Jak obliczyć staż pracy i jakie okresy są zaliczane?

Staż pracy to ważny element przy ustalaniu prawa do urlopów pracowniczych i liczby dni urlopowych do wykorzystania. Jakie okresy są zaliczane do stażu urlopowego i na podstawie jakich dokumentów dokonuje się obliczeń? Poznaj definicję stażu pracy i dowiedz się, jak się go oblicza.

Lata doświadczenia zawodowego i ukończone szkoły często wpływają na poziom zarobków i piastowane stanowisko. Odpowiedni staż pracy zapewnia też dodatkowe przywileje związane z wyższą pulą dni urlopowych do wykorzystania w ciągu roku. Jeśli poznasz okresy zaliczane do stażu pracy, możesz z łatwością sprawdzić, ile urlopu przysługuje w 2022 roku. Dzięki temu dowiesz się także, kiedy osiągniesz upragnione 26 dni urlopu wypoczynkowego do wykorzystania. Jak obliczyć staż pracy? Co wliczamy do stażu pracy?

Staż pracy – definicja

Staż pracy nie jest jednoznacznie określony przepisami Kodeksu pracy. Najczęściej przyjmuje się, że jest to łączny czas wszystkich okresów, podczas których pracownik świadczył pracę na podstawie umowy o pracę, mianowania, wyboru, powołania lub spółdzielczej umowy o pracę (każdy stosunek pracy regulowany przez Kodeks pracy wlicza się do stażu pracy) bez względu na tryb rozwiązania stosunku pracy. Oblicza się go, aby przydzielić pracownikowi konkretne uprawnienia, które zależą od ogólnego czasu zatrudnienia. O jakich uprawnieniach mowa?

• prawo do emerytury;
• odpowiednio długi urlop wypoczynkowy do wykorzystania (od stażu pracy zależy wymiar urlopu);
• prawo do odprawy;
• możliwość otrzymania dłuższego okresu wypowiedzenia;
• odpowiedni okres wypowiedzenia umowy;
• prawo do otrzymania różnych nagród jubileuszowych.

Skrócona definicja stażu pracy zalicza do niego także pewne okresy, w których pracownik nie wykonywał swoich obowiązków służbowych. Jednak w tym przypadku, zaliczenie nietypowego okresu do stażu pracy, musi zachodzić wyłącznie na podstawie przepisów prawa. O jakich okresach mowa? Co dokładnie wlicza się do stażu pracy?

Okresy zaliczane do stażu pracy

Specyficzne okresy zaliczane do stażu pracy to takie, podczas których pracownik nie wykonywał pracy. Jednak w związku z konkretnymi przepisami powinno się zaliczać je do stażu pracy wymaganego do przydzielenia pewnych przywilejów. Do stażu pracy wlicza się także aktywności zawodowe na podstawie okresu:

• czynnej i zawodowej służby wojskowej;
• odbywania studiów doktoranckich – pod warunkiem uzyskania tytułu doktora;
• pracy za granicą w firmie zagranicznej;
• pobierania zasiłku dla bezrobotnych oraz stypendiów przyznawanych osobom bezrobotnym;
• za który sąd przyznał wynagrodzenie pracownikowi przywróconemu do pracy, jeśli pracownik podjął pracę;
• prowadzenia indywidualnego gospodarstwa rolnego lub bycia zatrudnionym w gospodarstwie prowadzonym przez współmałżonka;
• skrócenia czasu wypowiedzenia w razie zwolnienia pracownika, gdy wina leżała po stronie pracodawcy, a przyznano pracownikowi odszkodowanie.

Wszystkie te okresy są zaliczane do czasu zatrudnienia i na ich podstawie wylicza się staż pracy. Edukacja w szkołach średnich oraz w szkołach wyższych wlicza się również do stażu pracy. Czas trwania nauki to czas, jaki należy doliczyć do ogólnego rachunku stażu pracy. Kwestię tę reguluje Kodeks pracy w art. 155, w którym znajdziemy informacje o tym, że do stażu pracy wlicza się z tytułu ukończenia okres:

1) zasadniczej lub innej równorzędnej szkoły zawodowej – przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 3 lata,

2) średniej szkoły zawodowej – przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 5 lat,

3) średniej szkoły zawodowej dla absolwentów zasadniczych (równorzędnych) szkół zawodowych – 5 lat,

4) średniej szkoły ogólnokształcącej – 4 lata,

5) szkoły policealnej – 6 lat, 6) szkoły wyższej – 8 lat.

Należy jednak podkreślić, że okresy te nie podlegają zsumowaniu. Ponadto liczą się także okresy odbywania studiów doktoranckich pod warunkiem uzyskania stopnia doktora (nie więcej niż 4 lata) oraz stażu przez uczestnika przygotowania zawodowego dorosłych u pracodawcy zagranicznego. Każde z podanych wyżej etapów kształcenia wlicza się do stażu pracy, co zdecydowanie jest dobrą wiadomością, dla młodych ludzi, którzy dopiero wchodzą na rynek pracy.

Jak obliczyć staż pracy?

Jeśli chcesz dowiedzieć się, jak liczyć staż pracy, musisz sprawdzić, które okresy zaliczane do stażu pracowniczego dotyczą Twojej kariery. Kiedy tego dokonasz, musisz dodać je do siebie. W tym przypadku warto pamiętać, że z tytułu ukończenia kilku szkół możesz wybrać tylko jedną, która dodaje Ci najwięcej lat do okresu zatrudnienia. Ponadto jeśli byłeś zatrudniony w danym okresie na podstawie więcej niż jednego stosunku pracy, do stażu pracy zaliczasz wyłącznie jeden z nich. Do okresu zatrudnienia wlicza się wszystkie okresy poprzedniego zatrudnienia, a nie tylko ten aktualny. To częsty błąd.

W Internecie dostępny jest darmowy kalkulator stażu pracy, który pozwoli Ci w łatwy i prosty sposób dokładnie wyliczyć łączny okres zatrudnienia. Narzędzie to automatycznie nie uwzględnia okresów, które nie podlegają pod staż pracy, takich jak np. prowadzenie działalności gospodarczej.

Staż pracy obejmuje także:

• pracownik, którego czas pracy jest krótszy niż 10 lat, może wykorzystać 20 dni urlopowy w ciągu roku kalendarzowego;
• osoba o ogólnym stażu pracy przekraczającym 10 lat, może wykorzystać aż 26 dni urlopu.

Staż pracy – okresy, które nie są brane pod uwagę

Warto wiedzieć, że zatrudnienie na podstawie umów cywilnoprawnych (umowa o dzieło, umowa zlecenie) nie wlicza się do ogólnego stażu pracy. Do okresu zatrudnienia nie można też zaliczyć okresu prowadzenia działalności gospodarczej i czasu spędzonego na urlopie bezpłatnym.

Staż pracy do emerytury

Staż pracy jest nie tylko ważny podczas wyliczania dni urlopu wypoczynkowego. Oprócz tego wliczamy staż pracy do emerytury. Staż pracy jako łączna długość okresów zatrudnienia daje nam wyższe świadczenie emerytalne. Minimalny staż pracy, który umożliwia nam przejście na emeryturę to 20 lat w przypadku kobiet i 25 lat w przypadku mężczyzn. Warto jednak mieć na uwadze, że taki staż pracy uprawnia nas tylko do podjęcia minimalnej dostępnej kwoty świadczenia.

Wymagany staż pracy do emerytury uwzględnia również lata nauki. Należy jednak spełnić tutaj jeden warunek — edukacja wlicza się do stażu pracy dopiero wtedy, gdy łączna długość okresów zatrudnienia co najmniej trzykrotnie przekroczy długość okresu edukacji. Pod uwagę, tak jak w każdym stażu pracy, bierze się tylko okresy zatrudnienia na stosunek pracy.

Staż pracy a odprawa

Łączne okresy zatrudnienia lub z tytułu ukończenia szkoły, które wliczają się do stażu pracy, mają także znaczenie przy wyliczaniu, między innymi wysokości odprawy. Jak wyglądają te zależności? Otóż należy Ci się odprawa w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia jeśli twój staż pracy wynosi mniej niż 2 lata. Natomiast dwumiesięczna odprawa należy Ci się, jeśli twój staż pracy wynosi między 2 a 8 lat. W przypadku trzymiesięcznej odprawy musisz pracować dłużej niż 8 lat.

Jak wspominaliśmy wcześniej, wyliczenia stażu pracy konieczne są przy ustalaniu uprawnień pracowniczych w ramach stosunku pracy (np. na podstawie umowy o pracę). Okresy, które wliczają się do stażu pracy, nie obejmują jednak prowadzenia własnej działalności gospodarczej, lub zatrudnienia na podstawie umowy cywilnoprawnej.