Zakład Ubezpieczeń Społecznych i jego funkcje

Zakład Ubezpieczeń Społecznych jest mniej lub bardziej lubianą jednostką organizacyjną, zajmującą się ubezpieczaniem Polaków. Prędzej czy później każdy obywatel będzie miał z nią styczność, dlatego warto poznać wszystkie funkcje, jakie sprawuje.

Odprowadzanie składek na ubezpieczenia społeczne w systemie ubezpieczeń społecznych to zmora każdego przedsiębiorcy i każdego pracownika.  Koszty utrzymania pracownika są niezwykle wysokie, a przez to same wypłaty znacznie zmniejszone. Trudno więc się dziwić, że ZUS nie cieszy się zbyt dobrą opinią w społeczeństwie. Jednak mimo wszystko instytucja ta jest potrzebna, chociażby po to, abyśmy mogli otrzymywać emeryturę. Tak naprawdę, czy nam się to podoba, czy nie, na ten moment musimy z ZUS-em współpracować i wywiązywać się z obowiązku ubezpieczeń społecznych. Żeby lepiej zrozumieć działanie tej organizacji, warto poznać główne zadania, jakie spoczywają na Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych.

Podstawowa rola organu — funkcje ZUS-u

Zakład Ubezpieczeń Społecznych to organ, którego podstawową rolą jest zabezpieczenie obywatela w przypadku choroby, urlopu macierzyńskiego lub emerytury. W jaki sposób? Przez zbieranie składek na rzecz ubezpieczenia społecznego, które musi odprowadzać każda osoba zatrudniona na umowę o pracę, zlecenie lub prowadząca działalność gospodarczą.

System ubezpieczeń społecznych to gwarantowane przez państwo otrzymanie świadczeń z ubezpieczeń społecznych w przypadku niezdolności do pracy. ZUS ustala obowiązek ubezpieczeń społecznych oraz kontroluje uprawnienia do świadczeń. Ustalanie obowiązku ubezpieczeń społecznych ma miejsce wobec płatników składek na ubezpieczenia, którzy pracują na wyżej wymienionych formach zatrudnienia lub samozatrudnienia.

ZUS jest państwową jednostką organizacyjną zajmującą się administrowaniem ubezpieczeniami społecznymi, która działa na mocy przepisów z 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych. W myśl tej ustawy do głównej roli Zakładu Ubezpieczeń Społecznych zaliczamy między innymi:

• prowadzenie indywidualnych kont ubezpieczonych i kont płatników składek,
• prowadzenie rozliczeń z płatnikami składek na ubezpieczenia społeczne,
• pobieranie składek na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, Fundusz Pracy oraz Fundusz Emerytur Pomostowych,
• ustalanie uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych z tytułu należnych składek,
• wypłacanie świadczeń z ubezpieczeń społecznych,
• orzekanie przez lekarzy orzeczników Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz komisje lekarskie Zakładu dla potrzeb ustalania uprawnień do świadczeń chorobowych z funduszy ubezpieczeń społecznych,
• kontrolowanie obowiązku regulowania składek w zakresie ubezpieczeń społecznych przez płatników składek,
• opiniowanie projektów aktów prawnych z zakresu zabezpieczenia społecznego,
• realizację umów i porozumień międzynarodowych w dziedzinie ubezpieczeń społecznych,
• potwierdzanie statusu emeryty/rencisty poprzez wystawianie osobom uprawnionym legitymacji emeryty/rencisty,
• dysponowanie środkami finansowymi Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Oprócz tego, do zadań zleconych Zakładowi możemy zaliczyć wydawanie biuletynu informacyjnego, czy popularyzację wiedzy o ubezpieczeniach społecznych. Można stwierdzić, że do zakresu działania Zakładu należy w szczególności realizacja przepisów o ubezpieczeniach społecznych, a przez to rozliczanie i wypłacanie świadczeń podlegających finansowaniu z funduszy ubezpieczeń społecznych. Prowadzi rozliczenia i ustala uprawnienia między innymi do takich świadczeń jak zasiłki macierzyńskie, z tytułu składek wypadków przy pracy i chorób zawodowych, rehabilitacji leczniczej, ubezpieczenia chorobowego, emerytalnego oraz ubezpieczenia rentowe.

Ubezpieczenia społeczne — składki ZUS

ZUS ustala obowiązek ubezpieczeń społecznych, chyba że na mocy odrębnych przepisów obowiązki te wykonują płatnicy składek (w przypadku przedsiębiorców lub osób odprowadzających składki w imieniu zagranicznego pracodawcy). Zakład prowadzi indywidualne konta ubezpieczonych oraz konta płatników składek. Jednak jakie składki pobierane są z naszego wynagrodzenia?

• ubezpieczenie zdrowotne,
• ubezpieczenie emerytalne,
• Fundusz Emerytur Pomostowych,
• Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych,
• Fundusz Pracy

Jak ZUS wypłaca pieniądze?

Nagromadzone środki zwracane są obywatelowi na kilka sposobów:

Emerytura – świadczenie wypłacane ubezpieczonej osobie, która przepracowała określoną liczbę lat i ukończyła 60, bądź 65. rok życia.

Renta – można się o nią starać w sytuacji braku zdolności do wykonywania pracy z powodu złego stanu zdrowia.

Zasiłek chorobowy – zasiłek wypłacany pracownikowi, który ze względu na chorobę nie jest zdolny do wykonywania pracy. Jest to zazwyczaj 80% wynagrodzenia, chyba że osoba zatrudniona leży w szpitalu – wtedy wypłaty spadają do 70%.

Zasiłek wypadkowy – pracownik, który uległ wypadkowi w drodze do pracy lub podczas wykonywanych obowiązków jest wspomagany wypłatą 100% pensji (także podczas pobytu w szpitalu).

Warto pamiętać o tym, że ZUS pobiera także składki na ubezpieczenie zdrowotne. Te jednak są przekazywane do Narodowego Funduszu Zdrowia.

Wysokość składek ZUS 2022

Pracodawca wpłaca część środków z własnej kieszeni, a pozostałe z nich pokrywa pracownik. Jakie to składki? Rozliczenie i dokładny wykaz składek na rok 2022 możemy zobaczyć na stronie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Poniższe zestawienie pochodzi właśnie ze strony ZUS-u i dotyczy opłat z tytułu składek ustalonych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych w przypadku gdy nie jesteś uprawniony do żadnych ulg i opłacasz składki na ubezpieczenia społeczne od podstawy nie niższej niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego:

• Składka emerytalna w 2022 to 693,58 zł
• Składka rentowa w 2022 to 284,26 zł
• Składka chorobowa (dobrowolne) w 2022 to 87,05 zł
• Składka wypadkowa w 2022 to 59,34 zł
• Składka na Fundusz Pracy w 2022 to 87,05 zł
• Składka na ubezpieczenia zdrowotne w 2022 jest wyliczana na podstawie nowych zasad

Jak wyliczyć składkę zdrowotną dla przedsiębiorców w 2022 roku na zasadach ogólnych?

W przypadku dochodów w wysokości:

• 3 010 zł — składka wynosi 270,90 zł
• 5 000 zł — składka wynosi 450zł
• 7 000 zł — składka wynosi 640zł
• 8 000 zł — składka wynosi 720zł
• 10 000 zł — składka wynosi 900zł
• 12 000 zł — składka wynosi 1 080zł
• 13 000 zł — składka wynosi 1170 zł
• 15 000 zł — składka wynosi 1350 zł
• 20 000 zł — składka wynosi 1800 zł
• 30 000 zł — składka wynosi 2700 zł

Wysokość składek różni się w zależności od wysokości wynagrodzenia pracownika oraz w zależności sposobu rozliczenia podatku, jaki wybrał przedsiębiorca. Często, aby uniknąć błędów z zakresu ubezpieczeń społecznych, pracodawcy korzystają z radców prawnych, którzy doradzają we wszystkich sprawach związanych z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych.

Składki na ubezpieczenie zdrowotne

Dzięki odprowadzaniu składek na ubezpieczenie zdrowotne każdy płatnik może korzystać z bezpłatnej służby zdrowia. Wszystkie koszty pokrywane są ze środków przekazywanych do Narodowego Funduszu Zdrowia. W dziedzinie ubezpieczeń społecznych możemy spotkać się z wieloma negatywnymi komentarzami ze strony opinii publicznej, która jest niezadowolona z jakości państwowych usług medycznych, które są nieadekwatne do wysokości pobieranych składek. Wielu płatników składek czuje się oszukanych, przez co szuka sposobów na zmniejszenie wysokości tych składek.

Warto zaznaczyć, że z ubezpieczenia zdrowotnego, czyli bezpłatnej służby zdrowia korzystają także członkowie rodziny płatnika, jeśli nie posiadają oni zatrudnienia. W ten sposób każdy płatnik składek jest zobowiązany do zgłoszenia i „podpięcia” członków rodziny do swojego ubezpieczenia. Prawo do korzystania ze świadczeń zdrowotnych istnieje tak długo, jak długo odprowadzane są składki. W momencie przerwania ubezpieczenie zdrowotne (ubezpieczenie społeczne) zostaje wstrzymane po 30 dniach.

Należy także wiedzieć, ze można także skorzystać z dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego. W przypadku gdy pracujesz na umowę o dzieło lub inną umowę, która nie odprowadza obowiązkowych składek zdrowotnych, możesz sam zgłosić się do opłacania takiej składki. Z takiego prawa mogą też skorzystać osoby bezrobotne, które nie są zarejestrowane w urzędzie pracy oraz obcokrajowcy pracujący lub przebywający na stałe na terenie naszego kraju.