Jak budować kulturę organizacji? Wskazówki i przykłady

Kultura organizacyjna to bez wątpienia jeden z najważniejszych elementów działania przedsiębiorstwa. Kreowanie osobowości firmy, dbanie o wewnętrzne wartości i zrozumienie wspólnego celu to prosta droga do stworzenia zespołu pracowników, z którymi można osiągnąć wszystko. Poznaj definicję kultury organizacyjnej i sprawdź, jak to robią giganci.

Kultura organizacyjna była przedmiotem badań wielu ekspertów już od samego początku istnienia nauk o zarządzaniu. Prawdziwym okresem przełomu były lata 70. i 80. XX wieku. Stany Zjednoczone Ameryki i Europa trawione kryzysem gospodarczym zaczęły bacznie przyglądać się poczynaniom azjatyckich przedsiębiorstw. Podczas gdy Stary Kontynent i Ziemia Obiecana liczyły straty, grupa państw dalekiego wschodu przechodziła okres rozkwitu i niespotykanego rozwoju ekonomicznego. Wnikliwe analizy japońskich przedsiębiorstw doprowadziły badaczy do zaskakujących wyników. Jedyną znaczącą różnicą między przedsiębiorstwami azjatyckimi a zachodnimi była zupełnie inna kultura organizacyjna! Japońska koncepcja o nazwie Kaizen jest dziś rozpowszechnioną metodą budowania sukcesu, a jej zmienione i spersonalizowane wersje stosują największe firmy na całym świecie.

Przeczytaj nasz artykuł, z którego dowiesz się:

• Jaka jest definicja kultury organizacyjnej;
• Jak zacząć budować swój organizacyjny sukces;
• Jak z kulturą organizacji radzą sobie największe firmy na świecie;
• Jakie znaczenie dla firm ma kultura organizacji;

Kultura organizacyjna firmy: definicja

Poszukując definicji kultury organizacyjnej firmy w internecie, literaturze i badaniach naukowych dojdziemy do jednego wniosku – jest ich mnóstwo. Zarówno polscy, jak i zagraniczni badacze starają się zdefiniować pojęcie kultury organizacji i każdy z nich robi to na swój wyjątkowy sposób. 

Od bardziej przyziemnych:

„Właściwy klimat organizacyjny i sposób zarządzania, system zachęt, kwalifikacji, stosunki międzyludzkie” ~ E. Piętkiewicz, S. Kałużny

Do wręcz poetyckich:

„Zespół wartości, tradycji, przekonań, postaw, które są istotą wszystkiego, co się robi i myśli w organizacji. Jest ona zasilana przez system obrzędów, rytuałów, wzorców komunikowania się, nieformalnych struktur” ~ L.J. Mullins

Wszystkie definicje budowania wartości w firmie sprowadzają się do zrozumienia słowa kluczowego, czyli kultury. Samą kulturę możemy rozumieć jako coś, co definiuje nasze otoczenie i wyróżnia je spośród innych miejsc i społeczeństw. To wszystkie wytwory ludzkich rąk i umysłów, dzięki którym możemy poczuć się integralną częścią większej całości. Zrozumienie tego pojęcia jest podstawą do stworzenia najlepszej kultury organizacyjnej w firmie. 

Według encyklopedii Britannica kultura to:

“(…) integralny wzorzec ludzkiej wiedzy, wierzeń i zachowań (…) na kulturę składają się: język, idee, przekonania, zwyczaje, normy, instytucje, narzędzia, techniki, dzieła sztuki, rytuały, ceremonie i wiele innych zjawisk…”

Najprostszym sposobem na ujęcie kultury organizacji w firmie, jest uznanie jej za wszystko, co sprawia, że będąc częścią przedsiębiorstwa, czujemy się wyjątkowo. To normy postępowania, wystrój wnętrz, wspólne cele, zwyczaje i zasady, których będzie Ci brakować u innych pracodawców.

Kultura organizacyjna wg Scheina

Jednym z najbardziej cenionych badaczy kultury organizacyjnej jest Edgar Schein. Światowej sławy psycholog z USA stworzył specyficzną definicję i opisujący ją model tzw. “góry lodowej”. Dlaczego akurat góra lodowa? Kultura organizacyjna wg Scheina wpisuje się w schemat góry lodowej, podzielonej na bardzo widoczny wierzchołek i wiele elementów, których nie widać na pierwszy rzut oka:

Wierzchołkiem góry lodowej, a zarazem najbardziej widocznym elementem kultury organizacyjnej w firmie są artefakty. To językowe, behawioralne i fizyczne wyznaczniki występowania spersonalizowanej kultury otoczenia firmowego. 

• Artefaktem fizycznym może być wyjątkowy wystrój wnętrz biurowych, galerie zdjęć, pokoje relaksacyjne i kultura dress code.
• Wyznaczniki językowe są sposobem wypowiadania się pracowników. Językowa kultura organizacji w firmie może oznaczać typowy dla danej grupy ludzi slang lub biurowe historie i legendy o sukcesach osiąganych w przeszłości.
• Artefakty behawioralne są firmowymi zwyczajami i uroczystościami. Każda firma powinna znaleźć swoje “owocowe piątki” i kultywować tradycję, która przerodzi się w biurowy zwyczaj.

Drugim poziomem góry lodowej są normy i wartości. To niepisane zasady, które określają, co wypada robić w danej firmie, a co jest działaniem niepożądanym. Uczciwy i niespotykany zbiór zasad i wartości w przedsiębiorstwie – będzie najlepszym opisem wyjątkowej atmosfery panującej w biurze. Dzięki temu oferty pracy w danej firmie niewątpliwie spotkają się z dużym zainteresowaniem.

Trzecim i ostatnim poziomem góry lodowej wg Scheina jest niewidoczny fundament firmy. To założenia, które wynosimy z domu i z najbliższego otoczenia, które są w nas głęboko zakorzenione. Wartości i światopogląd pracowników powinny zgadzać się z fundamentalnymi założeniami firmy, w której pracują. 

Jak budować kulturę organizacyjną w firmie?

Kultura w organizacji to wszystko, co sprawia, że pracownik zatrudniony w firmie odczuwa wielką satysfakcję z przebywania w jej strukturach. Największe marki, które uchodzą za najlepszych pracodawców – doskonale wiedzą, jak budować kulturę organizacyjną w firmie. Zapewniają swoim pracownikom programy rozwoju, interesująco zaprojektowane wnętrza, najlepsze pakiety benefitów i spersonalizowane szkolenia. Jeżeli pracodawca postara się wydobyć potencjał pracownika, będzie słuchał jego uwag i dodatkowo zadba o przyjazne otoczenie – zyska nie tylko ambasadora marki, ale też osobę, która wpisuje się w filozofię działania firmy. 

Kulturę organizacyjną można budować poprzez wyjątkowe wnętrza, uroczystości, jedyne w swoim rodzaju zwyczaje i dbałość o pracownika.

Kultura organizacyjna firmy – przykłady

Według wielu ekspertów kultura organizacyjna firmy jest równie ważna co biznesplan. Jak ze stworzeniem najlepszych warunków dla swoich pracowników poradziły sobie największe firmy?

Kultura organizacyjna firmy GoWork.pl

Kultura organizacyjna to coś, na co w GoWork.pl zwracamy szczególną uwagę. Od razu po przekroczeniu progu biura, nowego pracownika wita strefa relaksu z piłkarzykami, stołem bilardowym i galerią zdjęć, która upamiętnia najciekawsze wydarzenia z życia firmy.

Kultura organizacyjna firmy to przede wszystkim otwartość i szacunek do każdego pracownika pojawiającego się w jej szeregach. Walczymy ze zjawiskiem mobbingu w pracy i hejtu w internecie, dlatego staramy się dawać przykład innym pracodawcom. Udostępniamy zdjęcia z wydarzeń na naszych portalach społecznościowych i tworzymy wiele kampanii społecznych na rzecz walki z nieuczciwymi pracodawcami. Dzięki temu pracownicy doskonale zdają sobie sprawę z celów i misji, jakie nam przyświecają.

Już na etapie rekrutacji staramy się pokazać kandydatowi, że w tej firmie każdy pracownik ma znaczenie. Podczas pierwszego dnia pracy, nowy członek zespołu zostanie przez nas powitany specjalnie stworzoną prezentacją, która przedstawia pasje i zdjęcia wszystkich pracowników. To pokazuje, że żadna z osób w biurze nie jest anonimowa i może poczuć, że jest istotną częścią całego projektu.

Kultura organizacyjna firmy GoWork.pl opiera się na luźnej atmosferze, bezpośrednich kontaktach, braku dress code i docenianiu innych kolegów i koleżanek z zespołu. Podczas pierwszej wyprawy po biurze w oczy rzuca się otwarta przestrzeń, bezpośrednie rozmowy i pozytywna energia płynąca w wielu formach.

Jedną z nich jest specjalna tablica do rozwieszania karteczek z pochwałami i podziękowaniami za pomoc. Taka forma oceny pracowniczej jest wyjątkowa, ponieważ nie tylko przełożony, ale też współpracownicy mogą docenić starania kolegów i koleżanek z zespołu. Osoba, która dostanie najwięcej pochwał, staje się bohaterem miesiąca i może liczyć na miłe upominki od innych pracowników.

Dopełnieniem wyjątkowej atmosfery w pracy są spotkania z liderami zespołów i biurowe świętowanie najważniejszych wydarzeń.

Wspólne święta Bożego Narodzenia, pączki na tłusty czwartek, turnieje bilardowe i świętowanie Dnia Kobiet, mają wzmacniać więzi między wszystkimi ludźmi w firmie. Każdy, kto odwiedzi oficjalny profil GoWork.pl może sprawdzić, jakie wartości i cele nam przyświecają.

Kultura organizacyjna firmy Google

Kultura organizacyjna w Google od lat wyznacza trendy wśród pracodawców na całym świecie. Wyróżnia ją niespotykane wcześniej podejście do kreatywności swoich pracowników, którzy mogą puszczać wodze fantazji także w godzinach pracy biurowej. Prowadzenie swojego podopiecznego od początku przez każdy szczebel kariery, wsłuchiwanie się w jego pomysły niezależnie od stażu pracy i szerokie pakiety oryginalnych benefitów przetarły ścieżkę dla wielu pracodawców w Polsce i na świecie.

Jednym z bardziej charakterystycznych elementów świadczących o wysokiej kulturze organizacyjnej są wyjątkowe biura. Przestrzenie biurowe Google na całym świecie są dopasowane do potrzeb pracowników. Obfitują w sale relaksu, piękny wystrój, hamaki, zjeżdżalnie i punkty gastronomiczne. Wszystko po to, aby pobudzić kreatywność ludzi w biurze i stworzyć wizerunek niezwykłego miejsca pracy, o które warto się bić i takie, w którym spełniają się największe marzenia.

Firma Google jako jedna z pierwszych postawiła na innowacyjne podejście do kultury organizacyjnej. Bezpłatne posiłki, kreatywne eventy, masaże w godzinach pracy, finansowanie szalonych i kreatywnych pomysłów – to tylko kilka z wielu nadzwyczajnych praktyk zapewniających atmosferę wyjątkowości. Pracownicy mogą poświęcać aż 20% czasu pracy na zajmowanie się swoimi projektami, które nie muszą być związane z ich głównym zadaniem.

Ludzie zatrudnieni u technologicznego giganta mogą skorzystać z darmowych wizyt u fryzjera, bezpłatnych posiłków, darmowego prania i specjalnych miejsc na drzemki. Dojazdy z pracy i do pracy są pokrywane przez pracodawcę, a pracujące mamy mogą skorzystać ze specjalnych pomieszczeń do przewijania dzieci.

Kolejnym elementem budowania kultury jest płaska struktura wśród pracowników i nakłanianie do dyskusji. Nawet nowo zatrudniony członek zespołu może dyskutować z przełożonym o najważniejszych celach i kwestionować drogę do ich osiągania. Wpływ na ważne projekty w tak ogromnej firmie sprawia, że każdy człowiek staje się ważną częścią zespołu. Takie podejście do pracowników sprawia, że mogą wyzwolić swoją kreatywność i proponować nowe rozwiązania bez skrępowania.

Tak szerokie pakiety benefitów i nieszablonowe podejście do pracownika to marzenie wielu. Aby stać się częścią zespołu Google trzeba przejść rozbudowany i wymagający proces rekrutacji. Ten jest złożony z czterech lub pięciu etapów, podczas których kandydat może porozmawiać z rekruterami i specjalistami z przyszłego zespołu. Jeśli osoba zaproszona na rozmowę o pracę mieszka daleko od najbliższego biura – firma zapewnia jej darmowy dojazd i nocleg. Wszystko po to, aby podczas rozmowy osoba rekrutowana była wypoczęta i przygotowana na nowe wyzwania.

Kultura organizacyjna firmy Apple

Chyba nikomu nie trzeba przedstawiać firmy założonej przez Steve’a Jobsa i Steve’a Woźniaka. Wyjątkowa kultura organizacyjna firmy Apple pozwoliła jej przetrwać gorsze chwile i stać się jednym z najbardziej liczących się przedsiębiorstw IT na świecie. 

Jedną z moich mantr jest – skupienie i prostota. Prostota bywa trudniejsza niż złożoność, potrzebny jest ogrom pracy, aby myśleć czysto, a przez to tworzyć prosto. Jednakże wysiłek w danej sytuacji jest tego wart, bo kiedy osiągniesz umiejętność tworzenia prostoty, możesz przenosić góry. ~ Steve Jobs

Ten cytat chyba najlepiej opisuje filozofię kultury pracy i tworzenia produktów Apple. Firma stara się tworzyć swoje skomplikowane produkty, zachowując jak najwięcej prostoty w codziennym życiu pracowniczym. W całym przedsiębiorstwie panuje nieformalny styl ubioru i wypowiadania się, a hierarchia wewnątrz firmy wydaje się niezauważalna.

Jednym z autorskich pomysłów kreujących kulturę organizacyjną są tzw. cotygodniowe spotkania TOP 100. To moment, w którym nie tylko wysoko postawiony specjalista może pochwalić się swoimi sukcesami i porozmawiać o karierze. Takie spotkania są przeznaczone także dla setek osób pracujących na stanowiskach niższego szczebla, które mają ogromny wpływ na powstawanie produktów najlepszej jakości. Kultura organizacji firmy Apple to słuchanie zarówno głosu prezesa, jak i pracowników najniższego szczebla, którzy są przecież fundamentem istnienia każdego przedsiębiorstwa.

Kultura organizacyjna firmy Apple to też wyjątkowe benefity dla pracowników. Firma oferuje bezpłatne pakiety akcji i zwrot kosztów związanych z kontynuowaniem nauki. Każdy pracownik, który chce wspierać organizacje charytatywne, może liczyć na podwojenie kwoty przez pracodawcę. 

Tym, co mamy najcenniejszego – duszą Apple – są nasi ludzie. Świadczenia pracownicze Apple w realny sposób podwyższają komfort życia zatrudnianych przez nas osób oraz ich bliskich.

Oprócz szerokich pakietów medycznych, osoby zatrudnione w Apple mają prawo do zakupu ich produktów w niższych cenach. W trosce o zdrowie psychiczne pracowników firma pozwala na 30 minut medytacji w czasie pracy i zapewnia darmowe dojazdy wszystkim, którzy tego potrzebują.

Jak zostać częścią jednej z największych firm technologicznych na świecie?

Proces rekrutacyjny w firmie Apple uchodzi za szczegółowy i wymagający. Dbanie o rozwój największych talentów oznacza potrzebę ich pozyskania. Dlatego rozmowy o pracę w centrali Apple wiążą się z wielogodzinnym i wymagającym procesem złożonym z kilku rozmów zdalnych, całodniowych rozmów twarzą w twarz i dniem próbnym w siedzibie firmy. Dzięki temu każdy kandydat wie, że jego nowe miejsce pracy jest stworzone dla najlepszych specjalistów na świecie – a on może stać się jednym z nich.

Kultura organizacyjna firmy Ikea

Kultura organizacyjna firmy IKEA opiera się na prostocie, swobodzie i równości. Bez względu na dział i piastowane stanowisko – pracownicy mówią sobie na “Ty” i mają prawo pracować w dresach (jeśli tylko mają ochotę). Jako pracodawca opiekuńczy, szwedzkie przedsiębiorstwo stara się umożliwić swoim pracownikom odpowiedni work-life balance. Wychowywanie dzieci i ciężkie sytuacje życiowe spotykają się ze zrozumieniem, a wszelkie hobby i pasje są wspierane bogatym systemem benefitów pracowniczych.

Oprócz wsparcia życia po pracy, IKEA stawia na rozwój swoich pracowników. Każdy z nich odbywa rozmowy na temat swojej kariery, osiągnięć i potrzeb. Firma wspiera swoich ludzi, zapewniając im szereg szkoleń, programów rozwojowych i mentoring.

Jednym z głównych założeń przywództwa w firmie jest nauczanie przez dawanie przykładu. Zarówno przywódca, jak i nowy pracownik powinni dawać przykład wszystkim osobom w swoim otoczeniu. Dawanie przykładu i branie na siebie odpowiedzialności to według zarządców firmy najlepszy sposób na naukę i zrozumienie fundamentalnych zasad, którymi kieruje się przedsiębiorstwo.

Sprawdź, dlaczego pracownicy w Szwecji należą do najszczęśliwszych na świecie

Kultura organizacyjna firmy Nestlé

Kultura organizacyjna firmy Nestlé pozwala odkryć pracownikom swój prawdziwy potencjał. Przedsiębiorstwo zaprojektowało autorskie programy rozwoju zarówno dla stanowisk menedżerskich, jak i tych niezwiązanych z zarządzaniem. Oprócz szytych na miarę programów rozwoju talentów, firma oferuje wyjątkowe praktyki letnie dla studentów i absolwentów. W ciągu trzech miesięcy letnich praktyk, osoby wkraczające na rynek pracy mogą poznać od podszewki obowiązki w wielu działach przedsiębiorstwa.

Kultura organizacyjna firmy opiera się na stworzeniu poczucia wyjątkowości i budowania eksperctwa na najwyższym poziomie. Każdy, kto staje się częścią takiego programu może poczuć, że nawet tak wielka marka, jak Nestlé, dba o rozwój każdej jednostki.

Najlepszym przykładem stawiania na rozwój przez doświadczenie, jest wybudowanie nowoczesnego i międzynarodowego ośrodka szkoleniowego w Szwajcarii, z którego korzystają pracownicy przyjeżdżający z całej Europy.

Tak wygląda ośrodek szkoleniowy Nestle w Szwajcarii:

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o kulturze organizacji firmy i programach rozwoju – sprawdź oficjalny profil Nestlé na GoWork.pl

Kultura organizacyjna – znaczenie dla firmy

Współczesne firmy, które chcą zdobywać świat, nie wyobrażają sobie funkcjonowania bez dobrze opracowanej kultury organizacyjnej. Pracownicy, którzy czują się wyjątkowo, będą dawać z siebie wszystko, a firma zapewniająca najlepsze warunki zyska status miejsca, w którym rozwijają się najbardziej utalentowani ludzie. W pracy przebywamy przynajmniej 8 godzin w ciągu każdego dnia.  W tym czasie biuro jest naszą nową rzeczywistością. Kreowanie kultury organizacyjnej na najwyższym poziomie sprawia, że otaczająca nas przestrzeń jest miejscem wyjątkowym. Takim, którego będzie nam brakować w innych firmach i takim, które sprawia, że czujemy się naprawdę ważną częścią dużego przedsiębiorstwa.

Jak kultura organizacyjna wpływa na zaangażowanie pracowników?

Kultura organizacyjna w firmie nie jest jedynie zbiorowiskiem zasad czy tradycji – ma ona bezpośredni wpływ na zaangażowanie pracowników w wykonywanie codziennych obowiązków. Badania pokazują, że osoby, które czują się związane z wartościami firmy, są bardziej zmotywowane i chętne do podejmowania inicjatywy. Odpowiednia atmosfera w pracy sprzyja kreatywności i podejmowaniu nowych wyzwań, a jasno określone zasady i normy wzmacniają poczucie bezpieczeństwa i stabilności w miejscu zatrudnienia. Dlatego przedsiębiorstwa inwestujące w spójną kulturę organizacyjną często odnotowują wyższą produktywność swoich zespołów i mniejszą rotację pracowników.

Rola liderów w kształtowaniu kultury organizacyjnej

Liderzy odgrywają kluczową rolę w budowaniu i utrzymywaniu kultury organizacyjnej. Ich postawa, sposób komunikacji oraz podejście do pracowników stają się wzorem dla całej organizacji. Przywódcy, którzy działają w zgodzie z wartościami firmy i otwarcie je promują, pomagają wzmocnić więź między pracownikami a przedsiębiorstwem. Częste spotkania, dialog oraz aktywne słuchanie problemów pracowników mogą wpłynąć na poprawę atmosfery w zespole. Lider, który angażuje się w życie firmy i wspiera swoich współpracowników, staje się fundamentem, na którym opiera się cała organizacja.

Jak mierzyć efektywność kultury organizacyjnej?

Pomiar efektywności kultury organizacyjnej może wydawać się trudny, jednak jest to możliwe dzięki zastosowaniu odpowiednich narzędzi. Ankiety satysfakcji pracowników, wskaźniki rotacji czy poziom absencji w pracy to tylko kilka przykładów metryk, które pozwalają ocenić, jak firma radzi sobie w tej sferze. Dodatkowo warto analizować dane dotyczące zaangażowania zespołów, np. liczbę zgłoszonych pomysłów na usprawnienia procesów czy udział pracowników w inicjatywach wewnętrznych. Regularne monitorowanie takich wskaźników pozwala na wprowadzanie zmian i udoskonaleń w kulturze organizacyjnej, co przekłada się na długoterminowy sukces firmy.

Budowanie odpowiedniej kultury organizacyjnej – podsumowanie

Nie da się ukryć, że właściwa kultura organizacyjna w miejscu pracy ma ogromne znaczenie – zarówno dla pracowników, jak i pracodawców, przynosząc  ogromną wartość dla całej firmy. Z perspektywy pracodawcy zwiększa się efektywność zarządzania i ogólna wydajność osób zatrudnionych, co w sposób bezpośredni przekłada się na generowane zyski. Ponadto, jest to fundament kreowania naszego wizerunku jako pracodawcy z wyboru. Pracownicy wobec tego zaś skuteczniej i chętniej wykonują swoje zadania, ale czują się też istotną częścią codziennego życia firmy – widząc pracę przez pryzmat miejsca, w którym warto się rozwijać i trwać. Jeśli przyjdzie im w ramach jakichkolwiek okoliczności podzielić się ze światem takimi spostrzeżeniami – na przykład w ramach opinii o pracodawcach na GoWork.pl – to jako pracodawca możemy być pewni, że wpłynie to na przyrost wysokiej jakości aplikacji w trakcie rekrutacji.