Umowa o pracę to dokument, który umożliwia prawne zawarcie stosunku pracy. Umowa gwarantuje zatrudnionemu pensje i określone świadczenia pracownicze. Pracodawcy umożliwia natomiast obsadzenie w firmie stanowiska, z którym zatrudniony jest związany prawnie. Poznaj strukturę umowy o pracę i pobierz wzór dokumentu.
Istnieją różne umowy, które umożliwiają wykonanie pewnych czynności za określoną zapłatę. W ofertach pracy często przewijają się propozycje zatrudnienia w oparciu o umowę zlecenie, czy umowę o dzieło. Wbrew pozorom jednak umowy cywilnoprawne nie stanowią domyślnej podstawy do zatrudnienia. Stosunek pracy powstaje automatycznie po zawarciu sformalizowanej umowy o pracę. Kwestie zawarcia umowy o pracę reguluje ustawa z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy. Wśród przepisów ustawy znajdziemy informacje o zaistnieniu stosunku pracy, prawach i obowiązkach pracodawcy, jak i pracownika. Kodeks pracy określa również jakie elementy umowa o pracę powinna zawierać, by stać się wiążąca.
Spis treści
Czym jest umowa o pracę?
Podpisanie umowy o pracę powołuje zaistnienie stosunku pracy. O tym, czym jest stosunek pracy, informuje nas art. 22. Kodeksu pracy:
Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.
Umowa o pracę jest zatem dokumentem, który zobowiązuje pracownika do wykonywania pracy na rzecz osoby, która go zatrudnia w zamian za wynagrodzenie. Przy czym warto w tym miejscu przywołać dalszą treść artykułu 22 k.p.:
§ 1(1). Zatrudnienie w warunkach określonych w § 1 jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy.
To znaczy, że nawet jeśli pracodawca zawrze z pracownikiem umowę zlecenie, lecz ta będzie wykazywała stosunek pracy, to ten zaistnieje. Jednak to umowa o prace powinna być w takim przypadku zawarta docelowo, zatem pracownik ma prawo złożyć pozew o ustalenie istnienia stosunku pracy. Ważne jest zatem, że nie sama umowa o pracę powołuje stosunek pracy, a określa jego warunki u danego pracodawcy i sprawia, że cała procedura zatrudnienia przebiega zgodnie z prawem. Stanowi ona prawne potwierdzenie zawarcia stosunku.
Wzór umowy o pracę z omówieniem
Treść umowy powinna jasno określać strony umowy, dlatego musi się w niej znaleźć:
- Oznaczenie stron – należy wskazać dane pracodawcy, takie jak: nazwa firmy, adres siedziby firmy, REGON, imię i nazwisko osoby reprezentującej firmę.
- Dane pracownika – imię i nazwisko pracownika, adres zamieszkania.
Ponadto umowa o prace musi zawierać:
- Datę zawarcia umowy.
- Termin rozpoczęcia pracy i zakończenia trwania umowy (czas zatrudnienia np. okres próbny).
- Należy wskazać rodzaj pracy i obowiązki z niej wynikające (warunki pracy).
- Miejsce wykonywania pracy.
- Wysokość wynagrodzenia za pracę odpowiadające rodzajowi pracy ze wskazaniem składników wynagrodzenia.
- Wymiar czasu pracy.
Jeśli pracodawca nie ma obowiązku ustalenia zakładowego regulaminu pracy, wówczas w ciągu 7 dni od zawarcia umowy powinien pisemnie wskazać dokładnie warunki zatrudnienia, poinformować pracownika o godzinach pracy, terminie wypłaty wynagrodzenia, przyjętym sposobie potwierdzania przez pracowników przybycia do pracy i usprawiedliwiania nieobecności.
Wzór umowy o pracę – strony
Umowa o pracę dotyczy czynności dwustronnej. To znaczy, że zostaje zawarta pomiędzy dwoma stronami, czyli pracownikiem i pracodawcą. Zawierana jest w oparciu o zasadę swobody zawierania umów, lecz nie może naruszać przepisów zawartych w Kodeksie pracy. Kim są strony w umowie o pracę? Zgodnie z art. 22 § 2. pracownikiem może być osoba, która ukończyła 18 lat. Jednak dopuszczalne jest zatrudnienie pracowników młodocianych na odrębnych zasadach. Jak Kodeks pracy rozwiązuje kwestie ograniczeń zdolności do czynności prawnych potencjalnego pracownika?
Art. 22 § 3.
Osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może bez zgody przedstawiciela ustawowego nawiązać stosunek pracy oraz dokonywać czynności prawnych, które dotyczą tego stosunku. Jednakże gdy stosunek pracy sprzeciwia się dobru tej osoby, przedstawiciel ustawowy za zezwoleniem sądu opiekuńczego może stosunek pracy rozwiązać.
Ponadto pracownikiem może być osoba zatrudniona na podstawie powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę.
Pracodawcą natomiast nazywa się każdy podmiot, który przekazuje osobie fizycznej wykonanie pracy. Pracodawcą może być osoba prawna, czyli różne rodzaje spółek, jednostki organizacyjne, także bez osobowości prawnej, jak i osoba fizyczna.
Rodzaje umów o pracę
Istnieją różne rodzaje umów o pracę. Wszystkie dotyczą jednak zaistnienia stosunku pracy, tyle że na nieco innych warunkach i w odmiennych okolicznościach. Choć każda z umów o pracę gwarantuje pewne przywileje pracownicze, to w przypadku niektórych rodzajów umowy są one w pewien sposób ograniczone. Jakie rodzaje umów o pracę wyróżniamy? Czy umowa o pracę na czas nieokreślony, to najlepsze co może spotkać pracownika?
- Umowa o pracę na czas określony
Umowa o pracę na czas określony jest zawierana na z góry wyznaczony czas. To oznacza, że gdy zbliża się data jej zakończenia, pracodawca powinien pogodzić się z końcem zatrudnienia pracownika lub przedłużyć umowę o prace na czas określony. Jednak umowy na czas określony u jednego pracodawcy mogą objąć maksymalnie 33 miesiące. Pracodawcy preferują tę formę zatrudnienia, gdyż w razie wypowiedzenia umowy o pracę, nie muszą podawać przyczyny.
- Umowa o pracę na czas nieokreślony
Jest to tzw. umowa na stałe. Uznawana jest przez pracowników za najkorzystniejszą formę zatrudnienia. Na tumowie o pracę na czas nieokreślony nie widnieje data jej wygaśnięcia. W przypadku umowy na czas nieokreślony wypowiedzenie takiej umowy przez pracodawcę wymaga podania konkretnej i faktycznej przyczyny.
- Umowa na zastępstwo
Umowa na zastępstwo ma zastosowanie, gdy jeden z pracowników wymaga dłuższej nieobecności. Wówczas znajduje się pracownika zastępczego, który przejmie jego stanowisko i obowiązki. Jeśli data powrotu pracownika, np. w razie urlopu jest znana, wówczas umowa może zostać zawarta na czas określony. Jednak w razie choroby ciężko jest podać konkretny termin.
- Umowa na okres próbny
Umowa na okres próbny również jest forma umowy na czas określony. Zwykle zawierana jest przez 3 miesiące, a w czasie jej trwania pracownik nie ma jeszcze możliwości uzyskania np. premii lub dostępu do karty sportowej, lecz to już zależy od pracodawców. Umowa na okres próbny jest korzystna zarówno dla pracownika, jak i pracodawcy, bo daje możliwość sprawdzenia warunków pracy i kompetencji zatrudnionego (zawiera się ją w celu sprawdzenia kwalifikacji pracownika). Może zostać zawarta maksymalnie na 3 miesiące, czyli tzw. okres próbny.
Warto zaznaczyć, że każda z tych umów o pracę, mimo że są to inne rodzaje umów — na czas nieokreślony, okres próbny lub na zastępstwo — musi zawierać elementy warunkujące powstanie stosunku pracy takie jak termin rozpoczęcia pracy, wynagrodzenie ze wskazaniem składników wynagrodzenia, miejsce wykonywania pracy, podpis pracodawcy (lub osoby reprezentującej pracodawcę) oraz inne części składowe umowy o pracę.
Pobierz wzór umowy o pracę
Umowa o pracę nie musi zawierać skomplikowanych treści lub zawiłych paragrafów. Ważne, aby była zrozumiała dla dwóch stron, a wszystkie zapisy umowy o pracę zostały zaakceptowane przez pracownika. Jeśli chcesz podpisać z kimś umowę o pracę warto najpierw przeanalizować sobie wzór umowy o pracę w Internecie. Dzięki temu lepiej zapoznasz się z jej formą i rozmieszczeniem treści. Poniżej przedstawiamy wzór umowy o pracę na czas określony. Jest to umowa o pracę, która posiada ramy czasowe.
Pobierz aktualny wzór umowy o pracę w formacie PDF lub skopiuj poniższą treść.
………………………………………
(miejscowość, data)
……………………………………………………………..
Pieczęć nagłówkowa pracodawcy
REGON:
NIP:
Umowa o pracę na czas określony
zawarta od dnia ………………………… do dnia …………… pomiędzy
……………………………………………………………………………………………………………(dane pracodawcy)
………………………………………………………………………………………………………………………………….., a …………………………………………………………………………………………………………..(dane pracownika)
………………………………………………………………………………………………………………………………………
1. Strony ustalają następujące warunki zatrudnienia:
1) rodzaj pracy ………………………………………………………………………………………………………………..
2) miejsce wykonywania pracy…………………………………………………………………………………..
3) wymiar czasu pracy………………………………………………………………………………………………………
4) wynagrodzenie…………………………………………………………………………………………………………….,
wynagrodzenie słownie: …………………………………………………………………………………………..
4) inne warunki zatrudnienia:…………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………………………………..
- Dzień rozpoczęcia pracy:…………………………………………….
Data i podpis pracownika
……………………………………………….
Data i podpis pracodawcy
……………………………………………….
Co daje umowa o pracę?
Pracodawcy często ferują umowę zlecenie zamiast umowy o pracę, mimo że stosunek pracy zaistniał. Dzieje się tak, ponieważ umowa zlecenia ściąga z pracodawcy konieczność dopełnienia pewnych obowiązków. Pracodawca, zawierając z pracownikiem umowę o pracę, musi odpowiednio wdrożyć pracownika. Zapewnić mu szkolenie BHP, wstępne badania do pracy, zadbać o przeciwdziałanie dyskryminacji w firmie, czy o odpowiednie przechowywanie dokumentacji pracowniczej. Ponadto pracownik na umowie o pracę ma prawo między innymi do urlopu wypoczynkowego oraz zasiłek chorobowy za czas niezdolności do pracy.
Warto jednak wiedzieć, że jeśli na naszej umowie zlecenie widnieje termin rozpoczęcia pracy, miejsce wykonywania pracy, rodzaj pracy, wynagrodzenie za pracę odpowiadające rodzajowi pracy ze wskazaniem składników wynagrodzenia lub inne czynniki warunkujące umowę o pracę, możemy domagać się zatrudnienia na podstawie umowy o pracę.
Wypowiedzenie umowy o pracę
Oprócz sytuacji, w których umowa o prace wygasa po upływie jej ważności, umowę o pracę (szczególnie na czas nieokreślony) można rozwiązać na trzy sposoby:
- Za porozumieniem stron, gdzie obie strony umowy godzą się na rozwiązanie stosunku pracy we wspólnie ustalonym terminie.
- Przez rozwiązanie umowy za złożeniem jej wypowiedzenia przez jedną ze stron umowy z zachowaniem okresu wypowiedzenia.
- W trybie natychmiastowym bez zachowania okresu wypowiedzenia.
Przy czym czas wypowiedzenia jest uzależniony od rodzaju umowy o pracę.
Cechy stosunku pracy
Stosunek pracy ma miejsce wtedy, gdy praca jest wykonywana za wynagrodzeniem w określonych warunkach i pod kierownictwem osoby zlecającej wykonanie pracy. O zaistnieniu stosunku pracy świadczy również podporządkowanie świadczenia pracy w danym miejscu i czasie, jaki wyznaczony został przez pracodawcę. W przeciwieństwie do umów cywilnoprawnych, na umowie o pracę pracownik musi samodzielnie wykonać pracę. Jeśli czynność pracy ma charakter ciągły i się powtarza, wówczas również możemy mówić o zaistnieniu stosunku pracy. Określenie zaistnienia stosunku pracy jest istotne, ponieważ z jego tytułu przysługują pracownikowi świadczenia, do jakich nie ma prawa np. na umowie zlecenie.
