Seksizm w pracy to wciąż niegasnący temat, który pojawia się w wielu miejscach pracy. Zarówno kobieta, jak i mężczyzna mogą doświadczyć nierównego traktowania pracowników innej płci. Sprawdź, jak z tym walczyć i odpowiednio zadbać o swoje prawa.
Seksizm w pracy, to przede wszystkim niepożądane zachowanie, nierówne traktowanie, które wprawia w zakłopotanie i zażenowanie, a często także odciska swoje piętno na psychice osoby, która go doświadczyła. Zdarza się, że seksizm przyjmuje formę, taką jak naruszanie nietykalności osobistej — wtedy mówimy już o molestowaniu. Niestety seksizm w większym stopniu dotyka kobiet, a dyskryminacja kobiet na rynku pracy nadal ma miejsce. Warto jednak zauważyć, że świadomość społeczna idzie w dobrym kierunku, a nierówne traktowanie ze względu na płeć staje się powoli nieakceptowalne. Ponadto zwraca się także uwagę na seksizm językowy i zachowania seksistowskie wycelowane w mężczyzn, ponieważ oni także mogą stać się ofiarami seksizmu.
Spis treści
Seksizm: co to?
Seksizm według definicji zaproponowanej przez Słownik Języka Polskiego to:
(…) dyskryminacja osób płci przeciwnej.
To proste wytłumaczenie doskonale pokazuje, że problem seksizmu jest tak naprawdę oparty na prymitywnym założeniu, wyższości jednej płci nad drugą. W szerszym kontekście mówimy częściej o seksizmie wobec kobiet. Dyskryminacja kobiet ma swoje historyczne podwaliny już wiele wieków wcześniej, dlatego ruchy feministyczne, do tej pory walczą o zrównanie praw kobiet i mężczyzn.
Seksizm objawia się także, a może przede wszystkim, w miejscu pracy. Mimo upływu lat jest to dość powszechny problem. Seksizm dawniej opierał się na zupełnym odsunięciu kobiet od pracy zawodowej, a podejmowanie decyzji było zarezerwowane tylko dla mężczyzn. W dzisiejszych czasach kobiety doczekały się większościowego zrównania praw, jednak pozostał seksizm językowy, który często umniejsza ich zasługom, umiejętnością lub wiedzy. Mimo że miejsce pracy to raczej platforma wymiany poglądów, współpracy i wykonywania obowiązków, to jednak często możemy zauważyć tam zachowania seksistowskie, które nie mają żadnego podparcia w logicznym rozumowaniu.
Osobami dyskryminującymi są zazwyczaj mężczyźni. Często niewybredne komentarze padają ze strony pracodawcy, lub osób będących na wyższych stanowiskach. Temat seksizmu jest obecny w dyskusji publicznej, co miejmy nadzieję, niedługo doprowadzi do rozwiązania tego problemu.
Seksizm wobec mężczyzn
Warto zauważyć, że ofiarami seksizmu padają także mężczyźni. Wielu z nich na własnej skórze doświadczyło nierównego traktowania ze strony przełożonych lub współpracowników. Przykłady dyskryminacji mężczyzn możemy znaleźć także w życiu pozazawodowym. Wielu z nich skarży się, że doświadczają dyskryminacji w przypadku rozwodów lub ustalaniu opieki nad dzieckiem.
Seksizmem często nazywamy typ dyskryminacji skierowany w stronę kobiet, jednak molestowanie czy ostracyzm ze względu na płeć dotyka także mężczyzn. W szczególności możemy zaobserwować to zjawisko wycelowane w ojców. Czasami kobiety bezprawnie utrudniają kontakt ojca z dziećmi, a przy ustalaniu opieki, to zawsze kobieta brana jest pod uwagę jako podstawowy opiekun sprawujący opiekę.
Seksizm w pracy a Kodeks Pracy
Według Art. 18 “Równe traktowanie w zatrudnieniu” § 6 Kodeksu Pracy:
“Dyskryminowaniem ze względu na płeć jest także każde niepożądane zachowanie o charakterze seksualnym lub odnoszące się do płci pracownika, którego celem lub skutkiem jest naruszenie godności pracownika, w szczególności stworzenie wobec niego zastraszającej, wrogiej, poniżającej, upokarzającej lub uwłaczającej atmosfery; na zachowanie to mogą się składać fizyczne, werbalne lub pozawerbalne elementy (molestowanie seksualne).”
Seksizm dotyczy zarówno kobiet, jak i mężczyzn, jednakże płeć męską spotyka to o wiele rzadziej. Osoby dyskryminujące obejmują zazwyczaj wysokie stanowiska pracy, przez co czują się pewniej i mają błędne przekonanie o swojej nietykalności. Seksizm może pojawiać się również w mniejszych lub większych grupach współpracowników, gdzie kolega lub koleżanka z pracy narusza czyjąś nietykalność osobistą oraz obraża i poniża ją/go na forum innych osób i w sytuacjach biznesowych.
Seksizm w pracy – jak go rozpoznać?
Seksizm przejawia się w bardzo wielu krzywdzących zachowaniach, które znacząco wpływają na naszą psychikę i efekty pracy. Zapoznaj się kilkoma przykładami, z którymi Ty lub twój współpracownik spotkaliście się w swoim miejscu pracy:
- Nierówne wynagrodzenie ze względu na płeć, pomimo większej wiedzy i doświadczenia osoby pokrzywdzonej (nierówne prawa)
- Naruszanie nietykalności osobistej (molestowanie seksualne)
- Pomijanie w awansach, podwyżkach, w czasie spotkań pracowniczych czy szkoleniach oraz przy podziale odpowiedzialnych i wymagających zadań z racji innej płci
- Publiczne poniżanie innej płci używając przy tym wulgarnych lub sugestywnych określeń czy zachowań (nieodpowiednie gesty lub obraźliwe komentarze)
- Banalizowanie wypowiedzi osoby innej płci oraz zabieranie jej prawa do możliwości wyrażenia własnego zdania
- Zachęcanie pracowników do dyskryminowania i wyśmiewania innej płci ze strony przełożonego
- Naruszanie godności pracownika innej płci poprzez stwarzanie zastraszającej, wrogiej i upokarzającej atmosfery w środowisku pracy
- Utwierdzające w stereotypach żarty dotyczące płci pracownika, wygłaszane w obecności innych pracowników
Jeśli któryś z powyższych przykładów seksizmu wydaje ci się dobrze znajomy, zacznij działać i walczyć o swoje prawa! Nie pozwól, aby takie traktowanie wychodzące poza twoje prawa pracownika w miejscu pracy, nie spotkały się z odpowiednimi konsekwencjami.
Seksizm w pracy – jak z nim walczyć?
Zgodnie z Art. 18 § 1 Kodeksu Pracy, pracownicy w miejscu pracy powinni być równo traktowani w zakresie warunków zatrudnienia, rozwiązania stosunku pracy, dostępu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych oraz awansowania bez względu na to, czy dana osoba ma inną płeć, wyznaje inną religię, ma inną narodowość, przekonania polityczne, pochodzenie etniczne, przynależność związkową, wyznanie czy orientację seksualną.
Więcej o Art. 18 i nierównym traktowaniu w zatrudnieniu możesz przeczytać tutaj.
Jeśli spotkałaś/eś się z tego typu zachowaniem skierowanym w twoją stronę, zacznij działać. Po pierwsze, nie pozwól “wejść sobie na głowę” i sprawić, że osoba dyskryminująca poczuje przyzwolenie do skierowania wobec ciebie swojego krzywdzącego i poniżającego zachowania. Zachowaj pewność siebie i wiarę w to, że jesteś pełnowartościową osobą. W przypadku dyskryminacji możesz także złożyć skargę do pracodawcy, jeśli wiesz, że jest on osobą piętnująca tego rodzaju zachowania. W dodatku:
- Jeśli widzisz, że jakaś kobieta lub mężczyzna w towarzystwie płci damskiej ma problem z dojściem do głosu, wesprzyj ją/go. Wtrąć się i zwróć innym uwagę, aby pozwolili jej/mu wyrazić swoje zdanie. Nie przestawaj o to walczyć, dopóki tak się nie stanie.
- Jeśli na firmowym spotkaniu ktoś chętnie ci przerywa i nie dopuszcza do zabrania głosu, postaw się i zwróć mu uwagę.
- Jeśli masz taką możliwość, porozmawiaj z bliską ci osobą z pracy i podziel się swoimi doświadczeniami. Nie bój się poprosić o pomoc i wsparcie w sytuacjach dochodzących do dyskryminacji.
- Dbaj o swoją asertywność. Naucz się mówić “nie” kiedy masz sprzeczne zdanie na pewien temat lub kiedy nie chcesz wykonywać zadań nieadekwatnych do twoich obowiązków pracowniczych. Wyzbądź się tak zwanego “wolontariatu”. Zdobądź się na asertywność.
Ponadto, jeśli sytuacja wymyka się spod kontroli, zgłoś się do Państwowej Inspekcji Pracy i walcz o swoje prawa w sądzie. Zbierz odpowiednie dowody, które potwierdzałyby seksistowskie zachowanie twojego współpracownika bądź przełożonego i domagaj się należnego ci odszkodowania.
