Ambicja – czym jest i czy pomaga w życiu zawodowym?

Ambicja to jedno z tych słów, które znamy już od wczesnych lat życia. Jego znaczenie wydaje się zatem tak oczywiste, że nie zagłębiamy się w prawdziwy sens zjawiska. Jest to błąd, ponieważ, mimo że ambicja kojarzy się pozytywnie, to niesie za sobą także negatywne skutki.

Nie zawsze rozumiemy swoje decyzje. Często nasze postępowanie jest podyktowane wewnętrznymi potrzebami, czasem jest efektem głębokich rozważań “za” i “przeciw”. Zdarza się, że robimy coś pod wpływem emocji lub by zadowolić innych. Każde z zachowań ma jednak swoje źródło, a ambicja szczególnie w życiu zawodowym jest jedną z przyczyn wyborów dotyczących drogi życiowej. To pod jej wpływem decydujemy o tym, do jakiej szkoły pójdziemy i jaki zawód będziemy wykonywać. Dlatego ambicja jest tak istotnym pojęciem, które ma ogromny wpływ na życie każdego człowieka.

Czym jest ambicja?

Z języka łacińskiego (ambitio) ambicja to żądza sławy, czy potrzeba uznania. Obecnie ambicja jest postrzegana w kategoriach postawy ludzkiej, jako cecha charakteru polegająca na budowaniu naszego poczucie własnej godności na tle innych ludzi. Ambicja objawia się jako silne pragnienie odniesienia sukcesu. Prowadzi człowieka do osiągnięcia doskonałości, która jednocześnie podnosi jego poczucie własnej wartości i sprawia, że zyskuje on także w oczach innych osób. Już od czasów pójścia do szkoły dzieciom mówi się, że są ambitne, jeśli przykładają się do swoich ocen lub, że brakuje im ambicji, jeśli nie uczą się wystarczająco dobrze (co skutkuje brakiem wiary we własne możliwości i w konsekwencji dalszym spadkiem ambicji).

Skąd się bierze ambicja?

Kształtowanie ambicji w człowieku ma miejsce już od najmłodszych lat. To właśnie m.in. ona sprawia, że w człowieku rodzi się potrzeba wyrażania własnej woli i silna tendencja do usamodzielnienia się. Jej ustabilizowanie ma miejsce, gdy dziecko dorasta i osiąga wiek nastoletni, wówczas ambicja przeradza się w chęć udowodnienia swojej dojrzałości. W tym wieku często, zamiast przelać ją na życie zawodowe, skupiamy się na zaistnieniu w oczach rówieśników, co prowadzi do negatywnych skutków.

Kierowani ambicją dążąc do sławy i zaszczytów, nie zawsze podejmujemy właściwe decyzje. Dlatego też mówi się o dwojakiej interpretacji moralnej ambicji. Możemy wyróżnić ambicję zdrową i ambicję chorą. W drugim przypadku posuwamy się do nieuczciwych zagrań, czy mobbingu, by zaspokoić swoją ambicję i napawać się pojawiającym się poczuciem siły. Ambicja jest zjawiskiem powszechnym i prawdopodobnie przejawiają ją jedynie ludzie.

Jaką osobą jest człowiek ambitny?

Często słyszymy z ust innych, że ktoś jest ambitny. Co to właściwie oznacza? Tak opisujemy człowieka, który odznacza się silnym poczuciem własnej wartości. Dostrzegalna pewność siebie często idzie w parze z ekstrawertyzmem. Człowiek określany mianem ambitnego przykłada się do swoich zadań i często poświęca więcej czasu w naukę, czy obowiązki. Bardziej angażuje się we wszystko, co może przysłużyć się poprawie opinii na jego temat. Człowiek ambitny jest tak nastawiony na rozwój, że stawia sobie znacznie trudniejsze cele niż inni i skupia się na tym, by je osiągnąć.

Jego oczekiwania względem siebie są sprecyzowane, zatem przykładowo nie myśli “chcę pracować w marketingu”, lecz “chcę zarządzać zespołem marketingu”. Ambicja nie pozwala człowiekowi zatrzymać się w miejscu, zatem osoba, która się nią kieruje, gdy osiągnie już swój cel, szybko postawi przed sobą nowy. Człowiek ambitny nie chce być “jak wszyscy”. Chce się wynieść ponad pozostałych, dlatego często można go poznać już w szkole po tym, że pilnie się uczy, czy bierze udział w konkursach. W pracy poznamy go po tym, że już w młodym wieku rozpoczął swoją karierę zawodową i angażuje się w najważniejsze projekty.

Ambicja – czy pomaga w karierze?

Jak już wyżej wspomnieliśmy, ambicja popycha człowieka do stawiania sobie wygórowanych celów. Dopiero zrealizowanie takiego celu sprawia, że człowiek ambitny odczuwa satysfakcję. W przeciwnym razie, jeśli nie uda mu się osiągnąć tego, co założył, będzie czuł psychiczny dyskomfort i dopadnie go uczucie porażki. Dlatego człowiek ambitny dąży do realizacji celu na różne sposoby. Przez co lepiej od innych stara się organizować swój czas. Skupiony na celu, ma większą motywację do pracy i bardziej od innych angażuje się w przydzielone zadania. To wszystko nie pozostaje niezauważone. Przełożony dostrzega ambicję pracownika i widzi, że jest to osoba, w którą warto inwestować, bo może wiele zdziałać dla firmy.

Ludzie ambitni mogą być także postrzegani jako lepsi pracownicy, ponieważ ich ambicja sprawia, że rodzi się w nich kreatywność i inne kompetencje zawodowe. Nowe pomysły próbują wykorzystać do realizacji swoich trudnych celów. Osoby, które nie mają wyznaczonego celu, nie muszą wymyślać nowych rozwiązań, więc pozostają w cieniu innych. Ponadto ambicja sprawia, że osoba staje się bardziej efektywna, a co za tym idzie, wyróżnia się i może liczyć na docenienie ze strony pracodawcy.

Ambicja pomaga w karierze również dlatego, że nie pozwala się nigdy zatrzymać. Nawet gdy osoba postawi sobie za cel zarządzanie konkretnym zespołem, to po osiągnięciu tego celu, ma ochotę na więcej. Dlatego, zamiast osiąść na laurach, dalej pnie się po szczeblach kariery, dochodząc do momentu, w którym nie da się osiągnąć już nic więcej. Wówczas mogą się pojawić objawy wypalenia zawodowego. Tutaj zbliżamy się do momentu, w którym ambicja może wręcz przeszkadzać.

Ambicja – badania

To, jak duże znaczenie ambicja odgrywa w życiu człowieka, potwierdziło badanie Deloitte „Pierwsze kroki na rynku pracy”. W badaniu wzięto pod lupę wiele obszarów związanych z pracą młodych osób, które dopiero wchodzą na rynek pracy. Przeanalizowano ich motywacje do pracy, priorytety i wynikające z nich decyzje. Pytania dotyczyły postrzegania liderów i przyjmowanych postaw względem rynku pracy. Badanie ukazało, jak nowe pokolenie rozwija swoją karierę. Jednym z wniosków badania jest kierowanie się młodych ludzi celami i ambicją w wyborze zatrudnienia.

Jak ambicja pomaga w karierze?

Jak już wyżej napisaliśmy, kształtowanie ambicji pomaga w rozwoju kariery. Przyjrzyjmy się teraz w jaki sposób. Ambicja przejawia się jako złożony sposób myślenia, planowanie z dużym wyprzedzeniem i jako szeroko pojęta inteligencja. To wszystko przekłada się na kreację pracownika idealnego, który jest zorganizowany, planuje swój czas, potrafi priorytetować zadania i jednocześnie maksymalizować swoją efektywność poszukując rewolucyjnych rozwiązań. Przykładowo, pracownik “bez ambicji” robi to, co zostało mu zlecone, np. asystent księgowego stworzy kilka istotnych tabel. Natomiast człowiek ambitny, będzie się starał zrobić coś “ponad” i próbując zautomatyzować cały proces, odkryje działanie tabel przestawnych. Takim dążeniem do udoskonalania swojej pracy szybko otrzyma pochwałę, może liczyć na nagrodę, a po jakimś czasie nawet awans.

Człowiek ambitny, który dostaje w pracy polecenie, dostrzega w nim szansę na pokazanie się z lepszej strony. Cieszy się, że może udowodnić swoją wartość. Dlatego najpewniej bardziej przyłoży się do powierzonego mu zadania i wykona je lepiej niż pracownik nieodznaczający się ambicją, dla którego kolejne nowe zadanie stanowi powód do frustracji i każe mu wyjść ze swojej strefy komfortu. Nowe zadania oznaczają często naukę nowych umiejętności. Osoba ambitna dzięki nim szybciej się rozwija i wspina po szczeblach kariery.

Osobom ambitnym jest też łatwiej w pracy, ponieważ wierzą we własne możliwości. Dostrzegają sens swoich działań jeszcze zanim się ich podejmą, ponieważ wiedzą, że sukces zawsze przypada właśnie im. Pracownik ambitny jest więc skuteczny i rozwojowy, a taka postawa jest nagradzana.

Chorobliwa ambicja

Ambicja może być także chorobliwa, zarówno dla samej osoby, które się nią odznacza, jak i dla osób z jej otoczenia.

• Nadmierna ambicja staje się naszym wrogiem, gdy stawiamy sobie zbyt wygórowane cele, a niemożność ich osiągnięcia sprawia, że spada nasze poczucie własnej godności.
• Gdy dopada nas przerost ambicji, osiąganie celów przestaje cieszyć. Wtedy pojawia się wypalenie zawodowe, człowiek nie jest w stanie cieszyć się życiem, ciągle chodzi zmęczony i nie dba o swoje zdrowie, np. pomija posiłki. Może się nawet załamać i nabawić depresji, czy chorób fizycznych. Wtedy rozwój ambicji może zaprzepaścić karierę.
• O chorej ambicji mówimy również wtedy, gdy staje się ona dla nas wartością nadrzędną. Wówczas pojawia się popularne powiedzenie “Po trupach do celu”. Człowiek chorobliwe ambitny robi wszystko by zrealizować swój cel. Także kosztem innych osób. To z kolei rodzi konflikty w pracy, a także niszczy relacje międzyludzkie poza życiem zawodowym.
• Rozwój ambicji prowadzi także do pracoholizmu. Nieuporządkowane dążenie do realizacji celów sprawia, że człowiek nie potrafi postawić granicy między pracą a życiem prywatnym i zaburza work-life balance.
• Jeśli osobie chorobliwie ambitnej coś nie wyjdzie, to czuje się z tym źle, a jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem, to i tak będzie starała się doszukać w sobie błędów.
• Osoby ambitne chcą być samodzielne, rezygnują z pomocy innych, nawet gdy jest ona konieczna. Chcą by cała chwała za wykonanie zadania przypadła im samym.

Przyczyny chorobliwej ambicji

Media, Internet, czy szkoła promują postawy ambitne. Sukces jest kreowany na jedną z wyższych wartości w życiu. Ludzie czują przez to presje i starają się być jak osoby promowane przez media jako te ambitne. Uważają, że ich życie nie będzie miało sensu, a sami będą bezwartościowi, jeśli nie dorównają osobom, które dużo osiągnęły. Powodem chorobliwej ambicji może być także postawa rodziców. Niekiedy stawiają przed dzieckiem zbyt wygórowane oczekiwania i dziecko dorasta w przekonaniu, że tak musi być. Kiedy ich nie realizuje, spada jego poczucie godności własnej i wartości. Zdarza się, że rodzice przerzucają na dziecko własne ambicje, których im nie udało się zrealizować, co również może mieć negatywny skutek.

Brak ambicji w wielu rodzi kompleksy i niedowartościowanie. Należy jednak pamiętać, że nie zawsze musimy być we wszystkim najlepsi. Nie warto także sugerować się w swoich działaniach chęcią zadowolenia innych. Warto dodać, że dla każdego co innego stanowi sukces. Jeśli rodzina oczekuje od nas kariery prawniczej, a my chcemy rozwijać się jako artyści, to nie ma w tym nic złego. Dla jednych wartością jest praca w banku, dla innych ciepło domowego ogniska. Warto kierować się w życiu ambicją, ale należy ją kontrolować, ponieważ ma nam pomagać, a nie dążyć do powstania zaburzeń.