Urlop wychowawczy jest dobrodziejstwem prawa, z którego mogą skorzystać rodzice dziecka. Okres ten wynosi 36 miesięcy do podziału dla obojga rodziców lub 35 miesięcy dla jednego. Pytanie tylko – czy okres urlopu wychowawczego wlicza się do stażu pracy?
Po narodzinach dziecka rodzicom przysługuje wiele przywilejów i urlopów, dzięki którym mogą nacieszyć się tym niezwykłym czasem. Po zakończeniu urlopu macierzyńskiego rodzice mogą skorzystać z przyznanego im prawa do urlopu wychowawczego, który wynosi 36 miesięcy do podziału dla obojga i 35 miesięcy dla jednego rodzica. Wahania, żeby skorzystać z tego przywileju są usprawiedliwione, bowiem urlop wychowawczy nie jest płatny. Czy w takiej sytuacji jest wliczany do stażu pracy? Czy podczas jego trwania można podejmować inną pracę zarobkową? Przeczytaj.
Spis treści
Komu przysługuje urlop wychowawczy?
Aby udzielenie urlopu wychowawczego było możliwe trzeba wykazać, że posiada się minimum 6 miesięcy okresu zatrudnienia. W ten czas wliczony jest również okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych oraz staż pracy u wszystkich poprzednich pracodawców. Co więcej, urlop wychowawczy przysługuje tylko tym, którzy pozostają w stosunku pracy i mają podpisaną z pracodawcą umowę o pracę. Urlop wychowawczy przysługuje rodzicom dziecka, ale również jego prawnym i faktycznym opiekunom.
Kiedy można wykorzystać urlop wychowawczy?
Choć możliwość skorzystania z urlopu wychowawczego pojawia się zaraz po urlopie macierzyńskim, to nie ma obowiązku, aby wykorzystywać go od razu. Urlop ten można podzielić maksymalnie na 5 części i wykorzystywać go, kiedy zajdzie taka potrzeba. Należy tylko pamiętać, aby zawsze powiadomić o tym fakcie pracodawcę na minimum 21 dni przed przejściem na urlop i okazać mu stosowny wniosek o urlop wychowawczy. We wniosku należy zawsze podać informacje o wszystkich dotychczasowych urlopach wychowawczych na jedno dziecko ze względu na to, że czas ten można podzielić i wykorzystać aż w 5. częściach. Czas obowiązywania przywileju, jakim jest urlop wychowawczy jest jednak prawnie ograniczony. W przypadku zdrowego dziecka, rodzice mogą przejść na urlop do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko skończy 6. rok życia, z kolei w przypadku dziecka niepełnosprawnego czas ten wydłuża się do 18. roku życia dziecka.
Urlop wychowawczy a staż pracy
Od stażu pracy zależą uprawnienia pracownicze, dlatego tak istotne jest jego prawidłowe naliczanie. Rodzice, zanim przejdą na należny im urlop wychowawczy, często zastanawiają się, czy czas spędzony z dzieckiem zostanie wliczony do stażu pracy. Zgodnie z prawem, do stażu pracy zalicza się łączny okres zatrudnienia u wszystkich pracodawców (bez względu na przerwy w zatrudnieniu lub sposoby, na podstawie których ustał stosunek pracy), a także przerwy, podczas których pracownik nie podejmował pracy. Mowa tutaj o np. czynnej i zawodowej służbie wojskowej, o okresie, za który sąd przyznał pracownikowi przywróconemu do pracy wynagrodzenie, przyjmowaniu zasiłku dla bezrobotnych, pracy u zagranicznego pracodawcy poza granicami naszego kraju, bezpłatnym urlopie czy wreszcie urlopie macierzyńskim, rodzicielskim i wychowawczym. Wymiar urlopu wychowawczego wynosi 36 miesięcy do podziału dla obojga rodziców lub 35 miesięcy dla jednego rodzica i zgodnie z prawem cały ten okres jest wliczany do stażu pracy.
Tego rodzaju urlop podlega szczególnej ochronie prawnej, co oznacza, że pracodawca nie może wypowiedzieć pracownikowi umowy aż do chwili zakończenia urlopu. Warto jednak wspomnieć w tym miejscu, że choć urlop wychowawczy wlicza się w staż pracy, to zwiększa się on proporcjonalnie dopiero w momencie, kiedy pracownik zakończy urlop oraz rozpocznie pracę. Jest to bardzo ważna kwestia zwłaszcza w sytuacji, kiedy mowa o wszelkich nagrodach i jubileuszach.
Urlop wychowawczy a staż pracy do emerytury
Jak już wiadomo, czas spędzony na urlopie wychowawczym jak najbardziej jest wliczany do stażu pracy. Czy zatem przebywając na nim możesz liczyć, że będzie on również wliczony do stażu pracy obliczanego przed przejściem na emeryturę? W 1999 roku prawo w tej kwestii zostało zmienione i urlop wychowawczy jest okresem składkowym. Do tego momentu kobiety, które przebywały na urlopie wychowawczym miały naliczany niższy kapitał początkowy, ponieważ zgodnie z obowiązującym prawem pracodawcy nie mieli obowiązku odprowadzania wszystkich przewidzianych w umowie składek. Z tego powodu po przejściu na emeryturę otrzymywały niższe świadczenia emerytalne. Po zmianie prawa kobiety, które otrzymały z tego tytułu niższe emerytury mogą ubiegać się o ponowne przeliczenie i wyrównanie wypłacanego świadczenia.
Choć obecnie kobiety i mężczyźni przebywający na urlopie wychowawczym nadal nie otrzymują wynagrodzenia wypłacanego przez pracodawcę, to przez cały okres urlopu wychowawczego pracodawca ma obowiązek odprowadzać składki na ubezpieczenia zdrowotne, emerytalne oraz rentowe. Jak więc można zauważyć – czas spędzony na urlopie wychowawczym jest wliczany do emerytury zarówno jeśli mowa o jego długości jak i wysokości świadczenia. Podobnie sytuacja ma miejsce, kiedy mowa o różnego rodzaju urlopach – okres urlopu wychowawczego zalicza się do stażu pracy, a tym samym wpływa na wydłużenie urlopu wypoczynkowego.
Urlop wychowawczy a nagroda jubileuszowa
Jak już wiadomo, okres urlopu wychowawczego wliczany jest do stażu pracy i opłacane są składki przez pracodawcę na obowiązujące ubezpieczenia. Dzięki temu, mimo że pracownik przebywa na urlopie, to wciąż pozostaje w stosunku pracy i posiada uprawnienia pracownicze. Jak jednak ma się ten fakt do wszelkich jubileuszy i awansów związanych ze stażem pracy? W przypadku przedsiębiorstw prywatnych kwestia ta rozpatrywana jest przez przełożonego lub pracodawcę. To od nich zależy, czy zostaną wypłacone wszelkie dodatki finansowe i premie osobie przebywającej na urlopie w taki sam sposób, jak osobie, która osiągnęła podobny staż pracy, ale nie skorzystała z urlopu wychowawczego.
Zupełnie inaczej ma się rzecz w przypadku instytucji państwowych. Wszystkie premie związane ze stażem pracy, jubileuszem czy odprawą przed przejściem na emeryturę są wypłacane na podstawie okresu zatrudnienia, do którego urlop wychowawczy jak najbardziej jest wliczany. Warto tu jednak podkreślić, że dopiero w dniu jego zakończenia wlicza się on do stażu pracy. Zatem jeśli podczas przebywania na urlopie powinieneś w teorii otrzymać premię za wieloletnią pracę, to w praktyce otrzymasz ją dopiero po zakończeniu urlopu wychowawczego.
Czy na urlopie wychowawczym można pracować?
Zgodnie z prawem nie ma żadnego zakazu, który mógłby zabronić wykonywania pracy zarobkowej podczas urlopu wychowawczego. Mówi o tym zapis w art. 1862. § 1. „W czasie urlopu wychowawczego pracownik ma prawo podjąć pracę zarobkową u dotychczasowego lub innego pracodawcy albo inną działalność, a także naukę lub szkolenie, jeżeli nie wyłącza to możliwości sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.” Istnieje jednak kilka warunków, które rodzic musi spełnić. Przede wszystkim mowa tu o osobistej opiece nad dzieckiem, dla którego przebywa się na urlopie. Jeśli praca jest zdalna oraz niewymagająca, a także pozwala na jednoczesne opiekowanie się dzieckiem lub jeśli zajmuje tylko kilka godzin dziennie, to nie powinna być ona problemem. Prawo zezwala zarówno na pracę u nowego jak i dotychczasowego pracodawcy podczas urlopu wychowawczego, ale wszystko zależy od ustalonych warunków, czyli wymiaru pracy oraz podpisanej umowy.
