Molestowanie seksualne w pracy to jeden z najczarniejszych scenariuszy Waszej kariery. Wcale nie dotyczy wyłącznie kobiet, choć to one głównie padają ofiarą molestowania w pracy. Nasza ekspertka prawna tłumaczy, jak zgłosić molestowanie w pracy i jakie prawa przysługują Wam w takiej sytuacji.

Temat trudny i zbyt rzadko poruszany ze względu na strach, który odczuwają ofiary. Zgodnie z raportem „Molestowanie seksualne w obszarach kształcenia zawodowego, zatrudnienia i usług” Polskiego Towarzystwa Prawa Antydyskryminacyjnego, ponad 90% osób doświadczyło molestowania w miejscu pracy. Jedna piąta badanych doświadczyła molestowania powyżej 10 razy. Okazuje się więc, że jest, że to zjawisko niezwykle powszechne, będące integralną częścią szczególnie aktywności zawodowej kobiet. Jak może wyglądać molestowanie w pracy przez kolegę lub koleżankę? Gdzie zgłosić takie zachowania?

Molestowanie w pracy – historie pokrzywdzonych łamią serce

Za każdym kolejnym przypadkiem molestowania seksualnego w pracy stoi czyjaś historia. Do tego najczęściej dosyć smutna – oto zdobywamy pracę, na której nam zależy, staramy się jak najlepiej w niej wypaść, cieszymy się komplementami na swój temat. Czy to współpracownika, kolegi z innego działu, a nawet szefa. Z czasem okazuje się jednak, że nie dotyczą już one tylko naszej pracy, ale np. naszego wyglądu.

Nieco niepokojące, ale jeszcze nie ma z czego robić afery. Potem jednak zauważamy, że czyjaś dłoń podejrzanie często ląduje na naszym ramieniu. Nadal nie chcemy panikować. W końcu granica zostaje przekroczona, a ofiara molestowania w pracy musi zdecydować, jak sobie z tym poradzić.

Historie takich osób potrafią złamać serce. Ofiary nierzadko winią za całą sytuację siebie bądź ukrywają molestowanie seksualne w miejscu pracy, bojąc się ją stracić. To poważny błąd, który odbije się już nie tylko na ich karierze, ale przede wszystkim psychice i samoocenie. Dlatego nie ma zgody na milczenie! W kolejnym odcinku naszego cyklu „Pracodawca to (nie) Twój wróg” przyjrzymy się temu, jak zgłosić molestowanie w pracy. Nasza ekspertka prawna tłumaczy, jakie prawa przysługują nam w takiej sytuacji.

Szukasz pracy w Warszawie? Sprawdź najlepsze oferty pracy na GoWork.pl!

Kiedy można mówić o molestowaniu seksualnym w pracy?

Jak wskazano w badaniu Polskiego Towarzystwa Prawa Antydyskryminacyjnego, najczęściej niestosowne zachowanie dotyczyło współpracownika/współpracowniczki (74%). Nieco rzadziej sprawcą był klient (39%) lub szef/przełożony (33%). A jaką formę może mieć molestowanie w pracy?

Najczęściej wskazywane w raporcie formy molestowania to seksistowskie żarty i uwagi z podtekstem seksualnym. Wymieniono także anegdoty o podtekście seksualnym, erotycznym, mizoginistycznym. Innym przykładem niestosownego zachowania w miejscu pracy był niechciany dotyk, zwykle ze strony przełożonego, prezesa firmy, czy osoby, która posiada jednoosobową władzę.

Molestowanie może przybierać też bardziej drastyczne formy typu niechciane pocałunki czy przemocy fizyczna. Jednak badane opisywały cały wachlarz sytuacji werbalnych i niewerbalnych – począwszy od natarczywych spojrzeń i nagabywania, po niestosowne propozycje i komentarze na temat danej kobiety.

Gdzie można zgłosić molestowanie w pracy?

Na szczęście świadomość na temat granic, których nie powinno się przekraczać w pracy, wciąż rośnie. Nie oznacza to jednak niestety, że liczba przypadków molestowania w pracy maleje tak, jak można by było tego oczekiwać. Statystyki molestowania seksualnego są tu bezlitosne i jasno wskazują na skalę problemu. A ta jest niemała. Zbadanie pełnego wymiaru zjawiska molestowania w miejscu pracy utrudnia jednak znacząco fakt niezgłaszania wielu takich sytuacji.

Strach, poczucie upokorzenia i brak wiary w sprawiedliwość systemu sprawiają, że ofiary często rezygnują z „rozdmuchiwania” sprawy. Zmieniają pracę, czasem miasto. Dla większości z nich molestowanie w pracy przez kolegę skończy się wieloletnią traumą. Część wymaga w późniejszym okresie życia profesjonalnej pomocy psychologicznej, aby móc zacząć znowu funkcjonować normalnie.

Podstawą do zmiany tej sytuacji może być tylko edukacja i rozbudowana sieć pomocy dla ofiar molestowania w pracy. Takich organizacji w Polsce znajdziemy kilka:

  • Fundacja Centrum Praw Kobiet

  • Liga Kobiet Polskich

  • Fundacja Feminoteka

  • Polskie Towarzystwo Prawa Antydyskryminacyjnego

Fundacje te oferują pomoc nie tylko ofiarom, ale i osobom, które widziały coś niepokojącego w pracy i nie wiedzą, co zrobić z taką informacją. Kontaktując się z pracownikami wyżej wymienionych fundacji, z pewnością otrzymacie praktyczne porady, co robić, kiedy jesteście świadkami molestowania w pracy, bądź co gorzej sami padliście jego ofiarą. Najgorsze, co możecie zrobić, to odwrócić wzrok!

Zobacz też:

Molestowanie w pracy – nie tylko seksualne. Czym molestowanie różni się od mobbingu?

Choć to molestowanie seksualne w pracy przyciąga najwięcej uwagi, nie tylko zachowania o takiej naturze uznajemy w pracy za naganne. Bynajmniej nie według własnego uznania! Molestowanie w pracy w Kodeksie Pracy zostało jasno zdefiniowane.

Zgodnie z definicją zawartą w art. 183a § 5 pkt. 2 kodeksu pracy, molestowaniem nazywamy niepożądane zachowanie, którego celem lub skutkiem jest naruszenie godności pracownika i stworzenie wobec niego zastraszającej, wrogiej, poniżającej, upokarzającej lub uwłaczającej atmosfery.

Brzmi podobnie do definicji mobbingu? Macie wiele racji! A jednak prawo rozróżnia molestowanie od mobbingu. Czym różnią się oba zjawiska?

  • Molestowanie nie musi być, podobnie jak mobbing, długotrwałym zachowaniem. Może to być nawet jednorazowy akt.

  • Molestowanie jest formą dyskryminacji i za taką jest uważany. Mobbing natomiast pojawia się bez wyraźnej przyczyny.

  • Molestowanie może dotyczyć kilku osób, podczas gdy mobbing zazwyczaj wymierzony jest w jedną osobę.

  • Definicja mobbingu jest szersza od tej molestowania w pracy, zawierając w sobie np. takie zachowania, jak celowe ośmieszanie pracownika, ostracyzm i zaniżanie jego samooceny.

Przypadki mobbingu oraz molestowania w miejscu pracy są więc rozpatrywane przez Sąd na innych zasadach.

Jak zgłosić molestowanie w pracy? Ekspert prawny GoWork.pl odpowiada!

Niezależnie od tego, czy chcecie zgłosić molestowanie w pracy przez szefa, czy współpracownika, trzeba się będzie do tego odpowiednio przygotować. Jak zgłaszać podobne przypadki i czy pozew o molestowanie w pracy to jedyne wyjście? Odpowiada nasza ekspertka prawna GoWork.pl, Angelika Kowalczyk!

1. Molestowanie w pracy – kiedy występuje?

Przepisy, które dotyczą dyskryminacji, obejmują bardzo szerokie spektrum kryteriów. Dotyczą one równości bez względu na rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony, zatrudnienie w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy.

Jednak w świetle art. 18 [3a] ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (dalej: Kodeks pracy) dotyczą one również molestowania w pracy, którym jest niepożądane zachowanie, którego celem lub skutkiem jest naruszenie godności pracownika i stworzenie wobec niego zastraszającej, wrogiej, poniżającej, upokarzającej lub uwłaczającej atmosfery, zaś molestowaniem seksualnym jest każde niepożądane zachowanie o charakterze seksualnym lub odnoszące się do płci pracownika, którego celem lub skutkiem jest naruszenie godności pracownika, w szczególności stworzenie wobec niego zastraszającej, wrogiej, poniżającej, upokarzającej lub uwłaczającej atmosfery; na zachowanie to mogą się składać fizyczne, werbalne lub pozawerbalne elementy.

Molestowanie oraz molestowanie seksualne w pracy stanowią, zgodnie z wyżej wskazanym artykułem, przejaw dyskryminacji pracownika. Pracownicy bowiem powinni być równo traktowani w zakresie nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania oraz dostępu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych, w szczególności bez względu na płeć czy orientację seksualną. Mówiąc inaczej, naruszeniem wyżej wskazanej zasady równego traktowania w zatrudnieniu stanowi bezpośrednia lub pośrednia dyskryminacja poprzez molestowanie lub molestowanie seksualne w miejscu pracy.

Dyskryminację pracownika można rozumieć jako różnicowanie jego sytuacji przez pracodawcę z jednej lub kilku przyczyn określonych wyżej (np. płeć czy orientację seksualną). Przejawem takiej dyskryminacji i jednocześnie naruszeniem zasady równego traktowania w zatrudnieniu jest np. odmowa nawiązania lub rozwiązanie stosunku pracy czy niekorzystne ukształtowanie wynagrodzenia za pracę.

Jeżeli zatem skutek molestowania w miejscu pracy lub molestowania seksualnego stanowi któraś z powyższych konsekwencji, to można mówić o naruszeniu przez pracodawcę zasady równego traktowania w zatrudnieniu, ustanowionej przez Kodeks pracy.

Przeczytaj także: Mobbing w pracy: gdzie go zgłosić, jak sobie z tym poradzić?

Molestowanie w pracy – Kodeks karny

Nadzór i kontrolę przestrzegania prawa pracy (a więc również zasady równego traktowania w zatrudnieniu) sprawuje Państwowa Inspekcja Pracy, dalej: PIP (art. 18 [4] Kodeksu pracy) i to właśnie do tego organu należy zgłaszać wszelkie przypadki molestowania oraz molestowania seksualnego w miejscu pracy. Warto zadbać o zgromadzenie jakichkolwiek przejawów niewłaściwego zachowania, mogących stanowić dowód w postępowaniu (np. e-maile, smsy).

Jeżeli zachowania pracodawcy wypełniają znamiona czynów zabronionych wskazanych w ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (dalej: Kodeks karny), to takie przypadki należy zgłaszać do Prokuratury. Kodeks karny za molestowanie seksualne przewiduje surowe konsekwencje!

2. Co grozi za molestowanie?

Wskutek zgłoszenia faktu molestowania w pracy lub molestowania seksualnego do PIP u pracodawcy powinno zostać przeprowadzone postępowanie kontrolne, zaś postępowanie kontrolne powinno zaowocować wydaniem odpowiedniej decyzji, zobowiązującej pracodawcę np. do wypłaty/ukształtowania wynagrodzenia w odpowiedniej wysokości (art. 11 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy).

Zgodnie z art. 218 § 1a Kodeksu karnego, pracodawca, który złośliwie lub uporczywie narusza prawa pracownika wynikające ze stosunku pracy (do których to należy prawo do równego traktowania w zatrudnieniu), podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Molestowanie seksualne w miejscu pracy ze strony pracodawcy może wypełniać znamiona czynów zabronionych określonych w Kodeksie karnym. Pracodawca bowiem, który nadużywając stosunku zależności (którym jest w szczególności stosunek służbowy), doprowadza pracownika do obcowania płciowego lub do poddania się innej czynności seksualnej albo do wykonania takiej czynności, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3 (art. 199 Kodeksu karnego).

Jeżeli natomiast pracodawca doprowadza pracownika do obcowania płciowego za pomocą groźby bezprawnej, przemocy lub podstępu (zgwałcenie), to wówczas grozi mu kara pozbawienia wolności od lat 2 do 12 (art. 197 Kodeksu karnego).

Może Cię zainteresować również:

3. Czy mamy prawo do zadośćuczynienia za molestowanie w pracy? Czy można ubiegać się o odszkodowanie od pracodawcy?

Pracownikowi przysługuje pełne prawo do ubiegania się o odszkodowanie za molestowanie seksualne w pracy, które zostało określone w art. 18 [3d] Kodeksu pracy. Przepis ten stanowi, że osoba, wobec której pracodawca naruszył zasadę równego traktowania w zatrudnieniu (a więc poprzez np. dyskryminację ze względu na płeć, której przejawem jest molestowanie seksualne), ma prawo do odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę. O odszkodowanie można ubiegać się, składając pozew do sądu pracy.

Warto zauważyć, że prawo pracy wychodzi naprzeciw pracownikom, którzy wskutek obaw o własne zatrudnienie, nie korzystają z przysługującego im prawa do odszkodowania. W art. 18 [3e] Kodeksu pracy wskazano, że skorzystanie przez pracownika z uprawnień przysługujących z tytułu naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu nie może być podstawą niekorzystnego traktowania pracownika, a także nie może powodować jakichkolwiek negatywnych konsekwencji wobec pracownika, zwłaszcza nie może stanowić przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie przez pracodawcę stosunku pracy lub jego rozwiązanie bez wypowiedzenia.

Co więcej, przepis powyższy stosuje się odpowiednio do pracownika, który udzielił w jakiejkolwiek formie wsparcia pracownikowi korzystającemu z uprawnień przysługujących z tytułu naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu. Kodeks pracy chroni więc nie tylko osoby, które doświadczyły np. molestowania seksualnego, ale również te, które zdecydują się pomóc skrzywdzonemu pracownikowi udowodnić fakt molestowania w pracy przed odpowiednimi organami.

Zgłoszenie molestowania w pracy – o czym warto pamiętać?

Sam fakt zgłoszenia i podejmowania odważnych kroków wobec oprawców jest niezwykle ważny w walce o godność pracownika. Zanim jednak do tego dojdzie, warto pamiętać o kilku kwestiach.

Przede wszystkim osoba, wobec której stosowane jest molestowanie, powinna wyrazić stanowczy sprzeciw wobec niepożądanego zachowania. Powinien mieć on formę werbalną – jasne zakomunikowanie oprawcy o braku akceptacji takiej sytuacji lub niewerbalną – unikanie kontaktu ze sprawcą. W takiej sytuacji to pracodawca będzie musiał udowodnić, że nie doszło do molestowania, wykazując, że zarzuty pracownika są nieprawdziwe, a tym samym przedstawić na to odpowiednie dowody.

Co więcej, pracownik nie powinien obawiać się konsekwencji odmowy, czy zgłoszenia całego zdarzenia. Także podporządkowanie się przez pracownika molestowaniu nie może wpływać niekorzystnie na sytuację zatrudnionego w miejscu pracy.

W rzeczywistości zgłaszanie takich sytuacji nie jest zbyt częste. Wynika to właśnie z obawy przed konsekwencjami, a czasami podyktowane jest po prostu wstydem. Kluczem do rozwiązania tego problemu jest właściwa edukacja. Potrzeba licznych kampanii i uświadamiania pracowników na temat ich praw i możliwości zgłaszania wszelkich nieprawidłowości noszących znamiona molestowania w pracy. W innym przypadku problem będzie się pogłębiał – pracownicy będą popadać w depresję lub odchodzić z pracy. W konsekwencji ucierpi na tym cały rynek pracy, w tym również firmy, w których występują tego typu szkodliwe zachowania.

Źródło zdjęcia: https://pl.123rf.com/photo_119503823_poj%C4%99cie-molestowania-przestraszona-m%C5%82oda-kobieta-siedzi-przy-stole-i-patrzy-na-swojego-szefa-ona.html

Oceń artykuł
0/5 (0)