Okresy składkowe i nieskładkowe to jeden z wyznaczników służących do ustalenia renty i prawa do emerytury ZUS. Wyjaśniamy, czym się różnią i jak obliczyć okresy składkowe i nieskładkowe. Przygotowaliśmy także wzór kwestionariusza ZUS do pobrania.
Okres składkowy to czas, w którym odprowadzane były kwoty na ubezpieczenie społeczne. Prościej ujmując, jest to staż pracy. Zarówno okresy składkowe i nieskładkowe wliczane są do kapitału początkowego. Od kapitału z kolei uzależnione jest to, jaką wysokość będzie miała emerytura lub renta z tytułu niezdolności do pracy.
Spis treści
Okresy składkowe i nieskładkowe: co to jest okres składkowy?
Okresy składkowe oznaczają głównie staż pracy. Obejmują również prowadzenie działalności gospodarczej, czy współpracę. Okresy składkowe zawierają także urlop macierzyński. Do roku 1998 urlop wychowawczy obejmowały zarówno okresy składkowe i nieskładkowe. Na pierwsze składają się:
- składki na ubezpieczenie społeczne opłacone do 31 grudnia 1998 r.,
- składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe regulowane od 1 stycznia 1999 r.,
- okresy bez obowiązku opłacania składek trwające przed 15.11.1991 r.
Okresy składkowe – przykłady:
- praca na etacie (zatrudnienie w oparciu o umowę o pracę),
- okres pobierania zasiłku macierzyńskiego,
- czas pełnienia czynnej służby wojskowej.
Okresy składkowe i nieskładkowe: czym jest okres nieskładkowy?
Okresy nieskładkowe wyznaczają czas, w którym składki na ubezpieczenie rentowe oraz emerytalne nie były płacone. Najczęściej oznaczają moment braku aktywności zawodowej. Przykłady okresów nieskładkowych:
- studia w szkole wyższej,
- czas pobierania wynagrodzenia chorobowego,
- okres pobierania zasiłków z ubezpieczenia wypadkowego czy chorobowego,
- czas pobierania zasiłku rehabilitacyjnego,
- bezpłatny urlop.
Okresy składkowe i nieskładkowe do renty i emerytury. Jak obliczyć?
Okresy składkowe są uwzględniane w pełnym wymiarze. Z kolei okresy nieskładkowe do emerytury oraz renty brane są pod uwagę jedynie w maksymalnie ⅓ okresów składkowych. Przykład stanowi przypadek osoby dokumentującej 30-letni staż pracy (okres składkowy). Według powyższych zasad taka osoba może doliczyć jedynie 10 lat okresów nieskładkowych. W przypadku równoległego występowania obu okresów, pod uwagę brany jest ten, który korzystniej wpływa na emeryturę.
Dowiedz się także, jak działają emerytury stażowe!
Okresy składkowe i nieskładkowe do kapitału początkowego
Prawnie to kandydat do emerytury i renty zobowiązany jest do udokumentowania okresów składkowych i nieskładkowych. Ich wyznaczenie jest kluczowe w ustaleniu kapitału początkowego. Kapitał początkowy jest częścią podstawy obliczenia emerytury na nowych zasadach. Jest on odzwierciedleniem przebiegu stażu pracy, który miał miejsce przed rokiem 1999. Kapitał początkowy dotyczy osób urodzonych po 31 grudnia 1948 roku. Do jego ustalenia potrzebna jest informacja o okresach składkowych i nieskładkowych. Dane składa się do ZUS na formularzu ERP-6.
Okresy składkowe i nieskładkowe: wzór do pobrania
Okresy składkowe i nieskładkowe można łatwo udokumentować za pomocą wzoru określonego przez ZUS jako informacja o okresach składkowych i nieskładkowych. Kwestionariusz dotyczący okresów składkowych i nieskładkowych należy dołączyć do wniosku o:
- emeryturę,
- emeryturę pomostową,
- emeryturę częściową,
- rentę z tytułu niezdolności do pracy,
- świadczenie kompensacyjne,
- zasiłek przedemerytalny (2021),
- ustalenie kapitału początkowego,
- rentę rodzinną – jeżeli osoba zmarła, po której ma być przyznana renta, nie miała ustalonego prawa do świadczenia.
Jeśli planujesz wnioskować, o któreś z powyższych świadczeń pobierz: okresy składkowe i nieskładkowe – druk.
Staż pracy a okresy składkowe i nieskładkowe. Jak udokumentować okresy?
Wykaz informacji o okresach składkowych i nieskładkowych służy podsumowaniu okresów. Jednak aby druk miał wartość, każdy odcinek czasu musi zostać udokumentowany. Do potwierdzenia okresów służą poniższe dokumenty:
- zaświadczenie pracodawcy, czy legitymacja ubezpieczeniowa pod warunkiem, że widnieje w nich wpis o okresach zatrudnienia,
- umowa o pracę,
- legitymacja służbowa,
- dokumenty od pracodawcy dotyczące powołania, mianowania, angażu, zwolnienia, urlopu,
- dokumentacja ze zlikwidowanych już zakładów pracy,
- pisemne zeznania świadków,
- zaświadczenie o zarejestrowaniu w Urzędzie Pracy,
- zaświadczenie z Ośrodka Pomocy Społecznej o pobieraniu oskładkowanych zasiłków
- książeczka wojskowa potwierdzająca odbycie służby wojskowej,
- zaświadczenie o pełnieniu służby zawodowej,
- odpis aktu urodzenia dziecka,
- dyplom ukończenia studiów,
- okresy składkowe i nieskładkowe można także udowodnić w świadectwie pracy.
Jaki jest wymagany okres składkowy i nieskładkowy do emerytury?
Najniższa emerytura w Polsce należy się osobom, które uzyskały odpowiedni wiek emerytalny, czyli 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Kolejnym warunkiem jej uzyskania jest odpowiedni staż emerytalny. Kobiety powinny wykazać 20 lat pracy, a mężczyźni 25 lat. Czas ten obejmuje okres składkowy i nieskładkowy. W przypadku emerytury z Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego okresy składkowe w KRUS powinny wynosić minimum 25 lat.
Ile wynoszą okresy składkowe i nieskładkowe do świadczenia przedemerytalnego?
Powyższe okresy do uzyskania świadczenia przedemerytalnego powinny trwać 20 lat stażu pracy kobiet i 25 lat mężczyzn, gdy do momentu rozwiązania umowy o pracę, kobiety osiągnęły 56. rok życia, a mężczyźni 61. Ponadto, okresy składkowe i nieskładkowe dla osób młodszych (55/60 lat) powinny wynosić 30/35 lat. Najdłuższy wymagany staż pracy to 35/45 lat dla osób, które straciły pracę z winy pracodawcy.
Mieszkasz na Śląsku? Sprawdź oferty pracy w Katowicach na GoWork.pl
Okresy składkowe i nieskładkowe ZUS mają znaczenie dla osób, którym przysługuje prawo do emerytury na zasadach starego systemu. Dzieje się tak, ponieważ przed rokiem 1999 nie istniał obowiązek prowadzenia indywidualnego konta ubezpieczonych. W związku z tym ZUS nie jest w stanie ustalić dokładnie odłożonych składek. Osoby, które już teraz wiedzą, że będą musiały udokumentować swój okres składkowy i nieskładkowy, powinny dokonać tego w jak najszybszym czasie. Część niegdyś istniejących zakładów, obecnie może już nie funkcjonować, a dotarcie do dokumentacji może być utrudnione.
Okresy składkowe i nieskładkowe a ponowne przeliczenie emerytury
ZUS może ponownie przeliczyć emeryturę, jeśli emeryt dostarczy nowe dokumenty potwierdzające dodatkowe okresy składkowe lub nieskładkowe, które wcześniej nie były uwzględnione. Mogą to być odnalezione świadectwa pracy, książeczka wojskowa, listy płac czy zaświadczenia o zatrudnieniu. Osoby, które nadal pracują po przejściu na emeryturę i odprowadzają składki, również mogą wnioskować o przeliczenie świadczenia. W przypadku likwidacji dawnego zakładu pracy warto sprawdzić archiwa państwowe lub instytucje przechowujące dokumentację. Brak nowych dowodów oznacza, że wniosek o przeliczenie zostanie odrzucony.
