Stażysta – zakres obowiązków. O czym musi pamiętać stażysta?

Stażysta to osoba, która została skierowana na staż zawodowy, by zdobyć doświadczenie na określonym stanowisku. W trakcie odbywania stażu dotyczą go nie tylko prawa, lecz ma on także swoje obowiązki. Co należy do obowiązków stażysty?

Staż zawodowy stanowi czas zdobywania pierwszego doświadczenia w danym zawodzie, branży, czy na stanowisku, lecz nie w pomieszczeniach uniwersytetu, czy szkoły, a w profesjonalnej firmie. Jest to forma nauki, która pozwala zastosować zagadnienia teoretyczne w praktyce. Staż nie tylko daje korzyści w postaci doświadczenia, lecz podwyższa wartość kandydata na rynku pracy. Staż jest realizowany przez szkoły, uczelnie, pracodawców i urzędy pracy jako forma aktywizacji zawodowej osób bezrobotnych.

Kim jest stażysta?

To osoba, która została skierowana na odbycie stażu. Co oznacza odbywać staż? Zgodnie z Ustawą z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, staż to:

Nabywanie przez bezrobotnego umiejętności praktycznych do wykonywania pracy przez wykonywanie zadań w miejscu pracy bez nawiązania stosunku pracy z pracodawcą.

Staż zawodowy gwarantuje uzyskanie pierwszego doświadczenia osobom, które dopiero wstępują na rynek pracy. Dzięki temu mają w swoim CV jakiś punkt zaczepienia, który może skłonić pracodawcę do zatrudnienia osoby bez doświadczenia. Ponadto często staż zawodowy kończy się zatrudnieniem kandydata i stanowi dla niego nie tylko czas na zdobycie doświadczenia, lecz także formę sprawdzenia siebie i pracodawcy. Staż zawodowy z urzędu pracy rządzi się nieco innymi prawami niż staże organizowane niezależnie. Staż organizowany przez urząd pracy jest płatny w wysokości 120% kwoty zasiłku dla osób bezrobotnych.

Ile czasu trwa staż?

Staż trwa 6 miesięcy, lecz maksymalny czas odbywania stażu u jednego pracodawcy wynosi 12 miesięcy z przerwą. Choć staż i praktyki to inne terminy, kandydaci w obu przypadkach uczą się zawodu. Jednak ich obowiązki się różnią. Ponadto praktyki dotyczą zwykle osób młodych, które jeszcze są w trakcie nauki. W przypadku niewłaściwej realizacji umowy możliwe jest zakończenie stażu wcześniej.  Podjęcie stażu następuje w wyniku podpisania umowy między starostą a pracodawcą.

Staż powinien być dostosowany do dyspozycji psychofizycznych i zdrowotnych stażysty. Uwzględniać także poziom jego wykształcenia i kwalifikacje. Stażysta powinien zapoznać się z programem stażu, który zawiera nazwę zawodu, w którym ten ma zdobyć doświadczenie, zakres wykonywanych zadań, czy wskazanie opiekuna, który ma sprawować pieczę nad stażystą.

Jak zostać stażystą?

Osoba, która nie ma pracy, otrzymuje skierowanie na staż. Takie skierowanie może uzyskać osoba posiadająca status osoby bezrobotnej, która nie ukończyła 25 roku życia albo osoba bezrobotna do 30 roku życia, jeśli w ciągu ostatniego roku ukończyła szkołę wyższą. Ponadto o staż mogą się starać osoby, które:

• są osobami bezrobotnymi powyżej 50 roku życia,
• są osobami bezrobotnymi posiadającymi wykształcenie średnie lub niższe bez doświadczenia zawodowego,
• kobiety, które nie podjęły zatrudnienia po urodzeniu dziecka,
• bezrobotni samotnie wychowujący niepełnosprawne dziecko,
• są długotrwale bezrobotne,
• są bezrobotne i niepełnosprawne,
• są bezrobotne i odbyły karę pozbawienia wolności.

Stażysta – zakres obowiązków

Staż zawodowy kojarzy się głównie z parzeniem kawy lub innymi niezbyt przydatnymi zajęciami. Rzeczywiście może się zdarzyć, że stażysta zostanie poproszony o zrobienie kawy, ale nie należy to do jego obowiązków, a jest wówczas jedynie formą koleżeńskiej współpracy. Chyba że staż rzeczywiście dotyczy pracy w kawiarni.

Obowiązki stażysty przede wszystkim są ściśle uzależnione od tego, w jakiej branży i na jakim stanowisku otrzymał skierowanie na staż. Inne zadania ma stażysta w dziale produkcji, a inne w dziale obsługi klienta.

Lista obecności stażysty – kiedy jest stosowana i jakie ma znaczenie?

Wobec stażysty prowadzona jest lista obecności, która potwierdza jego obecność na stażu. Stażysta musi wywiązywać się z umowy, czyli zjawiać w miejscu zdobywania doświadczenia we wskazanym terminie. Następnie dokument należy dostarczyć każdego miesiąca do urzędu pracy. Po zakończeniu stażu stażysta otrzymuje sprawozdanie ze stażu. Jest to podsumowanie obowiązków, jakie wykonywał w trakcie odbywania stażu, zadania i czynności, jakie w tym czasie w pełni opanował. W ten sposób potwierdza, że staż rzeczywiście miał dla niego wartość i udało mu się zdobyć jakieś doświadczenie. Czas na sporządzenie sprawozdania ze stażu wynosi 7 dni od jego zakończenia.

Stażysta ma szereg obowiązków, które musi spełniać. Określa je Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 20 sierpnia 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków odbywania stażu przez bezrobotnych.

Bezrobotny skierowany do odbycia stażu:

1. przestrzega ustalonego przez organizatora stażu rozkładu czasu pracy;
2. sumiennie i starannie wykonuje zadania objęte programem stażu oraz stosuje się do poleceń pracodawcy i opiekuna, o ile nie są one sprzeczne z prawem;
3. przestrzega przepisów i zasad obowiązujących u organizatora, w szczególności regulaminu pracy, tajemnicy służbowej, zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisów przeciwpożarowych;
4. sporządza sprawozdanie z przebiegu stażu zawierające informacje o wykonywanych zadaniach oraz uzyskanych kwalifikacjach lub umiejętnościach zawodowych.

Jeśli stażysta z jakichś powodów nie może się stawić w miejscu wykonywania stażu, musi koniecznie o tym poinformować pracodawcę.

Warto zaznaczyć, że obowiązki ma także opiekun stażu, który ma pomagać stażyście, udzielać mu wskazówek w sprawie wykonywania zleconych mu obowiązków. Aby opieka była na wysokim poziomie, opiekun może koncentrować swoją uwagę tylko na trzech osobach odbywających staż jednocześnie.

Stażysta powinien dbać o to, wywiązywać się ze swoich obowiązków, ponieważ za naruszenie ich przez stażystę, możliwe jest przerwanie stażu. Także nieusprawiedliwiona nieobecność powyżej dwóch dni stażysty stanowi podstawy do tego, by starszy przerwać.

Czy stażysta ma jakieś prawa?

Oprócz obowiązków stażysta ma także swoje prawa. Otrzymuje tak zwane stypendium. Wypłatą wynagrodzenia zajmuje się starosta. Ponadto stażyście przysługuje:

• 2 dni wolnego za każde 30 dni kalendarzowe stażu,
• ubezpieczenie emerytalne rentowe i wypadkowe,
• zwrot kosztów dojazdu w przypadku odbywania stażu poza miejscem zamieszkania,
• maksymalnie 8 godzin pracy w ciągu doby i 40 godzin pracy w tygodniu,
• nie można wymagać od stażysty, by pracował w niedzielę i święta oraz w godzinach nocnych, choć od tego punktu są wyjątki.

Za dni wolne stażysta otrzymuje normalnie stypendium. Stażysta swoje prawo do urlopu wypoczynkowego powinien wykorzystać, zanim zakończy staż.

Wskazówki dla stażystów

Warto w pełni wykorzystać czas stażu, tak by wyciągnąć z niego, jak najwięcej korzyści.

• Przede wszystkim ważne jest zaangażowanie i podejmowanie wszelkich wyzwań.
• Jeśli otrzymasz polecenie, by zrobić coś nowego, nie mów, że nie potrafisz tego zrobić, lecz poproś o wyjaśnienie współpracowników.
• Jeśli czegoś nie wiesz, zadawaj pytania. Właśnie po to odbywasz staż, by skorzystać z wiedzy osób doświadczonych, by w przyszłości móc robić to samo co oni tylko samodzielnie.
• Jeśli w trakcie stażu widzisz, że pracownicy wykonują zadania, które nie są do Ciebie jasne, poproś o to, by dali szansę ci je zrozumieć.
• Staraj się zdobywać kontakty. To ważne. Być może kiedyś, będziesz pracować w tej samej branży i natrafisz na osoby poznane na stażu. Niewykluczone, że dzięki zdobytym na stażu sympatiom w przyszłości będziesz mieć większe szanse na awans.
• Jeśli w trakcie stażu otrzymujesz zadania do wykonania, po jego zakończeniu poproś o oceny opiekuna, lub współpracowników, o to, jak Ci poszło. Dzięki temu w przyszłości będziesz wiedział, co powinieneś poprawić już w docelowej pracy.

Często zdarza się tak, że firma po zakończeniu stażu proponuje stażyście zatrudnienie na umowie o pracę. Dlatego warto przyłożyć się, do wykonywanych zadań, pokazać, że rzeczywiście uzyskało się umiejętności potrzebne na stanowisku. Pracodawca, widząc zaangażowanie stażysty, chętnie zaproponuje mu dłuższą współpracę.

Kluczowe informacje o stażyście w 2025 roku

1. Czas trwania i wynagrodzenie – staż zawodowy organizowany przez urząd pracy trwa od 3 do 6 miesięcy (lub do 12 miesięcy dla osób poniżej 30. roku życia), a stażysta otrzymuje stypendium w wysokości 120% zasiłku dla bezrobotnych.

2. Prawa i obowiązki – stażysta ma prawo do 2 dni wolnego za każde 30 dni stażu oraz ubezpieczenia emerytalnego, rentowego i wypadkowego, ale nie chorobowego. Musi przestrzegać regulaminu pracy i wykonywać zadania zgodnie z programem stażu.

3. Obowiązki pracodawcy – organizator stażu musi zapewnić opiekuna stażysty, przestrzegać przepisów BHP oraz umożliwić zdobycie praktycznych umiejętności zgodnych z ustalonym zakresem obowiązków.

4. Możliwość zakończenia stażu – staż może zostać przerwany w przypadku nieusprawiedliwionej nieobecności powyżej 2 dni, naruszenia warunków umowy lub innych uzasadnionych przyczyn.