Aby wydobyć potencjał wszystkich członków zespołu, kluczowe jest odpowiednie zarządzanie. Dobry kierownik to jeden z bardziej znaczących elementów, który odpowiada właśnie za wyniki i motywację teamu. Jednak jak wybrać odpowiednią osobę na to stanowisko? Jakie są cechy dobrego kierownika i na co zwrócić uwagę zatrudniając go?
Kierowanie zespołem to odpowiedzialne zadanie, które wymaga nie tylko wiedzy i doświadczenia, ale także szeregu umiejętności miękkich, które powinien mieć każdy kierownik. Skuteczne zarządzanie nie opiera się bowiem tylko na pilnowaniu rubryk i statystyk, ale także na utrzymaniu motywacji i werwy do działania wśród podwładnych, odpowiednim rozplanowaniu zadań, czy szczegółowo opracowanym przydziale obowiązków. Tak naprawdę, to aby zarządzać pracownikami w taki sposób, żeby jednocześnie osiągać zamierzone cele i dbać o przyjemną, motywująca i nietoksyczną atmosferę w pracy jest trudne. To nie jest zadanie, z którym poradzi sobie każdy. To dlatego podczas rekrutacji kierownika tak ważne jest, aby pracodawca zwrócił uwagę na całe spektrum kandydata, a nie tylko na jego CV. Jak zatem wygląda zespół kluczowych cech dobrego kierownika? Czy stanowisko kierownicze lepiej powierzyć zaufanemu pracownikowi, czy może komuś z zewnątrz?
Spis treści
Kto może pracować na stanowiskach kierowniczych?
Zanim przejdziemy do cech dobrego kierownika, należy skupić się na tym, kim tak naprawdę jest kierownik. Z pomocą przychodzi nam definicja zawarta w Encyklopedii Zarządzania:
Kierownik – (ang. Manager) jest określany jako planista, organizator, przywódca, kontroler danej organizacji. Jest politykiem reprezentującym zespół, trenerem motywującym i pomagającym zespołowi rozwinąć skrzydła, strategiem oraz administratorem umożliwiającym zespołowi pracę. Kierownik powinien posiadać umiejętności analizowania sytuacji, ustalania celów, wyboru odpowiednich zachowań, panowania nad swoim zachowaniem, kształtowania zachowań innych ludzi oraz sprawdzania zachowań własnych i cudzych. Praca kierownika wiąże się z pracą z ludźmi, odpowiedzialnością, dysponowaniem zasobami, ustalaniem priorytetów, przydzielaniem zadań, myśleniem analitycznym i syntetycznym, rozjemczym i politycznym podejściem. Kierownik powinien także być dyplomatą i podejmować trudne decyzje.
Już w samym wyjaśnieniu mamy zawarte kluczowe aspekty związane z pracą na stanowisku kierownika. Jednak ostatecznie kto może pracować jako kierownik?
Przede wszystkim należy pamiętać o tym, że osoba zarządzająca musi mieć wiedzę, umiejętności twarde i doświadczenie. Bez tak mocnych fundamentów nie jest bowiem w stanie wypracować sobie pozycji w zespole. Nie może dochodzić do sytuacji, w których podwładny zwraca się do kierownika o pomoc lub wyjaśnienie, a on nie jest w stanie udzielić odpowiedzi i stosuje różnego rodzaju uniki. W tym wypadku zaplecze to musi być u kierownika tak silne, że będzie on postrzegany jako swojego rodzaju autorytet w swojej dziedzinie. Może być więc to osoba, która ma duże doświadczenie w danej branży lub zdobyła gruntowe wykształcenie, dzięki któremu może wprowadzać ulepszenia lub innowacje.
Jednocześnie ważne są także kompetencje miękkie. Dobrym kierownikiem jest bowiem osoba, która utrzymuje balans pomiędzy swoją pracą a podejściem do niej. Aby zachęcić pracowników do zaangażowania, kierownik musi sam się angażować. Jeśli chce, aby podwładni wykonywali swoje obowiązki skrupulatnie, on sam musi również przykładać się do swoich zadań. Szacunek do pracy swoich podwładnych, oraz umiejętność dobrej organizacji pracy to mocna dawka motywacji przyczyniającej się do tworzenia zdrowego środowiska pracowniczego.
Manager, team lider, kierownik – czy nazewnictwo ma znaczenie?
Na stanowiskach kierowniczych możemy spotkać się także z różnym nazewnictwem tych samych profesji. Często wykorzystuje się terminy takie jak manager lub team lider zespołu, jako bardziej nowoczesny zamiennik kierownika. W wielu przypadkach takie angielskie nazewnictwo ma swoje uzasadnienie. Chodzi tu przede wszystkim o międzynarodowe firmy, które dzięki ujednoliconemu nazewnictwu w języku angielskim, czyli taki, który jest zrozumiały dla wszystkich, mogą sprawie komunikować się nie tylko ze swoimi pracownikami, ale także z zagranicznymi kontrahentami.
Dodatkowo sam termin kierownik, może u wielu osób budzić skojarzenia z czasami PRL-u, gdy trudno było mówić o jakimkolwiek podejściu zarówno do biznesu, jak i do zarządzania. Kierownicy w tamtych czasach raczej nie cieszyli się ani zaufaniem, ani sympatią podwładnych, dlatego tez w wielu firmach odchodzi się od tego określenia. Nie zmienia to jednak faktu, że samo słowo kierownik nie różni się na poziomie definicji od managera bądź team lidera. Warto też pamiętać, że tyle ilu jest przeciwników swojskiego kierownika, tylu jest zwolenników tego terminu. Niektórzy bowiem nie są zwolennikami angielskich zwrotów, gdy w słowniku mamy polskie odpowiedniki. Tak naprawdę można te terminy stosować naprzemiennie, a już oficjalna komunikacja narzucona w firmie zależy od jej wewnętrznej polityki.
Zatrudnić nowego kierownika, czy zrobić rekrutację wewnętrzną?
Takie rozterki pojawiają się u wielu pracodawców. Rekrutacja nowego pracownika i wprowadzenie do w tajniki działania firmy, czy może wykorzystanie zasobów, które już w przedsiębiorstwie są? Tutaj wiele zależy do tego, czym tak naprawdę zajmuje się firma, jak wygląda hierarchia i jakie modele zarządzania zostały wprowadzone. Jedno i drugie rozwiązanie ma swoje zalety i wady, dlatego dobrze jest zapoznać się z tymi dwoma modelami rekrutacyjnymi i zdecydować, które lepiej sprawdzą się w konkretnym środowisku pracowniczym. Jeśli bowiem firma składa się z hermetycznego środowiska doświadczonych pracowników, to raczej przyjęcie kogoś z zewnątrz może spotkać się z negatywnym odbiorem wśród aktualnych pracowników. Natomiast w przypadku, gdy firma cechuje się młodym i elastycznym zespołem, to nowa energia może znacząco wpłynąć na efektywność pracowników.
Czym jednak jest rekrutacja zewnętrzna, a rekrutacja wewnętrzna? Encyklopedia Zarządzania tak definiuje te terminy:
Rekrutacja zewnętrzna – opiera się na poszukiwaniu pracowników poza organizacją. Pracodawca ma większą możliwość wyboru odpowiednich kandydatów. Istnieje również prawdopodobieństwo, że osoby z zewnątrz wniosą do firmy świeże, innowacyjne spojrzenie. Wadą jest zdecydowanie wyższy koszt doboru pracowników – oczekiwanie na pracownika, koszty rekrutacji oraz selekcji, także usługi zewnętrzne oraz koszty adaptacji nowego pracownika, który nie jest zaznajomiony ze środowiskiem pracy. Pracownicy, którzy są w przedsiębiorstwie dłużej, mogą się również poczuć niedocenieni, przez to możliwe są konflikty pomiędzy nowym a starym personelem.
Natomiast w przypadku rekrutacji wewnętrznej, chodzi przede wszystkim o wyłonienie kandydata spośród pracowników, którzy już pracują. Jest to działanie, które pozwoli awansować kogoś, kto odnajduje się w roli lidera i będzie pasował do stanowiska kierowniczego. Należy jednak pamiętać, że i tutaj czyhają zagrożenia, takie jak poczucie niesprawiedliwości w zespole lub po prostu zazdrość:
Rekrutacja wewnętrzna – polega na poszukiwaniu pracowników na wolne stanowisko wewnątrz przedsiębiorstwa. Często warto najpierw szukać pracowników wewnątrz firmy, wiąże się to z niskimi kosztami oraz krótszym wdrażaniem pracownika na nowe stanowisko – osoba ta dobrze zna firmę, dodatkowo działa to jako bodziec motywacyjny. Pracownik dostaje informację, że w przedsiębiorstwie jest możliwość awansu, a dobrze wykonywana praca jest dostrzegana i nagradzana. Istnieją również wady tej formy rekrutacji – osoby nieprzyjęte na nowe stanowisko mogą czuć się zawiedzeni i obniżyć swoją motywację do pracy.
Jaki powinien być kierownik? Poznaj cechy dobrego kierownika!
Cechy dobrego kierownika mogą różnic się nieco w zależności od branży, w jakiej ma on działać. Sektor finansowy będzie cenił sobie przywódców, którzy twardo stąpają po ziemi i są nad wyraz asertywni i konsekwentni w swoich poczynaniach, natomiast biznesy kreatywne postawia raczej na uszanowanie zdania jednostki i otwarte burze mózgów, podczas których każdy będzie mógł się wypowiedzieć.
Warto też pamiętać, że cechą dobrego kierownika nie jest tylko pozytywne nastawienie, ale także szereg innych umiejętności interpersonalnych, które pozwolą mu zjednać sobie wszystkich członków zespołu. Jakie są zatem cechy dobrego kierownika? Jedną z nich, która jest często pomijana, jest… poczucie humoru. I choć z biznesowego punktu widzenia nie ma to większego znaczenie, to jednak cementowanie relacji zawodowych śmiechem to ważny aspekt budowania zespołu.
Jaki powinien być dobry kierownik? Które cechy są pożądane w kierowniku nie tylko przez pracodawcę, ale także przez członków zespołu?
Samodyscyplina
Dobry kierownik musi cechować się samodyscypliną i idealną organizacją pracy własnej. Tylko w ten sposób może zbudować swoją pozycję w oczach swoich podwładnych. Kierownik, który skrupulatnie wykonuje swoje zadania i dba o utrzymanie własnej pracy na jak najwyższych poziomach, może tego samego wymagać od swojego zespołu. Niedopuszczalne są sytuacje, w których kierownik jest po prostu leniwy, a od swoich podwładnych wymaga wypełniania dodatkowo swoich obowiązków. Efektywność zespołu można zbudować tylko wtedy, gdy to właśnie kierownik jest tą osobą, która robi najwięcej i sam rozlicza się ze swojej pracy. Jeśli więc kierownik dotrzymuje terminów, ma prawo wymagać tego samego od członków zespołu.
Kontrola stresu
Jeśli osoba, która ma dowodzić, nie potrafi poradzić sobie w sytuacjach stresujących, to jak mają sobie z tym poradzić osoby, które pod nią pracują? Kierownik, który traci odwagę i poddaje się stresowi, doprowadza do tego, że reszta część członków zespołu również nie potrafi odnaleźć się w tej trudnej lub kryzysowej sytuacji. W takich momentach ważne jest bowiem zachowanie trzeźwego umysłu i sprawne podejmowanie decyzji w celu rozwiązywania problemów. Kierownik w sytuacji stresowej musi bowiem na bieżąco delegować zadania i dostosowywać zasoby zespołu.
Umiejętności mediacyjne
Zdecydowanie cechy dobrego kierownika opierają się na tym, aby potrafił on podjąć rozmowy mediacyjne ze swoimi pracownikami. I choć zakres takich rozmów może być bardzo szeroki i obejmować zarówno wewnętrzne konflikty, jak i nieporozumienia na linii pracownik-pracodawca, to jednak kierownik powinien umieć zająć się tymi sprawami i wystąpić w roli mediator, który – o ile to możliwe – sprawiedliwe rozsądzi sprawę.
Umiejętność słuchania
Wymieniając cechy dobrego kierownika, nie można zapominać o umiejętności słuchanie. Jest to nie tylko ważne z racji tego, że wiąże się to z poprzednim punktem, ale tez dlatego, że pracownicy mogą mieć pomysły i proponować rozwiązania, które realnie przełożyłby się na poprawę pracy i wydajności w firmie. Jednak żeby to dostrzec, to dobry kierownik musi najpierw wysłuchać swoich pracowników i dokładnie poznać ich problemy, czy sposoby na usprawnienie niektórych procesów. Takie wysłuchanie działa bowiem nie tylko na korzyść kierownika, który może wyłapać nowe rozwiązania, ale także na korzyść pracowników, którzy mocniej angażując się w działanie firmy jeśli czują, że mają realny wpływ na to jak kształtują się tam procesy.
Łatwość w podejmowaniu decyzji
Wiele osób zmaga się z trudnością podejmowania decyzji. Wymieniając słabe strony, których kierownik nie powinien mieć, to jest to z pewnością jedna z tych, które znajdują się na szczycie listy. Aby być dobrym kierownikiem, konieczna jest bowiem szybkość analizy sytuacji i umiejętność sprawnego podjęcia decyzji. Oczywiście najlepiej jeśli decyzja ta byłaby dobra, jednak nie zawsze się tak uda. W takim momencie liczy się także umiejętność przyjęcia konsekwencji błędnej decyzji i natychmiastowe podjęcie działań naprawczych.
Etyczne zachowanie
Dobry kierownik przestrzega także zasad etycznych w pracy i poza nią. W pewnym sensie musi on cały czas dążyć do pewnego idealnego wyobrażenia kierownika. Choć oczywiście nie mówimy tu o perfekcji, bo takie zapędy mogą negatywnie wpłynąć na zdrowie psychiczne, to jednak dobrze byłoby, aby osoba na stanowisku kierowniczym była pewnego rodzaju kompasem, który pokazuje innym pracownikom, że jednak można. Etyczne zachowanie wcale nie jest tak absorbujące jak mogłoby się wydawać i składa się z prostych decyzji, które każdy z nas podejmuje każdego dnia.
Koncentracja na celu
Przewidziane strategie działania łączą się z tym, że musi być ktoś, kto za nimi podąża. Celem dobrego kierownika jest ukończenie zadań z sukcesem i to jest dla niego niezwykle istotny element sprawowania funkcji kierowniczej. Jeśli więc członkowie zespołu widzą, że ich kierownik jest osobą, która trzyma się wyznaczonego celu i konsekwencje odhacza kolejne punkty na liście, to mają pewność, że z takim liderem ich dział jest w bezpiecznych rękach.
Asertywność
Kluczowe cechy dobrego kierownika dotyczą także asertywności i umiejętności jasnego i konkretnego przedstawienia swojego zdania. Jeśli bowiem pracownicy sami poczują, że kierownik przystaje na wszystkie ich propozycje, to może się okazać, że zaczną to wykorzystywać. W takiej sytuacji może dojść do zachwiana stabilności w firmie – współpracownicy zaczną bowiem brać nieuzgodnione urlopy lub nie będą dotrzymywać terminów. Asertywność i odmowa to czasami jedyne rozwiązanie, które pomaga utrzymać dyscyplinę w zespole.
Uczciwość
Każdy członek zespołu, ale szczególnie kierownik powinien cechować się uczciwością. Chodzi tu przede wszystkim o uczciwość nie tylko względem pracodawcy, ale szczególnie o uczciwość względem swoich podwładnych. Kierownik, który kłamie lub przypisuje sobie zasługi swoich ludzi to osoba, która nigdy nie zdobędzie zaufania pracowników, a w szybkim czasie straci także zaufanie pracodawcy.
