Nieobecność w pracy, która nie zostanie usprawiedliwiona, może skończyć się nieprzyjemnymi konsekwencjami dla pracownika. Warto więc wiedzieć, w jaki sposób wytłumaczyć swoją absencję w danym dniu. Sprawdź, jak udokumentować nieobecność oraz czy jest to konieczne w przypadku urlopu na żądanie.
Każdemu może zdarzyć się nieobecność w pracy. Jednak umowa o pracę zobowiązuje pracownika do stawiania się w pracy, o czym mówi nam art. 22. § 1. Kodeksu pracy. To jednak nie oznacza, że pracownik także nie może mieć gorszego dnia lub trafić na zdarzenia losowe, które uniemożliwiają stawienie się w pracy. Jak postępować w razie nieobecności w pracy?
Spis treści
Usprawiedliwienie nieobecności w pracy – zasady
Usprawiedliwienie nieobecności w pracy jest obowiązkiem każdego pracownika. W przypadku sytuacji możliwych do przewidzenia pracodawcę należy powiadomić o przyczynie swojej nieobecności i przewidywanym okresie nieobecności odpowiednio wcześniej. Niekiedy zdarza się jednak, że to wypadek losowy jest przyczyną naszej nieobecności w pracy. Kiedy powiadomić pracodawcę, jeśli spotkają nas nieprzewidziane okoliczności? Zgodnie z prawem, należy to zrobić niezwłoczne, najpóźniej w drugim dniu nieobecności. W przeciwnym wypadku może być ona traktowana jako porzucenie pracy.
Jak zgłosić nieobecność w pracy?
Wiele osób zastanawia się, jak zgłosić nieobecność w pracy. Przepisy nie wymagają od pracownika, aby o swojej nieobecności informował przełożonego osobiście. Może on zatem zrobić to drogą telefoniczną, pocztową lub przez inną osobę, o ile w regulaminie zakładu pracy nie postanowiono inaczej. Świadczy o tym art. 22 Kodeksu pracy „Nawiązanie stosunku pracy”:
“§ 1. Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem”.
Umowa zlecenie a nieobecność w pracy
Co dzieje się w sytuacji, gdy pracownik jest zatrudniony na podstawie umowy zlecenia? Nieobecność w pracy spowodowana chorobą może być usprawiedliwiona i wynagradzana tylko w przypadku, gdy zleceniobiorca korzysta z dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Wynika to z faktu, iż umowa zlecenie jest umową cywilnoprawną, a więc nie dotyczą jej przepisy Kodeksu pracy. Zleceniodawca nie ma zatem obowiązku zgłoszenia zleceniobiorcy do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, ale może zrobić to na wniosek zleceniobiorcy wyrażający chęć objęcia go dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym.
Urlop na żądanie a usprawiedliwienie nieobecności
Urlop na żądanie obejmuje tylko 4 dni w ciągu całego roku i nie wymaga uzasadnienia. Należy jednak powiadomić swojego pracodawcę o nieobecności przed rozpoczęciem pracy. Pamiętaj, że urlop na żądanie przysługuje tylko w przypadku zatrudnienia na umowę o pracę.
Jak usprawiedliwić nieobecność w pracy?
Nieobecność w pracy najczęściej usprawiedliwiana jest chorobą lub nagłym wypadkiem. Przyczynami usprawiedliwiającymi nieobecność pracownika są również inne sytuacje. Każdy pracownik powinien jednak posiadać odpowiedni dokument potwierdzający powód nieobecności w pracy. Zgodnie z §3 Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 roku w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy, do dowodów na nieobecność w pracy należy:
- Zaświadczenie lekarskie – wystawione zgodnie z przepisami o orzekaniu czasowej niezdolności do pracy;
- Decyzja właściwego państwowego inspektora sanitarnego – w razie odosobnienia pracownika wynikająca z przepisów o zwalczaniu chorób zakaźnych wydana z przyczyn przewidzianych tymi przepisami;
- Oświadczenia pracownika – w razie zaistnienia okoliczności uzasadniających konieczność sprawowania przez pracownika osobistej opieki nad zdrowym dzieckiem do lat 8. z powodu nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, przedszkola lub szkoły, do której dziecko uczęszcza;
- Imienne wezwanie pracownika – do osobistego stawienia się, wystosowane przez organ właściwy w sprawach powszechnego obowiązku obrony, organ administracji rządowej lub samorządu terytorialnego, sąd, prokuraturę, policję itp. lub organ prowadzący postępowanie prowadzonym przed tymi organami, zawierające adnotację potwierdzającą stawienie się pracownika na to wezwanie;
- Oświadczenie pracownika potwierdzające odbycie podróży służbowej – w godzinach nocnych, zakończonej w takim czasie, że do rozpoczęcia pracy nie upłynęło 8 godzin, w warunkach uniemożliwiających odpoczynek nocny.
Powód nieobecności w pracy
To, jak usprawiedliwić nieobecność w pracy jest uzależnione przede wszystkim od powodu. Czasem jest to choroba, zdarzenie losowe, a innym razem udział w tym mają służby i obowiązki obywatelskie. Sprawdź, jak usprawiedliwić nieobecność w razie poniżej wymienionych sytuacji.
Wizyta u lekarza a nieobecność w pracy
Jedynym dowodem potwierdzającym nieobecność w pracy z powodu choroby jest druk ZUS ZLA, czyli „L4”, wystawiany od razu w dniu badania pracownika lub trzy dni wcześniej przed badaniem. Limit ten nie obowiązuje psychiatry, który wystawia zwolnienie lekarskie w związku z podejrzeniem zaburzeń psychicznych ograniczających zdolność pracownika do oceny własnego postępowania.
Brak zwolnienia lekarskiego a nieobecność w pracy
Niestety, jeśli pracownik mimo choroby nie udał się do lekarza i nie otrzymał zaświadczenia lekarskiego, nieobecność nie zostanie usprawiedliwiona. Dlatego, jeśli nie czujesz się na siłach do wykonywania obowiązków pracowniczych, koniecznie udaj się do lekarza i powiedz mu o swojej niedyspozycji. Pamiętaj, że zwolnienie lekarskie lekarz może wystawić wstecz.
Wezwanie do sądu a nieobecność w pracy
Obowiązkiem pracodawcy jest zwolnienie pracownika na rozprawę sądową na czas wstawiennictwa określonego w wezwaniu przez sąd, organ samorządu terytorialnego lub administracji rządowej, policję, prokuraturę lub organ prowadzący postępowanie w sprawach o wykroczenia. Usprawiedliwienie nieobecności w pracy możliwe jest, gdy pracownik przedstawi u danego pracodawcy imienne wezwanie wydane przez jeden z powyższych organów. Pracownik powinien jednak powiadomić przełożonego o wezwaniu na tyle wcześniej, aby mógł on zapewnić zastępstwo. Warto pamiętać, że za czas zwolnienia od pracy niezbędny do stawienia się na wezwanie do prokuratury lub sądu, pracownik nie otrzymuje wynagrodzenia.
Zatrzymanie pracownika przez policję a nieobecność w pracy
Tymczasowe aresztowanie pracownika stanowi okoliczność usprawiedliwiającą jego nieobecność w pracy. Podobnie jak w przypadku wezwania do prokuratury lub sądu, za ten czas nie będzie przysługiwało mu wynagrodzenie
Zobacz również: Nagana pracownicza
Nieusprawiedliwiona nieobecność w pracy – konsekwencje
Nieobecność pracownika w pracy, która nie zostanie usprawiedliwiona, grozi poważnymi konsekwencjami. To dlatego tak ważne jest, aby pracownik skontaktował się z przełożonym najpóźniej w drugim dniu swojej absencji. Jeśli tak się nie stanie, może być ona traktowana jako porzucenie stanowiska. Nieusprawiedliwiona nieobecność w pracy grozi:
- upomnieniem lub naganą
- karą pieniężną
- utratą wynagrodzenia za czas nieusprawiedliwionej nieobecności
- rozwiązaniem umowy o pracę z zachowaniem ustawowego okresu wypowiedzenia
- zwolnieniem dyscyplinarnym (poważne naruszenie obowiązków pracowniczych).
Zwolnienie dyscyplinarne za nieobecność w pracy to najcięższa kara, jakiej może spodziewać się pracownik. Oprócz tego, że z dnia na dzień straci on swoje źródło dochodu, informacja o dyscyplinarce zostanie umieszczona w jego świadectwie pracy, co znacząco utrudnia znalezienie zatrudnienia w innych firmach.
