Premia dla pracownika – jej rodzaje i zasady przydzielania

Premia pracownicza jest wyrazem uznania i ważnym czynnikiem wpływającym na motywację pracowników. Przeczytaj nasz artykuł, jeśli chcesz dowiedzieć się, jakie istnieją rodzaje premii i na jakich zasadach jest przydzielana.

Często przeglądając oferty pracy natrafiamy na opis wynagrodzenia zakładający pensję podstawową oraz premię. Jednak warto zawsze dowiedzieć się, jakiego rodzaju premię oferuje pracodawca, ponieważ zależy od tego wiele czynników. W poniższym artykule wyjaśniamy, jakie są rodzaje premii w pracy. Możemy wyróżnić kilka.

Premia – co to jest?

Premia jest dodatkiem pracowniczym, najczęściej przyznawanym w formie pieniężnej. Przydzielanie premii dla pracowników to najbardziej skuteczny środek motywacji i świetny sposób na nagradzanie ich za osiąganie dobrych wyników lub lojalność. Dobrze skonstruowany i jasno opisany system premiowy może pozytywnie wpływać na employer branding pracodawcy i sprawić, że kandydaci będą traktować jego firmę jako miejsce, w którym warto pracować. Prywatny pracodawca nie ma obowiązku przyznawania premii. Dlatego też, jeśli się na to zdecyduje, może przyciągnąć do organizacji największe talenty.

Za co premia dla pracownika może zostać przyznana?

Możemy wyróżnić pracodawców, którzy słyną z przyznawania premii, np. głośna premia roczna dla pracowników Biedronki. Nieco inaczej wygląda kwestia przyznawania premii w budżetówce. Tutaj w zależności od miejsca zatrudnienia premie określane są odgórnie przez akty prawne. W tej kategorii możemy postrzegać np. premię kwartalną, czy dodatkowe wynagrodzenie roczne. Mogą mieć także charakter okolicznościowy jak premie dla pracowników wojska w związku ze Świętem Wojska Polskiego. Jakie rodzaje premii dla pracownika możemy wyróżnić?

Premia dla pracownika – rodzaje premii

Rodzaje premii pracowniczej mają duży wpływ na jakość pracy i motywację do walki o wyniki. Podczas ustalania obowiązujących zasad warto dopasować premie do specyfiki zadań wykonywanych w firmie. Premia zadaniowa sprawdzi się lepiej w zespołach, które muszą osiągnąć konkretny wynik finansowy w danym okresie, natomiast premia motywacyjna może być motorem napędowym dla osób, których praca nie opiera się na wyznaczonych celach.

Pracodawca może oferować tylko wynagrodzenie zasadnicze lub wzbogacić je o system premiowy. Jeśli w regulaminie ujmie szczegółowe zasady przyznawania premii, wówczas będzie musiał się do nich stosować. Jakie podstawowe rodzaje premii dla pracowników można wyróżnić?

Premia regulaminowa

Jest świadczeniem zawartym w regulaminie zakładowym, przysługującym pracownikom, którzy spełnią określone wcześniej wymagania. Jej podstawowe kryteria to:

• częstotliwość przyznawania;
• określenie charakteru indywidualnego lub grupowego;
• forma przyznawania;
• wysokość premii i warunki do spełnienia.

Premia regulaminowa, jak sama nazwa wskazuje, wynika ze spisanych przepisów.

Dotyczy konkretnych wymogów, zatem gdyby pracownik je zrealizował i takiej premii by nie otrzymał, to byłoby to dla niego krzywdzące. Jeśli zasady ujęto w regulaminie premiowania, to pracodawca musi ją wypłacić. Zasady przyznawania premii regulaminowej mogą także zostać określone w umowie o pracę. W przypadku nieotrzymania premii regulaminowej, mimo spełnienia wymogów, pracownik może dochodzić swoich roszczeń na drodze sądowej.

Zasady premii regulaminowej

To od decyzji pracodawcy uzależnione są progi premiowe. Mogą dotyczyć np. wypracowania określonego wyniku. Oczywiście każda praca jest mierzalna w inny sposób, lecz progi powinny być takie same dla całego zespołu zajmującego się zbliżonymi zadaniami. Premia regulaminowa może być konkretną kwotą lub być wyrażona w formie procentowej wartości wynagrodzenia. Wynagrodzenie pracownika, jak premia powinny zostać ujęte w treści regulaminu wynagradzania lub w ramach układu zbiorowego pracy.

Premia uznaniowa

To nagroda dla pracowników przyznawana na luźniejszych zasadach. O przyznawaniu premii uznaniowej decyduje pracodawca. Sam ustala, czy nagrodzić pracowników i w jaki sposób. Premia uznaniowa nie opiera się na szczególnych zasadach. Również wynika z decyzji pracodawcy, lecz nie ma charakteru roszczeniowego, jak to jest w przypadku premii regulaminowej. Pracownik nie zna wymagań, które należy spełnić, aby taką premię otrzymać. Ma charakter uznaniowy, lecz jednocześnie nie może naruszać przepisów zakazujących dyskryminowania pracowników. Podstawę do przyznania takiej premii stanowi art. 105. Kodeksu pracy:

Pracownikom, którzy przez wzorowe wypełnianie swoich obowiązków, przejawianie inicjatywy w pracy i podnoszenie jej wydajności oraz jakości przyczyniają się szczególnie do wykonywania zadań zakładu, mogą być przyznawane nagrody i wyróżnienia. Odpis zawiadomienia o przyznaniu nagrody lub wyróżnienia składa się do akt osobowych pracownika.

Powyższy przepis obrazuje nam, w jakich przypadkach pracownik może otrzymać premię uznaniową. Tak premia nie stanowi stałego składnika wynagrodzenia, ale jest przychodem ze stosunku pracy. Kwota premii uznaniowej jest oskładkowana i opodatkowana. Należy zatem naliczyć od premii uznaniowej składki ZUS. Czy premia uznaniowa wchodzi do podstawy chorobowego? Tylko wtedy, gdy pracownik nie zachowuje prawa do premii uznaniowej w trakcie przebywania na zwolnieniu lekarskim.

Premia uznaniowa w umowie o pracę

Warto podkreślić, że premia uznaniowa w umowie o pracę nie jest tym samym co premia regulaminowa. Pracodawca zatrudniający mniej niż 50 pracowników powinien określić zasady premiowania indywidualnie, Można w dokumencie ująć zapis o możliwości (lecz nie konieczności) wypłacenia dodatkowej gratyfikacji, aby pracownik miał tego świadomość.

Premia motywacyjna

Jej celem jest zmotywowanie pracowników do osiągania jeszcze lepszych wyników pracy. Ten rodzaj premii nie jest jasno określony w Kodeksie pracy, dlatego zasady premiowania nie są w żaden sposób unormowane. O przyznaniu premii uznaniowej motywacyjnej decyduje pracodawca.

Jednak premia motywacyjna może mieć charakter premii regulaminowej, czy uznaniowej. Często mianem motywacyjnej premii określa się właśnie taką formę gratyfikacji, którą otrzymuje się po spełnieniu konkretnych warunków. Zatem taka premia powinna się również znaleźć w układzie zbiorowym, regulaminie pracy, regulaminie wynagradzania, czy innych dokumentach.

Premia zadaniowa

Najczęściej jest formą premii regulaminowej. Pracownik lub cały jego zespół dostają nagrodę za wykonanie zadania zgodnie z wytycznymi pracodawcy, osiągając określony wcześniej wynik.

Dlatego, jak można wywnioskować z powyższego, tak naprawdę na rynku pracy funkcjonują dwa podstawowe rodzaje premii. Premia regulaminowa i premia uznaniowa. Jednak mogą być określone w różny sposób przez pracodawcę. Mogą mieć charakter premii motywacyjnej, czy zadaniowej. Sposób nazewnictwa nie ma większego znaczenia. Zasady, które premię obowiązują, są uzależnione przede wszystkim od tego, czy warunki uzyskania premii zostały określone w regulaminie pracy lub innym dokumencie pracowniczym. Jeśli nie, to prawdopodobnie mamy do czynienia z premią uznaniową.

Sprawdź też: System motywacji pracowników – płacowa i pozapłacowa walka o zatrzymanie najlepszych

Za co pracownik może otrzymać premię?

W zakładzie pracy możemy się spotkać z premiami, które są różnie nazywane w zależności od okoliczności.

• Premia świąteczna dla pracowników – przyznawana jest w związku z nadchodzącymi świętami Bożego Narodzenia, czy Wielkanocy. Punkt o dodatkowym świadczeniu na święta także można zawrzeć w Kodeksie pracy. Lecz nie jest to obowiązkowa premia i zależy od dobrej woli pracodawcy.
• Premia od obrotu dla pracownika – premia od obrotu to także premia uznaniowa, którą pracodawca może zdecydować się przyznać pracownikowi, który przyczynił się do osiągnięcia dobrych wyników finansowych.
• Premia kwartalna – jest to rodzaj premii regulaminowej, która powinna zostać określona w regulaminie wynagradzania. Przyznawana jest za przepracowany kwartał, także w zależności od spełniania określonych warunków. Często pojawia się problem, co z premią kwartalną dla nowego pracownika. Zwykle pracodawca przyznaje im prawo do premii dopiero po przepracowaniu całego kwartału.

Jak otrzymać premię?

Jeśli zależy ci na uzyskaniu premii, możesz spróbować podnieść swoje kwalifikacje zawodowe. Wówczas będziesz miał argument do tego, aby przekonać swojego szefa, że twoja wartość jako pracownika wzrosła. Dobrym rozwiązaniem jest nauka podnosząca kwalifikacje zawodowe. Kursy oraz egzaminy zawodowe oferują Szkoły Policealne GoWork. Do wyboru są kierunki z różnych branż, co umożliwia odnalezienie kursu zgodnego z oczekiwaniami pracodawcy. Naukę można łatwo połączyć z pracą na etacie, ze względu na tryb zaoczny i wieczorowy.

Przede wszystkim powinieneś jednak dokładnie zapoznać się z regulaminem wynagradzania w twojej firmie. Wówczas zyskasz pewność co do tego, czy pracodawca przewiduje uzyskanie premii po spełnieniu określonych warunków, czy ze względu na pewne okoliczności. Warto również popytać pracowników, którzy są związani z firmą dłużej, by dowiedzieć się, czy zdarzają się przypadki przyznawania premii uznaniowej.

Premia dla pracownika – uzasadnienie

W przypadku ubiegania się o premię regulaminową wystarczy jasno przedstawić pracodawcy efekty swojej pracy. Jeśli udowodnisz, że zrealizowałeś wymagane warunki, pracodawca będzie musiał wypłacić premię. Sytuacja inaczej wygląda w przypadku premii uznaniowej. Tutaj to do pracodawcy należy decyzja o tym, czy pracowni kosie należy się ten rodzaj premii. Możesz jednak z nim porozmawiać na ten temat i przedstawić swoje uzasadnienie. Dobrym argumentem są wyjątkowe osiągnięcia, zaangażowanie odznaczające się na tle innych pracowników, czy pozyskanie znaczącego klienta. Przesłanek szukaj w wyżej przytoczonym art. 150 Kodeksu pracy.

Systemy premiowania pracowników

Podział na rodzaje premii dla pracowników to nie wszystko. Warto wiedzieć, że istnieją różne systemy skupiające się nie na kryteriach, a na sposobie przyznawania. Najbardziej popularne systemy premiowania pracowników to:

• Premia prowizyjna – to dodatek finansowy przyznawany pracownikom osiągający konkretny wynik. Jest przyznawana w formie części przychodu firmy, jaki udało się wywalczyć danemu pracownikowi.
• Premia indywidualna lub zespołowa – premie finansowe przyznaje się zarówno pracownikom indywidualnym, którzy osiągnęli zakładany cel, jak i całym zespołom.
• Premia wynikowa – ten system premiowy polega na nagradzaniu pracowników, którzy osiągnęli lub przebili założony cel w danym okresie.

Podatek dochodowy a premia

Należy pamiętać, że zarówno premia regulaminowa, jak i premia uznaniowa objęte są podatkiem dochodowym oraz oskładkowane. W związku z tym zaliczka na podatek dochodowy wynosi 12% wartości premii. Tyle wynosi nowa stawka podatku od lipca 2022 roku. W przeciwieństwie do premii regulaminowej uznaniowa nie ma charakteru roszczeniowego, zatem premia ta nie jest zwolniona ze składek ZUS w okresie pobierania przez pracownika świadczeń chorobowych.

Jak napisać wniosek o premię dla pracownika? Wzór

Aby napisać skuteczny wniosek o premię, warto postępować według poniższych wskazówek:

• Wykaż się konkretami.
• Pochwal zaangażowanie.
• Używaj profesjonalnego tonu.
• Zaproponuj konkretną kwotę.

Dzięki temu wniosek będzie jasny, rzeczowy i profesjonalny. Poniżej znajduje się przykładowy wzór wniosku o premię dla pracownika.

Pobierz: Wniosek o premię dla pracownika – wzór

…………………………….

(miejscowość, data)

………………………………………..

(imię i nazwisko)

………………………………………..

(stanowisko)

WNIOSEK O PRZYZNANIE PREMII

Zwracam się z uprzejmą prośbą o przyznanie premii uznaniowej dla ……………………………………….(imię i nazwisko pracownika), zatrudnionego na stanowisku …………………………………………… w dziale ………………………………… . Pracownik ten w ostatnich miesiącach wykazał się wyjątkowym zaangażowaniem i osiągnięciami, które znacząco przyczyniły się do rozwoju firmy.

W szczególności chcę podkreślić następujące osiągnięcia:

• Opisanie osiągnięcia nr 1, np. „Zrealizowanie projektu X przed planowanym terminem, co przyniosło firmie wymierne korzyści.”
• Opisanie osiągnięcia nr 2, np. „Wykazanie inicjatywy w pozyskaniu nowych klientów, co zwiększyło obroty działu o X%.”

Uważam, że w świetle powyższych sukcesów, premia będzie adekwatnym wyrazem uznania pracodawcy za trud i wysiłek, jaki ……………………………………………………. wkłada w swoje obowiązki oraz dodatkowe zadania. Wysokość proponowanej premii to ……………………, co uważam za sprawiedliwe i motywujące dla dalszej pracy.

Z poważaniem,

…………………………….

(podpis)