioru przesyłek awizowanych, a także inne pełnomocnictwa dzielone ze względu na zakres upoważnienia.
Spis treści
Cel udzielenia pełnomocnictwa
Pełnomocnictwo to termin, który określa jednocześnie czynność prawną stanowiącą oświadczenie woli mocodawcy na rzecz pełnomocnika do dokonania określonych czynności prawnych, jak i sam dokument, który nadaje osobie upoważnienie. Warto zaznaczyć, że pełnomocnik jest uprawniony do reprezentacji mocodawcy, jednak nie należy to do jego obowiązków.
Cel udzielenia pełnomocnictwa upoważnia osobę trzecią do dokonywania czynności prawnych, jakich mocodawca sam mógłby dokonać we własnym imieniu. Nie mogą zatem być to sprawy bardzo osobiste. Upoważnienia można udzielić tylko do określonych czynności prawnych. Z tego względu możemy wyróżnić 3 rodzaje pełnomocnictw, w oparciu o cel ich udzielenia. Są to:
- Pełnomocnictwo ogólne, czyli takie, które upoważnia pełnomocnika do dokonywania czynności zwykłego zarządu (art. 98. Kodeksu cywilnego). To takie czynności, które nie wykraczają poza standardowe utrzymanie rzeczy w dotychczasowym stanie, czy zarządzanie nią. To może być na przykład zapłata czynszu. Aby pełnomocnictwo ogólne miało moc prawną, musi być sporządzone na piśmie (art. 99 § 2.).
- Pełnomocnictwo rodzajowe, czyli takie, które upoważnia do dokonywania czynności konkretnej kategorii. Pełnomocnik może wówczas podejmować działania, w obrębie danego gatunku, na przykład zawierania konkretnego rodzaju umów.
- Pełnomocnictwo szczególne określa prawo do reprezentacji w określonych czynnościach prawnych, takich jak na przykład sprzedaż konkretnego przedmiotu. Mocodawca określa swoją wolę w treści samego pełnomocnictwa. To oznacza, że pełnomocnik jest upoważniony jedynie w takim zakresie reprezentacji, jaki wyznaczył mocodawca.
Udzielenie pełnomocnictwa ogólnego – najważniejsze informacje
Aby udzielić pełnomocnictwa, trzeba wiedzieć, jaką charakterystykę ma ta czynność prawna. Przede wszystkim formalnie pełnomocnictwo powinno zostać sporządzone na piśmie, jako oświadczenie woli mocodawcy. Dokument nadający prawo reprezentacji musi mieć szczególną formę, jeśli upoważnienie do czynności prawnej pełnomocnika dotyczy czynności, która również musi zachować określoną formę, np. dokumentu w formie aktu notarialnego (wówczas konieczne jest sporządzenie pełnomocnictwa notarialnego). Pełnomocnik musi być osobą posiadającą zdolność do czynności prawnych, jednak może to być osoba posiadająca ograniczoną zdolność jedynie do tych czynności. Pełnomocnik musi zostać poinformowany o udzieleniu mu uprawnień, aby czynność miała moc.
Choć pełnomocnictwo powinno zostać sporządzone na piśmie, to wcale taka forma wymagana nie jest. Upoważnienie może być także złożone w formie ustnej. Niektóre sytuacje zabraniają tego, jeśli czynność prawna musi mieć zachowaną formę szczególną.
Pełnomocnictwo substytucyjne
Warto wiedzieć, że pełnomocnik może być upoważniony również do ustanawiania dalszych pełnomocników (substytutów). W tym celu należy w pełnomocnictwie zawrzeć informację o takim prawie bądź o jego braku. Jednak należy pamiętać, że niezależnie od liczby pełnomocników i tak wszyscy działają w interesie mocodawcy, a nie pełnomocników, przez których zostali powołani.
Kodeks cywilny dokładnie wyjaśnia sytuacje, w której mamy do czynienia z pełnomocnictwem substytucyjnym w art. 106:
Pełnomocnik może ustanowić dla mocodawcy innych pełnomocników tylko wtedy, gdy umocowanie takie wynika z treści pełnomocnictwa, z ustawy lub ze stosunku prawnego będącego podstawą pełnomocnictwa.
Jednocześnie substytut ma możliwość dokonania czynności prawnej w imieniu mocodawcy, a nie pełnomocnika, który go powołał. Pierwotny pełnomocnik mimo ustanowienia substytutu wciąż sam może dokonywać czynności. Substytut może zostać powołany do takiego zakresu czynności, do jakich prawo ma sam pełnomocnik powołany przez mocodawcę, nie szerszym. Może jednak ten zakres zawęzić.
Opłata skarbowa od pełnomocnictwa
W razie udzielenia pełnomocnictwa trzeba się liczyć z koniecznością wniesienia opłaty skarbowej w wysokości 17 zł na konto: urzędu, wójta, burmistrza, czy prezydenta miasta. Należy pamiętać, że pełnomocnictwo zawsze musi być podpisane przez mocodawcę, niekoniecznie przez pełnomocnika. Jeśli pełnomocnictwa udziela przedsiębiorca, to do dokumentu należy również dołączyć potwierdzenie statusu przedsiębiorcy, czy jego reprezentacji (wyciąg z Krajowego Rejestru Sądowego).
Odwołanie pełnomocnictwa
W każdej chwili istnieje możliwość odwołania pełnomocnictwa przez mocodawcę, chyba że ten sam zrezygnuje z możliwości odwołania pełnomocnika. Mowa o sytuacji, w której powód rezygnacji jest uzasadniony stosunkiem prawnym, który stanowił podstawę do udzielenia pełnomocnictwa. Pełnomocnictwo zostaje automatycznie zerwane i traci swoją moc, jeśli pełnomocnik lub mocodawca umrze, choć istnieje możliwość zawarcia upoważnienia, które zachowa swoją ważność nawet w razie śmierci mocodawcy. Jednak aby tak się stało, treść dokumentu powinna zawierać odpowiedni zapis.
Odwołanie pełnomocnictwa nie wymaga zgody pełnomocnika. Należy jednak złożyć mu oświadczenie woli o odwołaniu jego stanowiska. Ponieważ oświadczenie woli jest skuteczne dopiero w momencie, gdy druga ze stron zostanie o nim poinformowana. Treść oświadczenia o odwołaniu pełnomocnictwa powinna zawierać:
- tytuł,
- miejsce i datę sporządzenia oświadczenia,
- dane mocodawcy i pełnomocnika,
- informację o rodzaju udzielonego pełnomocnictwa,
- wskazanie zakresu udzielonego pełnomocnictwa,
- własnoręczny podpis mocodawcy.
Przy czym warto pamiętać, że pełnomocnik musi zwrócić mocodawcy dokument pełnomocnictwa w razie jego odwołania. Mówi o tym art. 102 Kodeksu cywilnego:
Po wygaśnięciu umocowania pełnomocnik obowiązany jest zwrócić mocodawcy dokument pełnomocnictwa. Może żądać poświadczonego odpisu tego dokumentu; wygaśnięcie umocowania powinno być na odpisie zaznaczone.
Jak napisać pełnomocnictwo?
Wyżej przytoczyliśmy kilka rodzajów pełnomocnictwa. Skupmy się zatem na najbardziej uniwersalnym pełnomocnictwie, czyli pełnomocnictwie ogólnym. Jakie je napisać? Powinno zawierać takie informacje jak:
- miejscowość i data sporządzenia,
- tytuł pisma, który będzie wskazywał na jego rodzaj, czyli na przykład „pełnomocnictwo ogólne”
- dane osobowe mocodawcy, takie jak imię i nazwisko, numer PESEL, seria i numer dowodu osobistego, oraz adres korespondencyjny,
- takie same jak powyższe dane pełnomocnika,
- zakres umocowania, czyli prawo do wykonywania czynności prawnych zwykłego zarządu, do jakich upoważnia pełnomocnictwo ogólne.
Dokument powinien zostać zwieńczony własnoręcznym podpisem mocodawcy. W pełnomocnictwie można również zawrzeć informacje na temat możliwości udzielania dalszych pełnomocnictw przez ustanowionego pełnomocnika, a także informacje o zrzeczeniu się prawa do odwołania pełnomocnika.
Pełnomocnictwo – wzór pełnomocnictwa ogólnego
Poniżej znajduje się wzór pełnomocnictwa. Można go skopiować lub pobrać w formacie PDF – pełnomocnictwo wzór lub wzór pełnomocnictwa w formacie doc. – pełnomocnictwo (wzór) doc.
……………………………………
(miejscowość, data)
…………………………………….
(imię i nazwisko)
…………………………………….
…………………………………….
(adres)
PEŁNOMOCNICTWO OGÓLNE
Ja, niżej podpisany/a ………………………………………………..(imię i nazwisko Mocodawcy) zamieszkały/a………………………………………………………..…………………………………………….
legitymujący/a się dowodem osobistym (seria i numer dowodu)…………………. wydanym przez………………………………………………………..………………………………………….z numerem PESEL………………………………………upoważniam…………………………zamieszkałego/ą pod adresem……………………………………………………………………………w…………………………….…
(miejscowość), legitymującego/ą się dowodem osobistym o serii i numerze……………….
…………………………….., wydanym przez …………………………………………………. z numerem PESEL………………………………………………do dokonywania w moim imieniu wszelkich
czynności prawnych zwykłego zarządu.
Pełnomocnik nie może ustanawiać innych pełnomocników.
……………………………
Podpis Mocodawcy
Pełnomocnictwo dla członka rodziny
Wzór takiego pełnomocnictwa można dodatkowo uzupełnić o więź, jaka łączy mocodawcę z pełnomocnikiem, lecz nie jest to wymagane. Zamiast szukać osób trzecich, na pełnomocnika można ustanowić członka rodziny. Członek rodziny może reprezentować mocodawcę w czynnościach prawnych, administracyjnych, czy reprezentować go przed sądami i organami administracji publicznej. Należy jednak pamiętać, że członek rodziny nie zawsze może być pełnomocnikiem. Niektóre sprawy wymagają określonego rodzaju reprezentantów. Członek rodziny może jednak reprezentować mocodawcę w zwykłych czynnościach urzędowych, czy sądowych. Takiego upoważnienia można udzielić na piśmie lub do protokołu. W sprawach sądowych mocodawcę może reprezentować na przykład:
- małżonek,
- rodzice,
- dzieci,
- rodzeństwo,
- czy osoby w stosunku przysposobienia.
Jeśli chodzi o sprawy administracyjne, to pełnomocnikiem nie może zostać osoba w stosunku przysposobienia, lub przysposabiającego. W przypadku upoważnienia dla członka rodziny nie trzeba wnosić wyżej przytoczonej opłaty skarbowej w wysokości 17 zł.
Jednak warto zaznaczyć, że pełnomocnikiem nie może być druga strona czynności prawnej. Mówi o tym art. 108 Kodeksu cywilnego.
Pełnomocnik nie może być drugą stroną czynności prawnej, której dokonywa w imieniu mocodawcy, chyba że co innego wynika z treści pełnomocnictwa albo że ze względu na treść czynności prawnej wyłączona jest możliwość naruszenia interesów mocodawcy. Przepis ten stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy pełnomocnik reprezentuje obie strony.
Pełnomocnictwo w ZUS – jaki dokument?
Niektóre instytucje udostępniają własne wzory dokumentów do pełnomocnictwa. Tak jest w przypadku Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. W celu udzielenia pełnomocnictwa w ZUS spraw przez wybraną osobę, należy wypełnić formularz PEL. Z kolei osoby, które chcą upoważnić inną osobę do reprezentowania w trakcie kontroli ZUS, powinny wypełnić formularz PEL – K. W przypadku reprezentacji spółki o wieloosobowym przedstawicielstwie należy załączyć PEL – Z podpisany przez wszystkich przedstawicieli udzielających pełnomocnictwa.
Odwołanie wcześniej udzielonego pełnomocnictwa, możliwe jest na formularzu PEL-O. Mocodawca może zmienić zakres udzielonego wcześniej pełnomocnictwa, ponownie wypełniając formularz PEL. W dokumencie należy wypełnić takie sekcje jak: Dane osoby, która udziela pełnomocnictwa, Oświadczenie osoby, która udziela pełnomocnictwa, Dane pełnomocnika, Zakres pełnomocnictwa.
Dokument można pobrać ze strony Zakładu (ZUS.pl).
