Organy administracji publicznej. Jakie są ich zadania?

Organy administracji publicznej zajmują się działaniami na rzecz realizacji interesu publicznego. To osoby lub grupy, które m.in. dbają o to, by obywatele mogli rozstrzygnąć trapiące ich sprawy urzędowe. Dowiedz się, kto do nich należy i jakie są właściwości organów administracji publicznej.

Administracja publiczna jest niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania państwa. Realizacja zadań administracji polega na zaspokajaniu potrzeb obywateli – istotnych do zachowania porządku życia społecznego. Aby te zadania mogły przebiegać w sposób zorganizowany, niezbędne są organy administracji publicznej. Czym są?

To odrębne podmioty administracji mające szereg kompetencji. Podmiotem może być człowiek lub grupa ludzi, czyli urzędnicy. Ich praca w administracji publicznej z ramienia organów polega na zaspokajaniu potrzeb społecznych przy zastosowaniu norm prawa administracyjnego. Ich działanie reguluje Kodeks postępowania administracyjnego.

Organy administracji publicznej – przykłady

Przykładem może być ZUS, który jako organ administracji publicznej podlega pod Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej. Kodeks postępowania administracyjnego reguluje, jakie podmioty są organami administracji publicznej. To:

• ministrowie,
• centralne organy administracji rządowej,
• wojewodowie i działające z ich ramienia organy administracji rządowej,
• organy jednostek samorządu terytorialnego (np. prezydent miasta),
• organy i podmioty, powołane na mocy prawa lub na podstawie porozumień do rozstrzygania spraw indywidualnych w drodze decyzji administracyjnych.

Kto jest organem administracji publicznej? Przykładowo Prezes i wiceprezes Rady Ministrów kierujący jednym z oddziałów administracji rządowej. To także przewodniczący komitetów Rady Ministrów. Kurator Oświaty, szefowie wojewódzkich sztabów wojskowych, policja, a nawet prezydent.

Rodzaje organów administracji publicznej

Klasyfikacja organów administracji publicznej zakłada różne rodzaje podziału. Podstawowy to:

A) Organy administracji rządowej:

• centralne organy administracji rządowej, czyli działające na terenie całego państwa np. Państwowa Inspekcja Pracy (zadania),
• terenowe, czyli pełniące swoje zadania np. jedynie na terytorium danego powiatu (np. urząd wojewódzki). Organami jednostek samorządu terytorialnego są jednostki: zespolone (podległe wojewodzie), niezespolone (podległe ministrowi).

B) Organy administracji samorządowej:

• organy samorządu wojewódzkiego (np. sejmik województwa),
• organy samorządu powiatowego (np. rada powiatu),
• organy samorządu gminnego (np. rada gminy).

Struktura organów administracji publicznej wyróżnia natomiast:

• organy jednoosobowe – szybko rozstrzygają konkretne sprawy wymagające odpowiedzialności,
• organy kolegialne – wieloosobowe, realizujące długofalowe cele.

Jeszcze inny podział organów administracji publicznej skupia się na ich finansowaniu. Przykładowo organy zawodowe, to takie, w których pracownicy są zatrudnieni, otrzymują wynagrodzenie za pracę. To np. urzędnicy cywilni. Natomiast nieodpłatnie zadania wykonują organy społeczne.

Właściwości organów administracji publicznej

Właściwość organów administracji publicznej z punktu widzenia obywatela jest niezwykle istotna w kwestii załatwiania spraw urzędowych. Ustala, dokąd interesant powinien udać się ze swoją sprawą. Istnieje:

1. Właściwość rzeczowa, która wyznacza  kompetencje organów administracji publicznej. Upoważnia dany organ do załatwiania spraw konkretnego typu. Przykładowo z wnioskiem o przeliczenie emerytury nie udamy się do Urzędu Skarbowego, lecz do oddziału ZUS.
2. Właściwość miejscowa – mówi do której jednostki administracji publicznej należy się udać. Jest szczególnie istotna w przypadku spraw dotyczących nieruchomości, czy zakładu pracy. Właściwość organów administracji publicznej ustala się głównie ze względu na adres zamieszkania. W niektórych sprawach wyznacza ją siedziba firmy.
3. Właściwość instancyjna – określa stopnie odwoławcze od danego organu do następnego. I tak przykładowo:

• Odwołując się od decyzji naczelnika urzędu skarbowego, należy zgłosić się do dyrektora izby administracji skarbowej.
• Odwołując się od decyzji naczelnika urzędu celno-skarbowego, należy zgłosić się do niego ponownie lub do dyrektora izby administracji skarbowej.
• Odwołując się od decyzji wójta, burmistrza, prezydenta miasta, starosty, marszałka województwa należy zgłosić się do samorządowego kolegium odwoławczego.

Kompetencje organów administracji publicznej

Każdy organ administracji publicznej ma inne kompetencje, które umożliwiają np. realizację zadań jednostek samorządu terytorialnego, jak świadczenie usług publicznych, zaspokajanie potrzeb mieszkańców obszaru podległego pod dane organy jednostek samorządu terytorialnego, ochrona spokoju i porządku publicznego, regulowanie rozwoju gospodarczego, kontrola obywateli, czy planowanie i prognozy kwestii społecznych.

Nie czekaj, aż praca we Wrocławiu znajdzie się sama. Przejrzyj oferty na GoWork.pl

Bezczynność organów administracji publicznej

Jak mówi w Kodeks postępowania administracyjnego: Organy administracji publicznej obowiązane są załatwiać sprawy bez zbędnej zwłoki.

Niestety organy administracji publicznej nie zawsze wywiązują się należycie ze swoich zadań. Zgodnie z Art. 35. zadania organu administracji publicznej powinny być wykonane:

§  2. Niezwłocznie powinny być załatwiane sprawy, które mogą być rozpatrzone w oparciu o dowody przedstawione przez stronę łącznie z żądaniem wszczęcia postępowania lub w oparciu o fakty i dowody powszechnie znane albo znane z urzędu organowi, przed którym toczy się postępowanie, bądź możliwe do ustalenia na podstawie danych, którymi rozporządza ten organ.

§  3. Załatwienie sprawy wymagającej postępowania wyjaśniającego powinno nastąpić nie później niż w ciągu miesiąca, a sprawy szczególnie skomplikowanej – nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania, zaś w postępowaniu odwoławczym – w ciągu miesiąca od dnia otrzymania odwołania.

§  3a. Załatwienie sprawy w postępowaniu uproszczonym powinno nastąpić niezwłocznie, nie później niż w terminie miesiąca od dnia wszczęcia postępowania.”

W przypadku ignorowania spraw rozwiązaniem jest skarga na bezczynność organów. Skargę można złożyć do sądu administracyjnego za pośrednictwem organu, którego dotyczy skarga. Wniesienie skargi jest możliwe dopiero po dokonaniu ponaglenia do organu administracji publicznej.

Zmiany dla administracji – 2024

W 2024 roku znowelizowany Kodeks Postępowania Administracyjnego (KPA) przyniósł istotne modyfikacje, mające na celu usprawnienie procesów administracyjnych oraz zwiększenie ochrony interesów obywateli. Najważniejsze zmiany obejmują:

• Wprowadzenie jednolitego tekstu KPA- w kwietniu 2024 roku ogłoszono jednolity tekst KPA, który porządkuje dotychczasowe przepisy i eliminuje rozbieżności interpretacyjne. Działanie to ma uprościć korzystanie z przepisów zarówno przez obywateli, jak i administrację publiczną​.
• Ograniczenie czasowe dla unieważnienia decyzji administracyjnych – jedną z kluczowych zmian jest ustanowienie 30-letniego limitu na podważanie decyzji administracyjnych, co ma zakończyć przewlekłe postępowania i przeciwdziałać tzw. „dzikiej reprywatyzacji”. Decyzje wydane przed 1994 rokiem nie będą mogły być już kwestionowane, co ma zapewnić stabilność prawną oraz ochronę lokatorów i nieruchomości Skarbu Państwa​.
• Nowe zasady proceduralne – wprowadzono zmiany dotyczące doręczeń elektronicznych, co ma usprawnić komunikację między obywatelami a organami administracji. Ułatwienia te odpowiadają na potrzeby cyfryzacji i modernizacji procesów administracyjnych w Polsce​.