Klauzula poufności – co to jest? Co grozi za złamanie zobowiązania do zachowania poufności?

Klauzula poufności to często spotykany element umowy o pracę, umowy zlecenie lub np. umowy między przedsiębiorstwami. Jej podstawowym zadaniem jest ochrona najbardziej istotnych informacji, których wyciek mógłby zaszkodzić funkcjonowaniu firmy. Jak powinien wyglądać wzór klauzuli poufności? Jakie kary grożą za złamanie warunków umowy?

Klauzula poufności to dokument, który wzbudza niemałe kontrowersje wśród pracowników. Wielu podważa legalność takiego rozwiązania. Trzeba jednak postawić się na miejscu pracodawcy, który jednocześnie jest konkurentem na rynku produktów i usług. Ewentualna możliwość wycieku informacji pozwalającej na ugruntowanie swojej pozycji mogłaby znacząco osłabić zyski firmy.

Jednym z najcenniejszych dóbr każdego przedsiębiorstwa jest informacja. Właściciele firm bronią się przed jej wyciekiem na wiele różnych sposobów. Najskuteczniejszym z nich jest klauzula poufności, która zabrania innym podmiotom rozpowszechniania danych wrażliwych. Umowa o zachowaniu poufności to sposób na walkę z nieuczciwą konkurencją. Złamanie warunków klauzuli może wiązać się z koniecznością zapłaty kary umownej, a nawet z pozbawieniem wolności! Czym dokładnie jest klauzula poufności? Czy klauzula o zachowaniu poufności obowiązuje nawet po odejściu z pracy? Jakie kary grożą za złamanie warunków? Sprawdź!

Klauzula poufności – podstawy prawne

Tego rodzaju zobowiązanie do zachowania poufności podpisuje się zgodnie z przepisami zawartymi w ustawie z dnia 16 kwietnia 1993 roku o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Klauzula poufności dotyczy zachowania tajemnicy przedsiębiorstwa i nieprzekazywania konkretnych danych, które udostępniający oznaczył jako tajne/poufne (często towarzyszy jej zakaz konkurencji). Czym jest tajemnica przedsiębiorstwa, o której wspomnieliśmy? 

Tajemnica przedsiębiorstwa, według art. 11 tej ustawy, to przede wszystkim dane techniczne i technologiczne, informacje organizacyjne przedsiębiorstwa, a także inne informacje, które przedstawiają wartość gospodarczą. Kiedy informacje będące przedmiotem klauzuli o zachowaniu poufności stają się tajne? Głównie wtedy, gdy ich właściciel podjął niezbędne działania w celu zachowania ich poufności. 

Art.  11. […] Przez tajemnicę przedsiębiorstwa rozumie się informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, które jako całość lub w szczególnym zestawieniu i zbiorze ich elementów nie są powszechnie znane osobom zwykle zajmującym się tym rodzajem informacji albo nie są łatwo dostępne dla takich osób, o ile uprawniony do korzystania z informacji lub rozporządzania nimi podjął, przy zachowaniu należytej staranności, działania w celu utrzymania ich w poufności.

Gdy klauzula poufności dla pracownika lub kontrahenta zabrania przekazywania konkretnych informacji, a jeden z podmiotów doprowadzi do wycieku danych – wtedy dochodzi do czynu nieuczciwej konkurencji. Jaka kara może spotkać osobę łamiącą warunki umowy?

Klauzula poufności – kara umowna

Każda ze stron, która podpisze zobowiązanie do dochowania tajemnicy przedsiębiorstwa, musi stosować się do warunków zawartych w umowie. Klauzula poufności jest dokumentem, którego trzeba przestrzegać pod groźbą kary umownej. Za złamanie klauzuli poufności danych grozi kara grzywny, ograniczenia lub pozbawienia wolności do lat dwóch. Oprócz tego podmiot udostępniający tajne dane może żądać:

• zaniechania niedozwolonych działań i usunięcia ich skutków;
• naprawienia wyrządzonych szkód;
• wydania bezprawnie uzyskanych korzyści;
• zasądzenia przekazania odpowiedniej sumy na konkretny cel społeczny;
• złożenia oświadczenia w odpowiedniej treści i formie.

Klauzula poufności – wzór umowy. O czym nie można zapomnieć?

Nie istnieje jednoznaczny wzór umowy, w której zostanie zawarta klauzula poufności. Jej treść będzie się nieco różnić w zależności od rodzaju informacji tajnych i podmiotu składającego podpis. W tym przypadku warto pamiętać, że jest to ważne zobowiązanie prawne, które musi zostać stworzone zgodnie z przepisami. Każdy, kto tworzy klauzulę poufności w umowie o pracę, zlecenie lub z kontrahentem, nie może zapomnieć o dodaniu:

• szczegółowego spisu informacji/danych, które będą uważane za tajemnicę przedsiębiorstwa;
• celu i zakresu, w jakim wyżej wymienione dane mogą zostać udostępnione osobom trzecim;
• szczegółowego terminu obowiązywania tajemnicy;
• jasno przedstawionych kar za złamanie klauzuli poufności;
• danych tożsamości stron podpisujących umowę, a także miejsca na złożenie podpisu potwierdzającego zgodę na stosowanie się do warunków klauzuli.

Szukasz pracy? Sprawdź zakładkę „praca w Poznaniu” na GoWork.pl!

Zobowiązanie do zachowania poufności – jak długo?

Klauzula poufności z zasady nie ma z góry ustalonego terminu ważności. Najczęściej spotkamy się z przypadkiem, gdy termin został ściśle określony w treści podpisanego dokumentu, lub:

• tajemnica została ujawniona do wiadomości publicznej (przestała być tajemnicą);
• informacja straciła wartość gospodarczą, przez co nie spełnia wymogów zawartych w ustawie;
• przedsiębiorstwo przestało podejmować środki do zachowania tajemnicy.

Klauzula poufności w umowie o pracę po ustaniu zatrudnienia

Gdy przedsiębiorca podpisał klauzulę poufności z pracownikiem, może wymagać od niego dochowania tajemnicy nawet po ustaniu stosunku pracy. Taka wymuszona lojalność pracownika, może spowodować znaczne utrudnienia w znalezieniu nowej pracy. Jeśli zakaz konkurencji utrudnia poszukiwanie zatrudnienia, pracodawca powinien wypłacić pracownikowi stosowny ekwiwalent (odszkodowanie) za czas obowiązywania zakazu. 

Termin obowiązywania klauzuli o zachowaniu poufności po rozwiązaniu umowy, powinien wynikać z treści sporządzonego dokumentu. Taki zakaz konkurencji najczęściej trwa 3 lata po ustaniu stosunku pracy.

Klauzula poufności a ochrona danych osobowych

Zachowanie poufności informacji biznesowych bywa często związane z ochroną danych osobowych, szczególnie w branżach, które operują danymi wrażliwymi, jak np. w sektorze finansowym czy medycznym. Klauzula poufności powinna więc uwzględniać wymogi RODO (Rozporządzenie o Ochronie Danych Osobowych), aby zapewnić zgodność z przepisami dotyczącymi ochrony danych. Obejmuje to szczególną ochronę danych klientów czy pracowników, które są gromadzone i przetwarzane przez firmę. Włączenie tych regulacji do klauzuli poufności pozwala uniknąć sankcji związanych z naruszeniem przepisów o ochronie danych osobowych.

Klauzula poufności jako zabezpieczenie przed nieuczciwą konkurencją

Klauzula poufności jest kluczowym elementem ochrony przedsiębiorstwa przed działaniami nieuczciwej konkurencji. Pracownik, który ma dostęp do tajemnic handlowych lub technologicznych, może te informacje wykorzystać na rzecz innego pracodawcy lub w ramach własnej działalności. Dzięki klauzuli poufności pracodawca może skutecznie zabezpieczyć się przed tym zagrożeniem. Złamanie tej klauzuli może skutkować karami finansowymi lub nawet odpowiedzialnością karną, co ma na celu odstraszanie przed podejmowaniem działań sprzecznych z interesem firmy.