Rodzaje spółek w Polsce różnią się takimi aspektami jak odpowiedzialność za zobowiązania, wymagana liczba założycieli, czy wysokość kapitału zakładowego. Zatem do założenia firmy i wyboru formy prawnej niezbędne jest porównanie spółek. Ich rodzaje przedstawia tabela ukazująca różnice i podobieństwa. Jaką spółkę wybrać?
Przedsiębiorca przymierzający się do otwarcia firmy wraz ze wspólnikami staje przed trudnym zadaniem wyboru odpowiedniej formy prawnej. Rodzaje spółek w prawie polskim są w stanie odpowiedzieć na potrzeby przedsiębiorców o różnych wymaganiach. Jedną z chętniej wybieranych w Polsce spółek jest prosta spółka akcyjna. Wybierz własny typ spółki, spośród poniższych, poznając rodzaje spółek i ich charakterystykę.
Rodzaje spółek i ich charakterystyka
Typy spółek w prawie polskim możemy podzielić na spółki cywilne oraz spółki handlowe. Istnienie tych pierwszych reguluje Kodeks cywilny, natomiast drugich Kodeks spółek handlowych. Spółki handlowe dodatkowo rozgałęziają się na osobowe i kapitałowe.
Rodzaje spółek cywilnych: czy istnieją?
W przeciwieństwie do spółek handlowych, rodzaje spółek cywilnych nie istnieją. Spółka cywilna funkcjonuje jako jedna forma prawna, podlegająca Kodeksowi cywilnemu. W porównaniu do innych spółek jest to forma mało zobowiązująca, która nie posiada własnej osobowości prawnej. Przedsiębiorcami są jej wspólnicy. Spółka posiada własny NIP i REGON. Zakładanie działalności gospodarczej jako spółki cywilnej wiąże się z uproszczonym prowadzeniem księgowości. Jeśli przychody spółki nie przekraczają 2 milionów euro, wystarczy księga przychodów i rozchodów.
Jak wygląda charakterystyka spółek tego typu? Warto wspomnieć, że wspólnikami spółki cywilnej mogą być nie tylko osoby fizyczne, lecz także osoby prawne. Wówczas jest wymagane prowadzenie szczegółowej księgowości. Aby założyć spółkę cywilną, wystarczy sporządzić pisemną umowę. Spółka nie wymaga wniesienia kapitału. Jej wadą jest pełna odpowiedzialność każdego ze wspólników wobec zobowiązań spółki zarówno majątkiem firmowym, jak i majątkiem własnym.
Rodzaje spółek handlowych
Spółki handlowe dzielą się na spółki kapitałowe oraz spółki osobowe. Poznaj rodzaje spółek prawa handlowego.
Rodzaje spółek kapitałowych
- Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
Spółka z o.o. to jedna z chętniej wybieranych form prawnych przez Polaków. Jej główną zaletą jest, jak sama nazwa wskazuje, fakt ograniczonej odpowiedzialności wspólników za zobowiązania finansowe firmy. Ryzyko prowadzenia działalności w przypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest małe, ponieważ wspólnicy odpowiadają za jej zobowiązania wyłącznie w wysokości kwoty, jaką wnieśli do jej wkładu. Wspólnicy nie odpowiadają swoim własnym majątkiem. Jak spółkę założyć? Mogą to zrobić osoby fizyczne i osoby prawne, ale nie w postaci innej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością założonej przez tylko jedną osobę. Założenie spółki wiąże się z koniecznością wniesienia kapitału zakładowego w wysokości 5000 zł oraz prowadzeniem pełnej księgowości.
- Spółka akcyjna
Spółka akcyjna znana jest z tego, że wymaga wniesienia wysokiego kapitału zakładowego: 100 000 zł. Spółkę akcyjną mogą założyć osoby fizyczne oraz osoby prawne i jednostki organizacyjne posiadające zdolność prawną. Założycielem spółki akcyjnej nie może być spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, założona przez jedną osobę. Odpowiedzialność spółki akcyjnej także jest stosunkowo bezpieczna dla jej akcjonariuszy, ponieważ długi firmy nie dotykają bezpośrednio ich konta bankowego. Za wszelkie zobowiązania spółka odpowiada własnym majątkiem. Spółka akcyjna jest jednym z tych rodzajów spółek kapitałowych, która może emitować własne akcje na giełdzie papierów wartościowych.
Spółki osobowe: rodzaje i omówienie
- Spółka jawna
Do założenia tego rodzaju spółki osobowej potrzebni są przynajmniej dwaj wspólnicy. Za zobowiązania spółki odpowiadają oni własnym majątkiem, pod warunkiem, że wysokości zobowiązań nie da się pokryć wyłącznie z majątku spółki. Spółka jawna, mimo wielu podobieństw do spółki cywilnej, ma w przeciwieństwie do niej status przedsiębiorstwa. Spółka posiada zdolność prawną, więc może być kredytobiorcą. Możliwe jest także pozwanie spółki, a nie jej wspólników.
- Spółka partnerska
Spółkę partnerską mogą założyć przedstawiciele wolnych zawodów, czyli np. lekarze, pielęgniarki, księgowi, czy architekci. Zaletą spółki partnerskiej jest możliwość zachowania pewnej niezależności, przy jednocześnie wspólnym działaniu partnerów. Za zobowiązania spółki odpowiada spółka, jeśli posiada majątek wystarczający do pokrycia zobowiązań. Jeśli nie, to do odpowiedzialności finansowej pociągnięci są partnerzy.
Praca w Radomiu wciąż szuka pracowników z okolic!
- Spółka komandytowa
W spółce komandytowej wspólników można podzielić na dwa rodzaje. Pierwszym z nich jest komplementariusz, który ma prawo do samodzielnej reprezentacji spółki, a za jej zobowiązania odpowiada własnym majątkiem. Drugi, czyli komandytariusz może pełnić funkcję pełnomocnika spółki. Za zobowiązania firmy odpowiada jedynie w wysokości, jaką zadeklarowano w umowie. Każdy ze wspólników spółki komandytowej zobowiązany jest do indywidualnego rozliczania się z własnych zysków.
- Spółka komandytowo-akcyjna
Spółka komandytowo-akcyjna jako połączenie dwóch wcześniej przedstawionych rodzajów spółek, podlega podwójnemu opodatkowaniu. Zarówno podatkiem CIT, jak i podatkiem dochodowym od dywidend wspólników. Firma łącząca dwa typy spółek ma zarówno osobowość, jak i zdolność prawną. W spółce powinien być jeden reprezentujący ją komplementariusz, który odpowiada za zobowiązania własnym majątkiem, oraz akcjonariusz, który nie odpowiada za zadłużenia spółki.
Rodzaje spółek: tabela
Poniższa tabela przedstawia porównanie rodzajów spółek. Ukazuje zarówno ich podobieństwa, jak i różnice.
| Spółka ↴ | Liczba założycieli min. | Dokument | Wys. kapitału | Reprezentacja | Odpowiedzialność |
|---|---|---|---|---|---|
| Cywilna | 2 | umowa | brak | wszyscy wspólnicy | wspólnicy (majątkiem spółki i majątkiem osobistym) |
| Jawna | 2 | umowa | brak określenia | umownie ustalona | każdy wspólnik swoim majątkiem |
| Partnerska | 2 partnerów wyk. wolne zawody | umowa | brak określenia | umownie ustalona | partner nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania drugiego partnera |
| Komandytowa | 1 komplementariusz i min. 1 komandytariusz | umowa (akt notarialny) | brak określenia | brak określenia komplementariusze i komandytariusze z pełnomocnictwem | min. 1 komplementariusz bez ograniczeń, co najmniej 1 komandytariusz do wysokości umownej sumy |
| Komandytowo - Akcyjna | min. 1 komplementariusz i 1 akcjonariusz | statut (akt notarialny) | 50 000 zł | zarząd złożony z komplementariuszy | min. 1 komplementariusz bez ograniczeń, co najmniej 1 akcjonariusz bez odpowiedzialności |
| Z o.o. | 1 | umowaumowa (akt notarialny) | 5 000 zł (min. udział 50 zł) | zarząd | odpowiedzialność ponosi spółka, a wspólnicy ryzykują wkładem własnym |
| Akcyjna | 1 | statut (akt notarialny) | 100 000 zł (min. wartość 1 akcji: 1 gr) | zarząd | odpowiedzialność ponosi spółka, a akcjonariusze ryzykują wartością posiadanych akcji |
Jaką spółkę wybrać?
To, jaka spółka jest najlepsza, zależy od rodzaju działalności, jaką chcesz założyć. Spółka z o.o. polecana jest wtedy, gdy założenie działalności o określonym charakterze wiąże się z dużym ryzykiem. Dla dużych i średnich przedsiębiorstw najbardziej polecana jest spółka komandytowa. W przypadku działalności przemysłowej przedsiębiorcy chętniej wybierają spółkę akcyjną. Jednak dla założycieli, którzy myślą w przyszłości o staranie się w imieniu spółki o dotacje z Urzędu Pracy, czy unijne, nie jest ona polecana. Spółka cywilna jest dobra dla tych, którzy planują prowadzić stosunkowo małe przedsiębiorstwo.
Jaka spółka jest najbezpieczniejsza?
Choć prowadzenie wszystkich rodzajów spółek wiąże się z pewnym ryzykiem, za najbezpieczniejszą spółkę uznaje się spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, ponieważ chroni ona jej założycieli przed utratą własnego majątku. Jest ona też jedną z najczęściej zakładanych spółek spośród spółek handlowych. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością posiada własną osobowość prawną, zatem tylko ona odpowiada własnym majątkiem za ewentualne zobowiązania. W najgorszym przypadku wspólnicy mogą zostać pozbawieni wkładów, jakie wnieśli do spółki. Mimo wszystko ciężko jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie, jaką spółkę wybrać. Wiele zależy od potrzeb przedsiębiorcy i jego biznesplanu.
