Nagana w pracy – czym jest? Konsekwencje dla pracownika

Nagana w pracy udzielona przez szefa to jedna z mniej przyjemnych sytuacji, które mogą spotkać Cię w firmie. Niewywiązywanie się z obowiązków pracownika, łamanie zasad BHP w zakładzie pracy i notoryczne spóźnienia – mogą skutkować dywanikiem u pracodawcy i wpisem do akt. Jakie konsekwencje rodzi nagana pracownicza i za co można ją dostać?

Jeśli nie jesteś osobą punktualną i nie wykonujesz zadań zleconych przez szefa – możesz odbyć z nim niezbyt przyjemną rozmowę. Najczęściej kończy się na wyszczególnieniu Twoich błędów i oczekiwaniem poprawy. Nagana w pracy to znak, że takie rozmowy nie przynoszą skutku lub błędy, których się dopuszczasz, są wyjątkowo poważne. Kara nagany to łagodniejsza forma dyscyplinowania pracowników, jednak następstwem kilku “dywaników” może być kara finansowa, a nawet zwolnienie dyscyplinarne. Warto pamiętać, że mimo stosunkowo małych konsekwencji – nagana może dyskwalifikować Cię w oczach pracodawcy, planującego awanse dla swoich podwładnych. Czy otrzymanie takiego wpisu oznacza, że możesz już zacząć przeglądać nowe oferty pracy? Co na temat nagany mówi Kodeks pracy?

Nagana w pracy – co to jest? Za co można ją otrzymać?

Pracodawca zgodnie z zapisami w Kodeksie pracy ma kilka możliwości, aby poradzić sobie z krnąbrnym pracownikiem. Prawo pracy wyszczególnia kary porządkowe, które może zastosować pracodawca, jeśli inne sposoby, takie jak np. rozmowa nie działają. W wielu przypadkach zastosowanie takich kar porządkowych ma miejsce, gdy pracownik za nic ma obowiązki pracownicze i nie przestrzega podstawowych zasad panujących w zakładzie pracy. W takim wypadku szef może zastosować karę upomnienia, naganę lub karę pieniężną.

Jak już ustaliliśmy, nagana w pracy może spotkać każdego pracownika, który łamie prawo i normy ustalone przez pracodawcę. O definicji nagany pracowniczej możesz przeczytać w Kodeksie pracy, który zawiera prawa i obowiązki każdego człowieka zatrudnionego na podstawie umowy o pracę:

Zgodnie z artykułem 108 Kodeksu pracy naganę pracowniczą można dostać za:

Nieprzestrzeganie przez pracownika ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów przeciwpożarowych, a także przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy, pracodawca może stosować naganę lub upomnienie.

Czym jest owe nieprzestrzeganie przez pracownika ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy? Jeśli zdarza Ci się przyjść do pracy pod wpływem alkoholu, nigdy nie przychodzisz do biura na czas lub nie należysz do osób, które informują swojego szefa, gdy planują nieobecność w pracy (nie przestrzegasz przyjętego sposobu potwierdzania przybycia lub usprawiedliwiania nieobecności) – to właśnie wtedy łamiesz zasady organizacji i porządku w pracy. Cierpliwy pracodawca prawdopodobnie upomni Cię i poprosi o zmianę podejścia do swoich obowiązków. Mniej spolegliwy szef może udzielić Ci nagany pracowniczej, która niestety będzie widnieć w Twoich aktach.

Za co można dostać naganę?

Jak wynika z przytoczonych wyżej przepisów, pracownik może otrzymać karę nagany jeśli:

• nie stosuje się do przepisów przeciwpożarowych,
• nie stosuje przepisów Bezpieczeństwa i Higieny Pracy, przez co naraża siebie oraz innych pracowników na niebezpieczeństwo,
• nie przestrzega zasad usprawiedliwiania nieobecności np. nie informuje o urlopie na żądanie w ustalonym terminie,
• złamanie tajemnicy służbowej,
• nie wykonuje polecenia służbowego,
• nie szanuje etyki zawodowej,
• nie szanuje zasad współżycia społecznego,
• spożywa alkoholu lub substancji odurzających w miejscu pracy lub przychodzi do pracy pod wpływem tych środków.

Warto zaznaczyć, że o nałożeniu jednej z kar porządkowych decyduje rodzaj naruszenia obowiązków pracowniczych oraz przepisy zawarte w Kodeksie pracy. Kary nagany stanowią już pewnego rodzaju ostateczność, która ma przywrócić pracownika do wykonywania poprawnie swoich zadań w procesie pracy lub „zmusić” do przestrzegania przez pracownika przepisów Bezpieczeństwa i Higieny Pracy. Warto zaznaczyć, że jeśli pracodawca chce ukarać pracownika naganą, może to zrobić tylko po uprzednim wysłuchaniu pracownika.

Nagana w pracy a świadectwo pracy

Nagana w pracy, która zostawiła swoje piętno w aktach pracowniczych to dla wielu osób wystarczająca kara. Na szczęście tego typu wpis nie zostanie tam na zawsze. W świetle artykułu 113. Kodeksu pracy, nagana pracownicza znika po roku nienagannej pracy – wykonywania obowiązków bez zarzutu. Co więcej, pracodawca, który zauważył Twoją wyjątkową przemianę, może usunąć wpis przed upływem terminu. Trzecim sposobem na wcześniejsze zniknięcie nagany, jest zaakceptowanie wniosku złożonego przez zakładowe związki zawodowe. Co, jeśli Twoja umowa o pracę kończy się przed upływem terminu wykreślenia nagany? Czy przyszły pracodawca zobaczy ją w świadectwie pracy?

Nagana w pracy a świadectwo pracy to ciekawe zagadnienie. Co, jeśli wpis o karze dyscyplinarnej musi istnieć w aktach przez ro k, a Twoja umowa wygaśnie po 6 miesiącach? Warto wiedzieć, że w takiej sytuacji pracodawca nie ma prawa umieszczać informacji o naganie w świadectwie pracy. Dotyczy to zarówno wciąż trwającej kary, jak i takiej, która dawno temu uległa przedawnieniu. Jeśli Twój szef umieścił informację o karze porządkowej w świadectwie pracy – masz prawo do odwołania się od tej decyzji.

Nagana pracownicza – konsekwencje

Wyjątkowo poważne naruszenie zasad panujących w pracy może skończyć się nie tylko na naganie pracowniczej. W 108. artykule Kodeksu pracy istnieje informacja o możliwości nakładania na pracownika również kary pieniężnej. Jaką karę można dostać?

Szef nie może nałożyć na Ciebie finansowej kary porządkowej wedle swojego uznania. Prawo pracy jasno stwierdza, że jednorazowa kara finansowa  nie może być wyższa niż jednodniowe wynagrodzenie pracownika. W przypadku nakładania się na siebie wielu kar pieniężnych – nie mogą przekraczać 1/10 miesięcznego wynagrodzenia osoby ukaranej.

Najgorszą konsekwencją otrzymania nagany w pracy jest informacja o tym trafiająca do akt osobowych pracownika. Niestety informacja o naganie w świadectwie pracy może się wiązać z niechęcią zatrudnienia ze strony innych pracodawców. Nagana to także powód do zwolnienia pracownika po naruszeniu obowiązku pracowniczego. Wówczas pracodawca nie musi zachowywać okresu wypowiedzenia i dochodzi do zwolnienia dyscyplinarnego.

Nagana w pracy a premia

Jeśli pracownik otrzymał karę nagany, pracodawca jednocześnie może pozbawić go premii regulaminowej. W ten sposób zostanie niejako dwukrotnie ukarany za swoje przewinienie. Choć działanie tak może wydawać się bardzo surowe, to jednak wynika z poważnych naruszeń pracownika, który nie chciał zmienić swojego postępowania mimo zastosowania innych form dyscyplinowania, takich jak np. krytyczny feedback.

Nagana w pracy a zwolnienie

Zwolnienie i nagana mogą zostać wdrożone jednocześnie. Pracodawca może rozwiązać umowę, jeśli pracownik dopuści się ciężkiego przewinienia w obszarze podstawowych obowiązków pracowniczych. Otrzymanie z tego tytułu nagany nie oznacza, że sprawa została rozwiązana. Mimo otrzymania nagany pracownik wciąż może zostać zwolniony za to samo przewinienie.

Nagana w pracy – wzór

Poniżej znajduje się przykładowy wzór nagany pracownika. Dokument należy przede wszystkim uzupełnić o przyczynę decyzji.

………………………………….
(miejscowość, data)

…………………………………..
…………………………………..
…………………………………..
(oznaczenie pracodawcy)

…………………………………..
…………………………………..
…………………………………..
(oznaczenie pracownika)

NAGANA PRACOWNIKA

Na podstawie art. 108 Kodeksu pracy udzielam Pani/Panu………………………. nagany z
powodu………………………………………………………………………………………………
Jednocześnie informuję, że przysługuje Pani/Panu prawo sprzeciwu od niniejszej decyzji w ciągu 7 dni od otrzymania dokumentu.

……………………………
(podpis pracodawcy)

Wzór odwołania od nagany w pracy

Warto zaznaczyć, że pracownik ma możliwość wnieść sprzeciw od nagany. Pracodawca nie może zastosować kary po dwóch tygodniach od powzięcia wiadomości o zaistnieniu przewinienia ani po trzech miesiącach od momentu jego wystąpienia. Aby wykonanie kary było możliwe, pracodawca najpierw musi wysłuchać pracownika. Zatrudniony ma prawo do wyjaśnień. Jeśli pracownik nie chce takich wyjaśnień złożyć, wówczas pracodawca może karę zastosować. Pracownik ma możliwość wniesienia sprzeciwu w ciągu 7 dni od zawiadomienia o naganie. W tym wypadku o rozpatrzeniu lub odrzuceniu sprzeciwu decyduje pracodawca po poznaniu stanowiska reprezentującej pracownika organizacji związkowej.

Poniżej zamieszczamy wzór odwołania od nagany w pracy.

………………………………….
(miejscowość, data)

…………………………………..
…………………………………..
…………………………………..
(oznaczenie pracownika)

…………………………………..
…………………………………..
…………………………………..
(oznaczenie pracodawcy)

SPRZECIW PRACOWNIKA OD KARY PORZĄDKOWEJ

W ramach art. 112 k.p. wnoszę sprzeciw wobec kary nagany, która została na mnie nałożona w
dniu……………………. Uważam, że kara jest bezpodstawna. Swój sprzeciw uzasadniam……
…………………………………………………………………………………………………..

……………………………
(podpis pracownika)

Nagana w pracy – kiedy wygasa? Co dalej?

Nagana w pracy nie jest dobrym sposobem na rozpoczęcie dnia, ale warto pamiętać, że mogło być gorzej. Jeżeli pracodawca nie nałożył na Ciebie kary finansowej i nie zastosował zwolnienia dyscyplinarnego, masz rok, aby poprawić swoje notowania w firmie. W niektórych przypadkach nagana pracownicza może zniknąć nawet wcześniej (łącznie ze wpisem do akt) – z inicjatywy pracodawcy lub związków zawodowych.

Mimo to lepiej unikać takich sytuacji i wykonywać swoje obowiązki sumiennie, tak jak stanowi to Kodeks pracy. Mając w swoich aktach karę upomnienia, nagany lub karę finansową uzyskane od danego pracodawcy może być znacznie trudniej znaleźć inną pracę, a pozostanie na swoim dotychczasowym stanowisku, wiąże się z niesprzyjającą atmosferą i spadkiem motywacji, co jest widoczne w skutecznym procesie pracy.

Zdarza się także, że złamanie obowiązków służbowych oraz zachwianie porządku w procesie pracy wiąże się z sytuacją prywatną lub chorobą. W takim wypadku warto po prostu porozmawiać z pracodawcą i wytłumaczyć powody, z których wynika takie, a nie inne zachowanie.

Czy nagana w pracy jest decyzją ostateczną? Uprawnienia pracownika i możliwość odwołania

Otrzymanie nagany w pracy nie musi oznaczać końca kariery w danej firmie, a jej skutki mogą być ograniczone lub nawet całkowicie anulowane. Wbrew pozorom, pracownik nie jest bezbronny wobec decyzji pracodawcy o udzieleniu kary porządkowej – ma prawo się od niej odwołać i domagać jej cofnięcia, jeśli uzna, że została nałożona niesłusznie lub w sposób niezgodny z procedurami.

Zgodnie z Kodeksem pracy, pracownik ma 7 dni na wniesienie sprzeciwu wobec nagany. Sprzeciw ten powinien być złożony na piśmie i zawierać uzasadnienie, dlaczego kara jest jego zdaniem niezasadna. Pracodawca ma obowiązek rozpatrzyć odwołanie, ale to on ostatecznie decyduje, czy je uwzględni. Jeśli odmówi, pracownik może skierować sprawę do sądu pracy, który oceni, czy nagana została nałożona zgodnie z prawem i czy rzeczywiście była adekwatna do przewinienia.

Istotne jest również to, że nawet jeśli nagana zostanie utrzymana w mocy, po upływie roku od jej nałożenia zostaje automatycznie usunięta z akt osobowych pracownika. Oznacza to, że po tym czasie nie powinna mieć wpływu na ocenę jego pracy czy dalszy rozwój zawodowy w firmie.

Kiedy nagana jest uzasadniona? Najczęstsze powody jej udzielania

Pracodawca nie może nałożyć nagany arbitralnie – jej zastosowanie musi mieć podstawy prawne i być adekwatne do przewinienia. W większości przypadków powody udzielenia nagany wynikają z naruszenia obowiązków pracowniczych, które mogą obejmować m.in.:

• częste spóźnienia lub nieusprawiedliwioną nieobecność,
• niewykonywanie poleceń przełożonych,
• rażące naruszenie zasad BHP,
• niewłaściwe zachowanie wobec klientów lub współpracowników,
• ujawnianie poufnych informacji firmy.

Ważne jest, aby pracodawca przed podjęciem decyzji pracodawcy o naganie dokładnie przeanalizował sytuację i zapewnił pracownikowi możliwość złożenia wyjaśnień. W niektórych przypadkach samo upomnienie lub rozmowa dyscyplinująca może być wystarczającym rozwiązaniem, a formalna nagana nie zawsze jest konieczna.

Czy nagana wpływa na przyszłość zawodową pracownika?

Choć nagana nie jest równoznaczna z wypowiedzeniem umowy, może mieć konsekwencje dla dalszej kariery pracownika. W niektórych firmach powtarzające się nagany mogą być podstawą do rozwiązania umowy o pracę, zwłaszcza jeśli dotyczą poważnych naruszeń regulaminu.

Warto jednak pamiętać, że nagana nie znajduje się w świadectwie pracy – oznacza to, że nowy pracodawca nie będzie miał do niej dostępu, chyba że obecny pracodawca zdecyduje się udostępnić takie informacje w referencjach. Jeśli jednak w firmie obowiązują procedury awansu oparte na wewnętrznych ocenach pracowniczych, nagana może wpłynąć na możliwość podwyżki, premii lub objęcia wyższego stanowiska.

W przypadku, gdy pracownik chce zachować dobrą reputację w miejscu pracy, najlepszym rozwiązaniem jest unikanie sytuacji, które mogą prowadzić do nałożenia kary, a w razie problemów – szybkie ich wyjaśnienie i współpraca z przełożonymi. Otwarte podejście do rozwiązania konfliktu często pozwala uniknąć formalnych konsekwencji, które mogłyby wpłynąć na dalszy rozwój zawodowy.