Reklama

Relokacja pracowników – jak przebiega proces przenosin?

Relokacja pracowników to temat kontrowersyjny, jednak często spotykany na rynku pracy. Dla niektórych pracowników relokacja brzmi jak nagroda, inni postrzegają ją w kategoriach kary. Jak jest naprawdę?

relokacja-pracownika
Źródło zdjęcia: 123rf.com

Przeniesienie do innego miejsca pracy, to temat wielu filmów romantycznych. Fabuła oparta na relokacji pracownika korporacji – najczęściej z dużego miasta do małej mieściny – to opowieść o zmianie priorytetów życiowych głównego bohatera i oczywiście o poszukiwaniach wielkiej miłości. Czy takie scenariusze są możliwe w prawdziwym życiu? Zmiany miejsca zamieszkania na prośbę pracodawcy zazwyczaj nie cieszą się aprobatą pracowników. Często zdarzają się w związku z rozwojem firmy bądź zmianą jej działalności lub priorytetów. Jak relokacja pracowników wygląda naprawdę? Czy jest regulowana przez Kodeks pracy? I jakie obowiązki pracodawca musi spełnić wobec relokowanego pracownika?

Co to jest relokacja pracowników? Definicja

Definicja relokacji pracowniczej ściśle związana jest z definicją samej relokacji. Słownik Języka Polskiego podaje, że relokacja to:

„przemieszczenie, zmiana miejsca”

Wynika z tego, że relokacja pracowników, to przeniesienie pracownika z jednego miejsca na drugie. Najczęściej do innej miejscowości, jednak zdarzają się też przeniesienia do innego kraju a nawet na inny kontynent. Pracodawcy decydują się na relokację pracowników najczęściej w sytuacji dynamicznego rozwoju firmy, zmiany rynku docelowego lub wartości i priorytetów przyświecających marce. Jest to sytuacja trudna, zarówno dla jednej jak i drugiej strony, dlatego powinna odbywać się we wzajemnym poszanowaniu i wypracowaniu kompromisów w wielu kwestiach.

Co ciekawe, może się zdarzyć, że relokacja nie oznacza zmiany geograficznego miejsca wykonywania pracy, ale ma związek ze zmianą podmiotu, który tę pracę zleca. Wynika z tego, że relokacją pracownika możemy nazwać także przeniesienie pracownika do nowego pracodawcy. Jest to w pewien sposób „wypożyczenie” pracownika w wyniku porozumienia pracodawców oraz samego zainteresowanego.

Jakie mogą być przyczyny relokacji w pracy?

Przyczyn relokacji pracowniczej jest wiele, jednak możemy wyróżnić trzy najczęstsze powody przez które pracodawcy decydują się na podjęcie decyzji o relokacji:

  1. Zmiany w przedsiębiorstwie oraz w organizacji pracy zespołów – pracodawca widząc stagnację oraz brak rozwoju może zdecydować się na relokację pracowników. Zazwyczaj do innych oddziałów firmy lub innych pracodawców w celu dokształcenia załogi. Przeniesienie pracowników do nowego środowiska pozwala na skuteczną wymianę doświadczeń w praktyce oraz na rozwój zawodowy. Działa to zarówno na korzyść samego pracownika jak i na korzyść całej firmy.
  2. Rozwój przedsiębiorstwa – przeniesienie pracowników do innej lokalizacji najczęściej związane jest z dynamicznym rozwojem przedsiębiorstwa oraz otwieraniem nowych oddziałów lub filii firmy. W takiej sytuacji, kompletowanie zupełnie nowej załogi może poskutkować rozmyciem integralności firmy, dlatego pracodawcy decydują się na relokację doświadczonych pracowników, którzy będą sprawować pieczę nad nowopowstającymi oddziałami.
  3. Brak specjalistów w okolicy siedziby firmy – relokacja pracownika, może dotyczyć także nowej osoby, która pochodzi z innego miasta lub kraju niż to w którym znajduje się firma. W poszukiwaniu odpowiedniego kandydata pracodawcy muszą poszerzać zakres geograficzny rekrutacji. Ten rodzaj relokacji pracowniczej dotyczy zazwyczaj specjalistów w swojej dziedzinie, posiadających unikatowe umiejętności, które są potrzebne pracodawcy. Relokowanemu pracownikowi daje to możliwość rozwoju zawodowego, przeprowadzki do nowego miejsca zamieszkania oraz atrakcyjnego wynagrodzenia.

Relokacja pracownika – czy warto zgodzić się na relokację?

Relokacja pracownika najczęściej niesie ze sobą korzyści nie tylko dla firmy, ale także dla pracownika. Osoba relokowana może liczyć na wyższą pensję, zakwaterowanie, pomoc pracodawcy z przeniesieniem centrum życiowego oraz zyskaniem nowych doświadczeń. Jednak mimo to, relokacja pracownika jest tematem kontrowersyjnym, gdyż wiąże się ze sporymi zmianami – zawodowymi oraz prywatnymi. Dla jednych zmiana miejsca zamieszkania może być powodem ekscytacji. Dla innych wyprowadzka do innego miasta, nie mówiąc już o innym kraju, może wydawać się najgorszą karą.

Zalety i wady relokacji – perspektywa pracownika

Przyjrzyjmy się bliżej kilku podstawowym zaletom oraz wadom relokacji.

Zalety:

  • wyższe wynagrodzenie.
  • Rozwój kariery zawodowej – często relokacja pracownika związana jest z jego awansem i daje mu nowe możliwości.
  • Pakiety relokacyjne – zwrot kosztów podróży, wynajem mieszkania na czas relokacji, pomoc dla rodziny osób zatrudnionych (pomoc w znalezieniu pracy dla partnera, szkoły i przedszkola dla dzieci) oraz inne dodatkowe benefity.
  • Otrzymanie samochodu służbowego.
  • Doświadczenie życia w innym miejscu w kraju lub poza jego granicami.
  • Atrakcyjne dodatki finansowe – premiowe lub doliczane do comiesięcznej pensji.

Wady:

  • zmiana miejsca pracy oraz miejsca zamieszkania – jest to spore wyzwanie dla osób, które odnalazły swoje miejsce na ziemi i nie chcą rozstawać się z dobrze znanym miejscem do którego są przywiązane.
  • Problemy w życiu prywatnym – często relokacja pracownika wiąże się ze zmianą życia całej rodziny. Jeden z partnerów musi „rzucić wszystko” i poświęcić się na rzecz kariery drugiej osoby. Zmiana szkoły lub przedszkola dla dzieci również nie jest łatwym doświadczeniem. Okres zmiany środowiska wiąże się z dużymi emocjami, które często prowadzą do kłótni.
  • Relokacja do miejsca odległego kulturowo – zdarza się, ze pracownicy zostają przeniesieni do odległej miejscowości w innym kraju, który znajduje się w innym kręgu kulturowym.
  • Rozłąka z rodziną oraz znajomymi – najczęściej najbliższa rodzina pracownika wyjeżdża razem z nim, jednak nieunikniona jest rozłąka z dziadkami, dalszą rodziną i przyjaciółmi.

Na relokację decydują się zazwyczaj osoby młode, które nie mają zobowiązań rodzinnych. Łatwiej im zmienić miejsce zamieszkania i podjąć inne wyzwania związane ze zmianą otoczenia. Jednak jeśli pracodawca otworzył nowy oddział firmy, zazwyczaj woli skorzystać z relokacji doświadczonego pracownika.

Relokacja pracowników a Kodeks pracy

Przepisy prawa pracy odnoszą się tylko do niektórych kwestii związanych podjęciem obowiązków w nowym miejscu pracy. Zgodnie z art. 29 Kodeksu pracy jedną z nadrzędnych informacji, które musza znaleźć się w umowie o pracę jest miejsce jej wykonywania. Jeśli dochodzi do relokacji, z prawnego punktu widzenia, konieczne jest podpisanie porozumienia zmieniającego. Jest to aneks do umowy, w którym zostają zawarte nowe warunki dotyczące miejsca wykonywania pracy, wynagrodzenia oraz ewentualnych benefitów. Szczegółowymi przepisami nie są jednak obarczone takie zagadnienia jak pomoc pracodawcy relokowanym pracownikom bądź dodatki finansowe przyznawane w takiej sytuacji. Pozostaje to w kwestii wewnętrznego porozumienia i dobrej woli pracodawcy.

Warto nadmienić, że relokacja pracownika nie może odbyć się bez jego zgody. Jeśli pracodawca nie dojdzie do porozumienia z pracownikiem w kwestii relokacji musi mu dostarczyć wypowiedzenie zmieniające. Jeśli pracownik przyjmie proponowane zmiany w umowie o pracę dotyczące relokacji, stosunek pracy nie ustanie. Natomiast w chwili odrzucenia zmian zapisanych w tym dokumencie, po upływie czasu przewidzianego jako czas wypowiedzenia, stosunek pracy wygasa.

Ze strony pracownika kwestie prawne polegają najczęściej na zdobyciu pozwolenia na pracę, jeśli dochodzi do relokacji za granice kraju oraz wszystkich dokumentów umożliwiających legalny, dłuższy pobyt w miejscu relokacji.

Kiedy nie trzeba podpisywać dokumentów związanych z relokacją pracowników?

Co ciekawe Kodeks pracy przewiduje także możliwość niepodpisywania żadnych dodatkowych dokumentów potwierdzających zmianę stosunku pracy.

Wiąże się to z czterema przypadkami określonymi w art. 42 Kodeksu pracy. Muszą one wystąpić łącznie:

  1. Ze strony pracodawcy wystąpiły uzasadnione potrzeby dokonania relokacji.
  2. Praca w nowym miejscu odpowiada kwalifikacjom pracownika.
  3. Proces relokacji nie wpłynie na obniżenie pensji pracownika.
  4. Czas relokacji nie może przekroczyć 3 miesięcy w jednym roku kalendarzowym.

Relokacja pracownika a delegacja – różnice

Zdarza się, że pojęcie relokacji jest mylone z delegacją. Są to dwa odmienne terminy, które łączy tylko fakt zmiany miejsca wykonywania pracy. Relokacja wiązana jest z procesem długofalowym a czasami nawet stałym. Relokowany pracownik przenosi swoje centrum życiowe do innego miasta lub kraju na dłuższy okres czasu lub nawet permanentnie. Ten rodzaj przeniesienia wymaga podpisania stosownych dokumentów ponieważ następuje zmiana stosunku pracy.

Delegacja natomiast polega na poleceniu wyjazdu służbowego w celu krótkotrwałego wykonywania swoich obowiązków w innym miejscu niż siedziba pracodawcy lub stałe miejsce pracy. Delegacja nie wiąże się ze zmianą miejsca zamieszkania. Przyjmuje się, że delegacja nie powinna trwać dłużej niż okres do 3 miesięcy, inaczej uznawana jest już za relokację. Nie ma jednak konkretnych przepisów określających maksymalną długość delegacji służbowej. Wspomniany wyżej okres 3 miesięcy wynika z interpretacji przepisów dotyczących braku konieczności podpisania dokumentów zmieniających treść umowy o pracę. Są one zawarte w 42 § 4 Kodeksu pracy:

„Wypowiedzenie dotychczasowych warunków pracy lub płacy nie jest wymagane w razie powierzenia pracownikowi, w przypadkach uzasadnionych potrzebami pracodawcy, innej pracy niż określona w umowie o pracę na okres nieprzekraczający 3 miesięcy w roku kalendarzowym, jeżeli nie powoduje to obniżenia wynagrodzenia i odpowiada kwalifikacjom pracownika

Obowiązki pracodawcy w związku z relokacją pracowników

Obowiązki pracodawcy związane z relokacją pracowników nie są regulowane żadnymi przepisami. Zależą tylko od dobrej woli przedsiębiorców. Jednakowoż warto zauważyć, że brak dodatkowych benefitów oraz brak pomocy w nowej sytuacji znacząco wpływa na odmowę pracownika dotyczącą relokacji. Co więcej, może skutkować także utratą tego pracownika. Dlatego przyjmuje się, że pracodawca, który podejmuje się relokacji, powinien pomóc podwładnemu w:

  • znalezieniu mieszkania,
  • odnalezieniu się w nowej sytuacji – podczas relokacji do innego kraju przyda się pomoc przewodnika, lektora języka obcego a nawet psychologa,
  • zorganizowaniu pracy dla partnera oraz placówek edukacyjnych dla dzieci.

Dodatkowo, aby ułatwić pracownikowi zmianę miejsca pracy oraz zmianę miejsca zamieszkania, pracodawcy decydują się na liczne benefity finansowe i podwyżki. Często także proponują opłacanie czynszu za mieszkanie przez cały okres pobytu na relokacji w innym mieście lub państwie.

Relokacja bez zgody pracownika

Relokacja bez zgody pracownika nie jest możliwa. Jeśli mimo dodatków zaproponowanych pracownikowi, ten nie podejmie decyzji o zgodzie na relokację pracodawca może zostać zmuszony do złożenia wypowiedzenia zmieniającego.  Jest to ostatni argument przemawiający za zmianą miejsca pracy. Jest to dokument, w którym zawarte zostają nowe warunki zatrudnienia. Pracownik, który się z nimi nie zgadza musi dostarczyć odpowiednie oświadczenie, w którym odrzuca oferowane zmiany warunków zatrudnienia.

Ważne jest, aby oświadczenie dotarło do pracodawcy, nie później niż po połowie okresu wypowiedzenia. Brak oświadczenia lub spóźnienie się z jego dostarczeniem jest jednoznaczne z akceptacją warunków zawartych w wypowiedzeniu zmieniającym. Natomiast jeśli pracownik dostarczy dokument, w którym potwierdza brak zgody na zmiany w umowie, po upływie okresu wypowiedzenia, stosunek pracy zostaje zakończony.

Jakie są korzyści dla firm wynikające z relokacji pracowników?

Relokacja pracowników pozwala firmom na lepsze wykorzystanie talentów i umiejętności w różnych regionach lub krajach. Dzięki temu przedsiębiorstwa mogą zwiększyć swoją konkurencyjność na rynku, optymalizować koszty oraz dostosowywać się do zmieniających się warunków biznesowych. Relokacja to także sposób na zaspokojenie lokalnych potrzeb kadrowych w obszarach o niskim bezrobociu.

Jakie wyzwania wiążą się z relokacją pracowników?

Relokacja pracowników niesie za sobą wyzwania, takie jak koszty związane z przeprowadzką, adaptacja pracownika do nowego środowiska czy ryzyko obniżenia motywacji. Pracodawcy muszą także uwzględniać aspekty prawne i administracyjne, aby proces przebiegał zgodnie z obowiązującymi przepisami. Dlatego dobrze zaplanowana relokacja wymaga wsparcia zarówno dla pracownika, jak i dla jego rodziny.

Oceń artykuł
5/5 (4)