Zadaniowy czas pracy – na czym polega?

Zadaniowy czas pracy polega na wykonywaniu obowiązków pracowniczych zgodnie z zadaniami, a niekoniecznie z czasem. W ten sposób pracownik rozliczany jest na podstawie wykonania powierzonych zadań, a nie na podstawie poświęconego na ten cel czasu. Czy zadaniowy czas pracy sprawdza się w każdej branży? Jak dokładnie wygląda zadaniowy czas pracy?

System zadaniowego czasu pracy to przede wszystkim rozwiązanie idealne dla firm pracujących w formie zdalnej. Nic dziwnego, że coraz więcej pracodawców stawia na tę elastyczność, która jest nie tylko często wymagana przez pracowników, ale także przynosi świetne efekty, podbijając produktywność pracowników. Zadaniowy system pracy to jeden z najpopularniejszych sposobów na zarządzanie kapitałem ludzkim nie tylko w wielkich korporacjach, ale także coraz częściej w małych i średnich firmach. Jednak czy jest to rozwiązanie dla każdego? Jak wykorzystać zadaniowy czas pracy, aby przynosił efekty? Czy forma zadaniowego systemu czasu pracy to sposób na zmotywowanie pracowników i wydajniejszą pracę? Jak wygląda wprowadzenie zadaniowego czasu pracy w praktyce?

Czym jest system czasu pracy?

Czas pracy to określenie na czas, w którym pracownik zostaje do dyspozycji pracodawcy w miejscu pracy lub w innym wyznaczonym miejscu, gdzie ma wykonywać swoje obowiązki pracownicze. Natomiast system czasu pracy, to dokładne określenie, ile czasu pracownik ma spędzać w zakładzie pracy. Podstawowy system czasu pracy to 8 godzin dziennie od poniedziałku do piątku, co daje nam wymiar czasu pracy 40 godzin tygodniowo i 160 godzin miesięcznie. Jednak można zastosować również inne zgodne z prawem systemy czasu pracy takie jak podstawowy:

• równoważny do 12 godzin,
• zadaniowy,
• przerywany.

Na stronie Państwowej Inspekcji Pracy znajdziemy również informacje o innych systemach czasu pracy:

• Równoważny do 16 godzin przy pracach, polegających na dozorze urządzeń lub związanych z częściowym pozostawaniem w pogotowiu do pracy.
• Równoważny do 24 godzin przy pilnowaniu mienia lub ochronie osób, a także pracowników zakładowych straży pożarnych i zakładowych służb ratowniczych.
• Praca w ruchu ciągłym przy pracach, które ze względu na technologię produkcji nie mogą być wstrzymane.
• Skrócone normy czasu pracy przy pracach w warunkach szczególnie uciążliwych lub szczególnie szkodliwych dla zdrowia.

Oprócz tego niektóre firmy stosują uwzględnione w Kodeksie pracy możliwości weekendowego lub skróconego systemu czasu pracy, który można wprowadzić np. na wniosek pracownika.

Zadaniowy czas pracy – co to?

Coraz więcej firm decyduje się na połączenie w swojej firmie tradycyjnego czasu pracy z zadaniowym systemem czasu pracy. Jednak czym on dokładnie jest? Wzmiankę o zadaniowym systemie czasu pracy znajdziemy w art. 140 Kodeksu pracy:

W przypadkach uzasadnionych rodzajem pracy lub jej organizacją albo miejscem wykonywania pracy może być stosowany system zadaniowego czasu pracy. Pracodawca, po porozumieniu z pracownikiem, ustala czas niezbędny do wykonania powierzonych zadań, uwzględniając wymiar czasu pracy wynikający z norm określonych w art. 129 tzn. tak, aby mógł je wykonać w ciągu 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w 5-dniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym.

Oznacza to, że zadaniowy tryb pracy, który został ujęty przez Kodeks pracy, opiera się na czasie koniecznym na wykonanie danego zadania przez pracownika, jednak jednocześnie nie może przekraczać norm określonych przez ustawę. Jeśli w zadaniowym czasie pracy dojdzie do sytuacji, że pracodawca ustali obowiązki, które nie mieszczą się w ramach kodeksowego czasu pracy, pracownik powinien otrzymywać wynagrodzenie za prace w godzinach nadliczbowych.

Na czym polega zadaniowy czas pracy?

Zadaniowy system czasu pracy polega na powierzeniu pracownikowi zadań, z których ten musi się rozliczyć w określonym z góry terminie. Oznacza to, że ostatecznie nikt nie kontroluje pracownika, co dokładnie robi i czy spędził w pracy 8 godzin dziennie, jednak ten czas powinien rozplanować w taki sposób, aby móc samodzielnie zarządzać kolejnymi etapami wykonywanych obowiązków. Zadaniowy czas pracy najczęściej sprawdza się w przypadkach pracy koncepcyjnej, która wymaga dużego skupienia oraz intensywnego wysiłku umysłowego, aby wykonać powierzone zadanie. Może być to np. praca architekta, grafika, programisty, czy copywritera. Jeśli pracownik zajmujący się tego rodzaju obowiązkami musiałby rozliczyć się z powierzonych zadań nie za pośrednictwem efektów, ale rozliczany byłby za czas spędzony nad realizacją projektów, mogłoby być mu trudno utrzymać taką efektywność przez z góry narzucony czas i porę rozpoczęcia pracy.

Z informacji, jakie znajdziemy na portalu kb.pl, wynika, że pracodawca ma szereg obowiązków związanych z pracownikami, którzy podejmują się pracy w zadaniowym systemie pracy:

Po stronie pracodawcy leży obowiązek zlecania pracownikowi zadań możliwych do wykonania w ogólnie przyjętym czasie pracy (8 godzin na dobę, 40 godzin w tygodniu. Jeśli przy zachowaniu należnej staranności pracownik przekracza te normy czasowe, wówczas wypracowuje nadgodziny, za które należy mu się dodatkowe wynagrodzenie. Jak stwierdził Sąd Najwyższy, nazwanie czasu pracy zadaniowym nie wyłącza stosowania przepisów o wynagrodzeniu za pracę w godzinach nadliczbowych. Kontroli ze strony pracodawcy podlega terminowość i prawidłowość wykonanych prac. Pracodawca nie może w ramach zadaniowego czasu pracy narzucać osiągania określonych efektów ekonomicznych, czyli przerzucania na niego własnego ryzyka gospodarczego.

Warto też pamiętać, że zadaniowy system czasu pracy powinien zostać ujęty w układzie zbiorowym pracy, regulaminie i umowie o pracę.

Jakie zadania mogą być wykonywane z zadaniowym systemie czasu pracy?

Zadaniowy czas pracy sprawdza się w przypadku pracowników, którzy wykonują konkretne rodzaje obowiązków pracowniczych. Zadaniowy system czasu pracy sprawdzi się przede wszystkim przy obowiązkach:

• wykonywanych poza zakładem pracy, praca zdalna,
• wykonywanych w innym terminie niż pracuje firma,
• wykonywanych w indywidualnym rytmie bez potrzeby konsultacji i kontaktu z innymi pracownikami,
• umożliwiających rozpoczęcie i zakończenie pracy bez jednostajnego harmonogramu,
• związanych z prostymi pracami, w których proces jest mniej ważny od efektu końcowego,
• w ramach pracy koncepcyjnej lub naukowej, gdzie wymagane jest duże skupienie oraz dobra kondycja umysłowa pracownika,
• zależnych od liczby zamówień otrzymywanych danego dnia.

Warto pamiętać, że:

zadaniowy czas pracy wprowadza się, jeśli uzasadnia to rodzaj pracy, miejsce pracy albo organizacja pracy. Osoby zaliczone do takiej grupy pracowników otrzymują konkretne zadania, które powinny być wykonane w konkretnym czasie, w tempie i z rozłożeniem przerw według indywidualnego rytmu każdego pracownika. Tego rodzaju praca nie wymaga zwykle stałej współpracy z innymi osobami.

Źródło: kb.pl/prawo-pracy

W jakich zawodach sprawdza się zadaniowy czas pracy?

Zadaniowy system pracy mimo licznych zalet nie będzie skuteczny w każdym przypadku. Istnieją bowiem zawody i stanowiska, w których nie ma możliwości zorganizowania obowiązków w zadaniowym czasie pracy. Skupmy się jednak na zawodach, które mogą korzystać z zadaniowego systemu czasu pracy. Są to między innymi:

• przedstawiciel handlowy,
• architekt,
• programista,
• copywriter,
• serwisant,
• monter,
• akwizytor,
• manager,
• samodzielny księgowy,
• grafik,
• projektant,
• dziennikarz,
• sprzątacz,
• pracownik magazynu sklepu internetowego (w pracy o różnej liczbie natężenia zamówień).

System, w którym pracodawca ustala czas niezbędny do wykonania danego zadania, świetnie sprawdzi się na stanowiskach, w których zadania nie polegają na wyrobieniu jak największych wyników w określonym czasie, tak jak np. na produkcji, ale ważniejszy jest efekt końcowy. Taki system świetnie sprawdza się w firmach, w których pozwala na to rodzaj pracy, miejsce pracy oraz organizacja. Co więcej:

Osoby zaliczone do takiej grupy pracowników otrzymują konkretne zadania, które powinny być wykonane w konkretnym czasie, w tempie i z rozłożeniem przerw według indywidualnego rytmu każdego pracownika. Tego rodzaju praca nie wymaga zwykle stałej współpracy z innymi osobami.

Wady i zalety zadaniowego czasu pracy

Zadaniowy system pracy ma szereg zalet, które sprawiają, że coraz więcej pracodawców decyduje się na ten rodzaj systemu czasowego. Do głównych zalet możemy zaliczyć między innymi:

• elastyczność – jest ona ważna szczególnie dla pracowników, którzy obecnie bardzo doceniają możliwość nie tylko pracy zdalnej, ale właśnie zadaniowego systemu pracy, dzięki temu mogą zarządzać wysłanym czasem co daje im możliwości na wprowadzenie work-life balance, czyli równowagi pomiędzy życiem zawodowym a prywatnym. Mogą w ten sposób zdecydować się na samorozwój, czy nie zaniedbywać rodziny. Jest to aspekt, który jest niezwykle istotny w przypadku profilaktyki zdrowia psychicznego,
• zmniejszone ryzyko wypalenia zawodowego – wypalenie zawodowe to duże niebezpieczeństwo zarówno dla pracownika jak i dla pracodawcy. Brak zaangażowania, motywacji i pogłębiające się zniechęcenie skutkują problemami natury psychicznej u zatrudnionego. Rutyna codziennych obowiązków może przyczynić się do pogłębienia tego stanu, a zadaniowy system pracy pozwala wyrwać się z utartych schematów,
• zwiększona motywacja pracowników – system zadaniowy znakomicie wpływa na zwiększenie motywacji w zespole. w końcu każdy z nas wolałby być rozliczany z efektów pracy, a nie z ilości czasu, który został na to poświęcony. Takie podejście powoduje, że pracownicy mają w sobie większą motywację, aby efektywnie zarządzać swoim czasie, ponieważ czują, że mogą wykonywać swoje obowiązki w porach, w których np. mają największa produktywność.

Czy zadaniowy czas pracy ma jakieś wady? Tak, niestety jak w każdej kwestii, tutaj również możemy dostrzec pewne zagrożenia, taki jak:

• nie każdy pracownik będzie potrafił samodzielnie zarządzać swoi m czasem,
• pracodawcy muszą zmagać się z poczuciem niepewności i nauczyć się rozwijać zaufanie do pracowników,
• brak pełnej kontroli również uznawany jest przez niektórych za wadę, jednak warto wspomnieć, że istnieją już narzędzia, dzięki którym pracodawca może praktycznie w pełni kontrolować pracowników pracujących zdalnie w zadaniowym trybie czasu pracy,
• ryzyko konfliktów, które wynika przede wszystkim z nieumiejętnego wprowadzenia systemu zadaniowego czasu pracy, oraz niesprawnej komunikacji wewnętrznej.

Jak wprowadzić zadaniowy czas pracy?

Wprowadzając zadaniowy system pracy, warto przede wszystkim opierać swoją decyzję o rozmowy z pracownikami. Tylko w ten sposób można bowiem wypracować rozwiązania, które przyczynią się do sukcesu tego rodzaju organizacji czasu pracy. Jest to szczególnie ważne, ponieważ ostatecznie wyniki takich zmian zależne są od zaangażowania dwóch stron.

Praca w systemie zadaniowym nie musi być wprowadzania dla wszystkich pracowników, jednak jeśli już zostanie wprowadzona, fakt ten musi zostać odnotowany w aneksie do umowy o pracę, w samej umowie oraz w regulaminie pracy. Koniecznie też należy ustalić z pracownikami jasne zasady raportowania, kontroli a przede wszystkim zakresu obowiązków. Tylko w ten sposób można efektywnie wprowadzić zadaniowy system pracy.