Na jakich zasadach działa urlop pracownika młodocianego?

Urlop wypoczynkowy pracownika młodocianego funkcjonuje na innych zasadach niż wakacje osoby pełnoletniej. W dniach wolnych od szkoły należy udzielić urlopu na wniosek zatrudnionego. Staż pracy małoletniego powiększa się nawet o czas, jaki spędził on na urlopie bezpłatnym. Jakie są inne najważniejsze kwestie dotyczące urlopu pracownika młodocianego?

Planujesz zatrudnić pracowników młodocianych, którzy zdobędą w Twojej firmie przygotowanie zawodowe? Pamiętaj, że niepełnoletniego ucznia szkoły musisz traktować na zupełnie innych zasadach. Przygotuj umowę o pracę i dowiedz się dokładnie, jak wyznaczać urlop wypoczynkowy młodocianych.

Kogo nazywamy pracownikiem młodocianym?

W przepisach prawa istnieje zapis, który dokładnie definiuje pojęcie pracownika młodocianego. Jest to art. 190 Kodeksu pracy.

Pracownik młodociany to osoba, która podejmuje zatrudnienie i ukończyła co najmniej 15. rok życia, ale nie osiągnęła jeszcze pełnoletności. Aż do dnia swoich 18. urodzin prawo pracy traktuje ją właśnie jako pracownika młodocianego, którego obowiązują specjalne przepisy Kodeksu pracy.

Często pracownikiem młodocianym nazywa się ucznia średniej szkoły zawodowej lub innej równorzędnej szkoły zawodowej, który nawiązał stosunek pracy m.in. w celu nauki zawodu.

Pracownik młodociany powinien przedstawić pracodawcy swoje świadectwo lekarskie stwierdzające, że dana praca nie zagraża jego życiu i zdrowiu. W wyjątkowych przypadkach dopuszcza się do pracy również młodsze osoby. Mogą one wykonywać pracę jedynie na rzecz podmiotów prowadzących działalność kulturalną, artystyczną, reklamową i sportową. O ile oczywiście wyrazi na to zgodę rodzic, opiekun oraz właściwy inspektor pracy.

Wymiar urlopu pracownika młodocianego

Pracownik młodociany posiada szczególne uprawnienia pracownicze. Zasady przyznawania mu urlopu wypoczynkowego reguluje Kodeks pracy. Artykuł 205. mówi jasno, że:

• Wraz z upływem 6 miesięcy od rozpoczęcia pierwszej pracy młodociany nabywa prawo do pierwszego urlopu wypoczynkowego w wymiarze 12 dni roboczych.
• Wraz z upływem roku pracy młodociany uzyskuje prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze nieprzekraczającym łącznie 26 dni roboczych.

W pierwszym roku swojej pracy młodociany może uzyskać łącznie 38 dni urlopu wypoczynkowego: 12 dni po 6 miesiącach i 26 dni po kolejnych 6 miesiącach dających łącznie rok pracy. Z każdym kolejnym rokiem zatrudnienia pracownik młodociany nabywa stosownego prawa do kolejnego urlopu w wymiarze 26 dni.

To znacząca różnica w przyznawaniu urlopu młodocianemu, a pracownikowi, który osiągnął już pełnoletność. Zwiększony wymiar urlopu ma na celu dbanie o prawidłowy rozwój oraz dobrostan psychofizyczny małoletnich podejmujących zatrudnienie.

Urlop pracownika młodocianego w ostatnim roku nauki

Jeśli pracownik młodociany rozpoczął swoją pierwszą pracę i nabył prawa do urlopu wypoczynkowego przed ukończeniem 18. roku życia, ale w tym samym roku kalendarzowym osiągnie pełnoletność, przysługuje mu wówczas tylko 20 dni urlopu. Sytuacja ta dotyczy najczęściej ostatniego roku nauki w celu przygotowania zawodowego.

Zatem w pierwszym roku swojej pracy, jeśli jednocześnie jest to rok, w którym pracownik młodociany skończy 18 lat, może on uzyskać łącznie 32 dni urlopu wypoczynkowego, a nie 38 – 12 dni po pierwszych 6 miesiącach pracy i kolejne 20 dni po pełnym roku.

Przykład: Janek rozpoczął pracę jako 17-latek. Po 7 miesiącach wykonywania zawodu osiągnął pełnoletność. Ponieważ nabył prawo do urlopu jeszcze jako pracownik młodociany, gdy przepracował równe 6 miesięcy, uzyskał 12 dni urlopu wypoczynkowego, a gdy przepracuje pełny rok, uzyska kolejne 20 dni na odpoczynek.

Jeśli pracownik młodociany skończył naukę kwalifikacji zawodowych i jest to równoznaczne z zakończeniem stosunku pracy, to przysługuje mu urlop w wymiarze, jaki nabył w ostatnim roku podejmowanego zatrudnienia.

Urlop pracownika młodocianego w wakacje

Pracownik młodociany jest w stanie uzyskać urlop wypoczynkowy także, zanim upłynie 6 miesięcy od rozpoczęcia pierwszej pracy. Prawo przewiduje, że pracodawca może udzielić mu urlopu zaliczkowo, czyli niezależnie od okresu pracy, który już odbył, niejako „na zapas”. Ale może się to odbyć tylko i wyłącznie w okresie ferii szkolnych i w czasie innych ustawowo ustalonych przerw od nauki. Co więcej, pracodawca udzieli młodocianemu urlopu tylko na wyraźny wniosek młodocianego pracownika. Należy więc pamiętać, aby dopełnić formalności związanych z tym przepisem Kodeksu pracy.

Jeśli jednak pracownik młodociany złoży stosowne pismo, to jego wniosek jest podstawą do udzielenia urlopu, którego pracodawca, w okresie ferii zimowych czy innej przerwy od nauki, nie może odmówić. Czas trwania nauki to natomiast okres, w którym pracodawca może odmówić udzielenia urlopu bezpłatnego pracownikowi młodocianemu.

Młodocianemu uczęszczającemu do szkoły można udzielić urlopu w okresie wakacji. Czas na wypoczynek nie może przekroczyć dwóch miesięcy. Będzie to wówczas urlop bezpłatny łącznie z urlopem wypoczynkowym w wymiarze, który przysługuje młodocianemu.

Tak jak w okresie ferii szkolnych i powiązanego z nimi urlopu udzielanego w sposób zaliczkowy, tak i w przypadku urlopu w czasie wakacji, pracownicy młodociani muszą złożyć stosowny wniosek, aby taki urlop otrzymać.

Okres urlopu bezpłatnego wlicza się do stażu pracy pracownika młodocianego, co jest kolejną znaczącą różnicą w uprawnieniach pracowniczych przysługujących pracownikowi młodocianemu i pracownikowi pełnoletniemu.

Urlop bezpłatny pracownika młodocianego i urlop na żądanie

Udzielanie urlopu bezpłatnego pracownikowi młodocianemu, który ukończył 18 lat, wygląda nieco inaczej, niż kiedy mowa o pracowniku młodocianym, ale wciąż niepełnoletnim.

Otóż w przypadku ukończenia 18. roku życia okres urlopu bezpłatnego nie wlicza się już do stażu pracy, pracownik nie otrzymuje za ten czas żadnego wynagrodzenia, a pracodawca nie jest zobowiązany mu go udzielić, niezależnie od przyczyn podanych we wniosku.

Pracownik młodociany ma prawo do urlopu na żądanie w wymiarze 4 dni w ciągu roku. Może wykorzystać wszystkie za jednym razem, w podziale na dwie części lub każdy dzień osobno.

Termin na wykorzystanie urlopu na żądanie pracownika młodocianego może przypadać zarówno w okresie ferii zimowych, wakacji, jak i w trakcie trwania roku szkolnego.

Wniosek o urlop pracownika młodocianego — wzór

Wniosek młodocianego, który chce otrzymać urlop bezpłatny albo urlop przyznawany na zasadzie zaliczki nie różni się znacząco od tego, jak wygląda wniosek pracownika pełnoletniego. Z tego względu polecamy inny artykuł zamieszczony na naszym poradniku w całości poświęcony zagadnieniu wniosku o urlop wypoczynkowy. Możliwe jest także pobranie za jego pomocą darmowego wzoru takiego pisma.