Success fee to metoda obliczania wynagrodzenia na podstawie wyników. Jednak jak sama nazwa wskazuje, premiowane są tylko zadania zakończone sukcesem. Czym dokładnie jest success fee? W jakich zawodach najczęściej występuje ta forma wypłaty?
Pojawia się coraz więcej nowych metod motywowania pracowników. Te najbardziej skuteczne to oczywiście metody pieniężne. Każdy, kto należycie wykonuje swoją pracę, chce być za nią doceniany i wynagradzany. Jeśli pracownik wie, że sukces zagwarantuje mu bonusy finansowe, wtedy stara się jeszcze bardziej, ponieważ dostaje dodatkowy zastrzyk motywacji. Metoda wynagradzania pracowników success fee jest najczęściej stosowana w systemie premiowym. Zdarza się także, że success fee pojawia się w umowach cywilnoprawnych jako jedyna forma zapłaty. Jak to wygląda z prawnego punktu widzenia? Czy metoda success fee jest zgodna z prawem? Kiedy najczęściej stosuje się metodę success fee?
Spis treści
Success fee: co to? Definicja
Wynagrodzenie success fee najczęściej dotyczy umowy zlecenia. Zazwyczaj pojawia się jako premia wypłacana zleceniobiorcom za osiągnięcie określonego celu takiego jak sukces projektu w określonym czasie. Pracodawca może stosować success fee jako sposób motywacji pracowników pomagający w realizacji danego projektu ważnego dla przedsiębiorstwa. Success fee można przetłumaczyć jako „opłatę za sukces” – to doskonale pokazuje, czym jest ta metoda.
Słownikowe definicje success fee:
1.Wynagrodzenie za osiągnięcie celu wyznaczonego do realizacji w określonym czasie np. za sukces w realizacji danego projektu.
2. Wynagrodzenie agencji, którego wysokość zależy od sukcesu projektu (osiągnięcia celu).
Success fee w umowie zlecenie
Umowy cywilnoprawne charakteryzują się większą elastycznością zapisów niż stosunek pracy. Mimo to umowa zlecenie zawiera konieczność zachowania minimalnej stawki godzinowej. Prawo to zostało zawarte w art. 8a Ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę:
W przypadku umów, o których mowa w art. 734 istota umowy zlecenia i art. 750 świadczenie usług – odpowiednie stosowanie przepisów Kodeksu cywilnego, wykonywanych przez przyjmującego zlecenie lub świadczącego usługi, wysokość wynagrodzenia powinna być ustalona w umowie w taki sposób, aby wysokość wynagrodzenia za każdą godzinę wykonania zlecenia lub świadczenia usług nie była niższa niż wysokość minimalnej stawki godzinowej ustalonej zgodnie z art. 2 negocjacje w sprawie minimalnego wynagrodzenia za pracę ust. 3a, 3b i 5.
Za nieprzestrzeganie minimalnej stawki godzinowej w umowie zlecenie zleceniodawca może zostać ukarany karą grzywny od 1000 do nawet 30 000 tysięcy złotych jeśli postępowanie w tej sprawie wejdzie na drogę sądową.
Dlatego decydując się na success fee w formie premii należy zawrzeć w umowie zapisy dotyczące zarówno minimalnej stawki godzinowej, jak i procent lub kwotę wynagrodzenia success fee. Dodatkowo muszą pojawić się zapisy, które definiują rezultaty, uznawane za osiągniecie celu wyznaczonego przez zleceniodawcę.
Warto też zaznaczyć, że w tym samym artykule Ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę mowa jest o tym, że przyjmujący zlecenie nie może zrzec się prawa do wynagrodzenia w wysokości wynikającej z wysokości minimalnej stawki godzinowej lub przenieść prawa do tego wynagrodzenia na inną osobę.
Umowa zlecenie bez minimalnej stawki godzinowej
Co ciekawe istnieją także przepisy (rozporządzenie określające stawki minimalne), które wykazują prawną możliwość zawarcia umowy zlecenia bez podania minimalnej stawki godzinowej. Jak o możliwe? Otóż zgodnie z art. 8d wymienionej wyżej Ustawy o wyłączeniu stosowania niektórych przepisów ustawy:
Przepisów art 8a–8c nie stosuje się do:
1)umów, o których mowa w art. 734 istota umowy zlecenia i art. 750 świadczenie usług – odpowiednie stosowanie przepisów Kodeksu cywilnego, jeżeli o miejscu i czasie wykonania zlecenia lub świadczenia usług decyduje przyjmujący zlecenie lub świadczący usługi i przysługuje mu wyłącznie wynagrodzenie prowizyjne;
Oznacza to, ze jeśli zleceniobiorca sam wyznacza sobie czas i miejsce pracy, a obie strony zgodzą się na wynagrodzenie prowizyjne, to w umowie zlecenia nie musi pojawić się wysokość stawki godzinowej zgodnej z tą minimalną. Na mocy tych przepisów można więc zawrzeć umowę zlecenie, która nie zawiera minimalnej stawki godzinowej. Wiąże się to jednak z obecnością innych zapisów, które regulują zasadność takiej umowy.
Na czym polega success fee?
Success fee to metoda wynagradzania pracowników, którego wysokość zależy od sukcesu projektu, czyli wypłacana w momencie gdy zajdzie osiągnięcie celu wyznaczonego w umowie zlecenie. Najczęściej metoda ta jest wykorzystywana przy korzystaniu z usług adwokatów w postaci premii za sukces sprawy.
Zazwyczaj w umowie zlecenie success fee określa się procentowo, jednak zdarza się, że wynagrodzenie za sukces wyrażone jest w konkretnej kwocie. Należy jednak pamiętać, że w umowie tej musi znaleźć się także wynagrodzenie podstawowe godzinowe, które nie może być niższe niż minimalne wynagrodzenie godzinowe oparte na przepisach prawa. Dodatkowo taka umowa zlecenie musi zawierać dokładny opis, tego co zleceniodawca uznaje za sukces projektu. Może być to osiągnięcie określonego celu takiego jak uzyskanie ustalonego poziomu obrotów, wdrożenie danego projektu lub wygranie sprawy w określonym czasie np. 3 miesięcy.
Success fee: adwokat, radca prawny
Wynagrodzenie success fee bardzo często stosowane jest w branży prawniczej. Korzystają z niego adwokaci oraz radcy prawni. Od 1997 r. adwokaci mają swobodne prawo negocjować oraz ustalać wysokość swych honorariów z klientami. Success fee jest także przyzwolone w etyce adwokackiej (analogicznie wygląda sytuacja w odniesieniu do radców prawnych) pod postacią premii za pozytywny wynik poprowadzonej sprawy. Umowy zawarte z adwokatami zawierają więc wynagrodzenie podstawowe (wynagrodzenie ryczałtowe), płacone przed podjęciem sprawy oraz procent od roszczeń, których domaga się zleceniodawca, w przypadku wygrania procesu, czyli za pozytywny wynik sprawy. Zazwyczaj metoda ta jest wykorzystywana przy sprawach sądowych dotyczących roszczeń finansowych. Adwokat pobiera wtedy prowizję success fee od wysokości zasądzonej kwoty na rzecz swojego klienta. Zawieranie z klientem umowy pod taką postacią jest częstą praktyką.
Wyrok Sądu Najwyższego z 3 czerwca 2019 r., I NSNc 7/19 zawiera także zapis ukazujący success fee jako korzystną formę finansowania również dla klientów. W przypadku gdy zleceniodawca nie ma wystarczających środków, aby opłacić z góry usługi pełnomocnika, success fee umożliwia mu w pewien sposób „kredytowanie” adwokata aż do momentu wygrania sprawy o roszczenia finansowe.
Ważne jest, aby adwokat dokładnie poinformował klienta o sposobie wyliczania wynagrodzenia. Zgodnie z § 50 ust.2 Kodeksu Etyki Adwokackiej:
Adwokat ma obowiązek poinformować klienta o wysokości honorarium lub o sposobie jego wyliczenia.
Mimo legalności success fee w kontekście usług radców prawnych oraz adwokatów należy pamiętać, że umowa taka powinna zawierać także wynagrodzenie podstawowe, ponieważ zgodnie z zapisami w wymienionym wyżej Kodeksie Etyki Adwokackiej § 50 ust. 3:
Nie wolno zawrzeć umowy przewidującej, że obowiązek zapłaty honorarium jest uzależniony wyłącznie od ostatecznego wyniku sprawy.
