Renta rodzinna w Polsce: komu przysługuje i jak obliczyć jej wysokość w 2025 roku

Renta rodzinna należy się uprawnionym członkom rodziny zmarłego pracownika. Jest to forma wsparcia finansowego z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Sprawdź, na jakich zasadach jest przyznawana renta rodzinna i ile wynosi!

Renta rodzinna ma formę tak zwanego finansowego wsparcia po śmierci bliskiej osoby. Należy się uprawnionym członkom rodziny zmarłego, który z racji stosunku pracy i w chwili śmierci miał prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub był ubezpieczony i spełniał warunki do przyznania tych świadczeń, ponieważ pracował on np. na podstawie umowy o pracę. W takim przypadku przyjmuje się, że zmarły był całkowicie niezdatny do wykonywania obowiązków zawodowych. Wysokość renty rodzinnej zależy od wysokości emerytury lub renty, która przysługiwała temu pracownikowi. Poniżej przygotowaliśmy zbiór najważniejszych informacji dotyczących tej formy wsparcia. Dowiedz się również, ile wynosi renta rodzinna.

Komu przysługuje renta rodzinna?

Do renty rodzinnej uprawnione są następujące osoby:

• Renta rodzinna dla dziecka zmarłego pracownika (biologiczne, adoptowane, dzieci drugiego małżonka, dzieci przysposobione) do ukończenia 16. lub 25. roku życia – jeśli wciąż się uczy. Do kiedy renta rodzinna przysługuje? Bez względu na wiek prawo do renty rodzinnej mają dzieci, które przed 16. rokiem życia lub w czasie nauki szkolnej do 25. roku stały się całkowicie niezdolne do pracy. Sprawdź -> Renta rodzinna dla studenta
• Renta rodzinna dla wnuków, rodzeństwa osoby zmarłej i innych dzieci przyjętych przez niego na wychowanie. Warunkiem jest jednak to, aby spełniały one wspomniane w pierwszym punkcie kryteria (z wyjątkiem dzieci adoptowanych). Bardzo ważny jest tutaj moment przyjęcia na wychowanie. Otóż dzieci, którymi zmarły zajął się co najmniej rok przed swoją śmiercią, mają prawo do renty. Natomiast w przypadku, gdy dzieci te mają uprawnienia do renty po zmarłych rodzicach, to renta po ich opiekunie się im nie należy. Inaczej jest w sytuacji, kiedy rodzice żyją. Musi być jednak dowiedzione, że nie są oni w stanie zapewnić swoim dzieciom odpowiedniego utrzymania. Nie ma potrzeby dowodzenia w sytuacji, kiedy zmarły pracownik był opiekunem tych dzieci ustanowionym przez sąd
• Renta rodzinna dla wdowy lub wdowca, którzy w chwili śmierci bliskiego, mieli ukończone 50 lat lub byli niezdolni do pracy. Renta w ich przypadku przysługuje również wtedy, gdy wychowują oni co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa (które nie ukończyły 16. roku życia, a jeśli się uczą – 18. roku życia lub są całkowicie niezdolne do pracy) uprawnionych do pobierania renty rodzinnej po jej zmarłym małżonku.

Renta rodzinna po mężu należy się również wtedy, gdy małżonek lub małżonka nie ukończyli wymaganego 50. roku życia. Warunkiem jest niezdolność do pracy w ciągu nie dłużej niż pięciu lat od śmierci bliskiego albo od zaprzestania wychowywania dzieci, wnuków, rodzeństwa lub innych dzieci uprawnionych do tego świadczenia.

Rentę rodzinną można pobierać równocześnie z rentą socjalną. Jednak wysokość przychodu nie może przekraczać 200 procent najniższej renty z tytułu niezdolności do pracy. Przeczytaj więcej na naszym Poradniku!

Jeśli zmarły pobierał zasiłek przedemerytalny lub świadczenie przedemerytalne bliscy mają prawo do renty rodzinnej również, gdy zgon nastąpił po 18 miesiącach od ustania okresów uprawniających  do renty.

Jak długo przysługuje renta rodzinna wdowie?

Wdowa lub wdowiec, którzy nie spełniają żadnych z powyżej wymienionych warunków do otrzymania renty rodzinnej po mężu lub małżonce, mają prawo do otrzymania okresowej renty rodzinnej przez jeden rok od dnia śmierci bliskiego. Mogą oni również otrzymać świadczenie na okres uczestniczenia w zorganizowanym szkoleniu mającym na celu uzyskanie kwalifikacji do wykonywania pracy zarobkowej. Natomiast rentę rodzinną przyznaną na udział w szkoleniach nie można pobierać dłużej niż przez okres 2 lat od śmierci męża/żony. Renta rodzinna dla wdowy dożywotnio przysługuje, jeśli została przyznana z tytułu ukończenia 50 lat. Renta rodzinna dla wdowy pracującej także jest możliwa do uzyskania pod warunkiem nieprzekroczenia progów zarobkowych.

Staż pracy zmarłego a renta rodzinna

Osoba zmarła, uzyskała rentę za życia, jeśli jej niezdolność do pracy powstała:

• gdy miała mniej niż 20 lat i staż pracy w wysokości jednego roku,
• gdy miała od 20 do 22 lat, a wymagany staż pracy wyniósł 2 lata,
• w wieku od 22 do 25 lat, a wymagany staż pracy wyniósł 3 lata,
• od 25 do 30 lat w przypadku stażu pracy w wysokości 4 lat,
• w wieku powyżej 30 lat, gdy staż pracy wyniósł minimum 5 lat.

W przypadku, gdy zmarły w ciągu 10 lat przed śmiercią nie udowodnił stażu pracy, renta rodzinna nie przysługuje.

Renta rodzinna po ojcu, który nie pracował

Co w przypadku renty rodzinnej po ojcu, który nie pracował? Jeśli nie był on zatrudniony oraz ubezpieczony przez kilka ostatnich lat, a świadczenia alimentacyjne płaciło państwo, to dziecko nie ma prawa do renty rodzinnej po zmarłym rodzicu. Dzieje się tak dlatego, że ojciec nie miał ustalonego prawa do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy oraz nie spełniał warunków wymaganych do uzyskania jednego z tych świadczeń. Dziecko przestanie również otrzymywać alimenty z funduszu alimentacyjnego.

Renta rodzinna a praca

Co  w przypadku renty rodzinnej i pracy? Student, który pobiera rentę rodzinną po zmarłym rodzicu lub opiekunie, lub osoba starsza uprawniona do tego świadczenia, muszą liczyć się z ewentualnym zawieszeniem prawa do renty lub zmniejszeniem jej wysokości. Samo zatrudnienie na umowie o pracę nie odbiera możliwości pobierania świadczenia. Ważne natomiast jest to, aby trzymać się limitów zarobkowych. Można pracować pod warunkiem, że zarobki będą na tyle niskie, że nie spowodują wstrzymania wypłaty renty.

Ile można dorobić do renty rodzinnej?

Całkowite zawieszenie prawa do renty następuje w przypadku przekroczenia przychodu w wysokości 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Do samej renty można sobie dorobić, jeśli zarobki są niższe, jednak należy liczyć się ze zmniejszaniem kwoty wypłat. Renta rodzinna ulega zmniejszeniu o kwotę przekroczenia w przypadku zarobków wyższych niż 70% przeciętnego wynagrodzenia. Nie można jednak zmniejszyć kwoty renty o więcej niż połowę maksymalnego zmniejszenia.

Ile można dorobić do renty rodzinnej – 2022?

Limity dorabiania do renty rodzinnej są uzależnione od wysokości przeciętnego wynagrodzenia. Od 1 marca 2022 roku kwotą, do której można dorabiać na etacie, jednocześnie pobierając rentę jest 4196,60 złotych brutto. Osoby, które przekroczą tę kwotę, będę miały proporcjonalnie zmniejszoną rentę, jednak nie więcej niż o kwotę maksymalnego zmniejszenia, która od pierwszego marca 2022 roku wynosi:

• 691,94 zł – w przypadku emerytur, rent z tytułu całkowitej niezdolności do pracy,
• 518,99 zł – w przypadku rent z tytułu częściowej niezdolności do pracy,
• 588,19 zł – w przypadku renty rodzinnej dla jednej osoby.

Natomiast przy zarobkach powyżej 7793,70 zł brutto wypłata renty zostaje zawieszona.

ZUS – renta rodzinna (wniosek)

W celu uzyskania renty rodzinnej po mężu lub innym członku rodzinny, bliscy zmarłego muszą włożyć wniosek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Poprzedni formularz ZUS Rp-2 został zastąpiony drukiem ZUS ERR.

Pobierz druk ZUS: ERR formularz

Wniosek można złożyć osobiście lub poprzez pełnomocnictwo w dowolnej placówce ZUS. Jednak formularz zostanie rozpatrzony przez placówkę właściwą ze względu na miejsce zamieszkania wnioskodawcy.

Jak wypełnić wniosek o rentę rodzinną ERR?

• Wniosek o rentę rodzinną ZUS to obszerny dokument składający się z 10 stron. Podzielony jest na sekcje, w których należy wskazać takie informacje, jak:
• Dane osoby zmarłej (PESEL rodzaj, seria i numer dokumentu tożsamości, NIP, imię, nazwisko data urodzenia, nazwisko rodowe, imię ojca, data śmierci).
• Dane dodatkowe osoby zmarłej, czyli informacje na temat przyznanych świadczeń, instytucji wypłacającej świadczenia, czy przyczyn śmierci.
• Dane członków rodziny wnioskujących o rentę rodzinną. To miejsce na oznaczenie członka rodziny, który stara się o rentę, jako wdowa/wdowiec, opiekun dziecka. Jeśli w sprawę zaangażowany jest również opiekun małoletniego dziecka, wówczas należy podać również jego dane.
• Kilka stron dokumentu poświęconych zostało na wskazanie danych wszystkich małoletnich dzieci.
• Zakres wniosku – w tym miejscu należy podać rachunek bankowy, na który renta ma być wpłacona. Środki mogą również zostać w zależności od woli wnioskodawcy wpłacane na podany we wniosku adres w Polsce.
• Oświadczenie wdowy/wdowca – we wniosku należy również wskazać zakres więzi ekonomicznej małżonków, czy wspólnie mieszkali, prowadzili gospodarstwo domowe, czy doszło do rozwodu i separacji.
• W dolnej części dokumentu umieszczona również oświadczenia dla rodziców osoby zmarłej, czy pełnoletniego dziecka.
• Niżej należy wskazać załączone dokumenty, oczekiwany sposób odbioru odpowiedzi, wpisać datę oraz złożyć czytelny podpis.

Wniosek o rentę rodzinną: załączniki

Oprócz samego wniosku o rentę rodzinną, w konkretnych sytuacjach konieczne jest przygotowanie także innych dokumentów. Np.:

• dokument potwierdzający datę urodzenia;
• dokument potwierdzający datę urodzenia i datę zgonu osoby, która miała przyznaną rentę;
• poświadczenie pokrewieństwa ze zmarłym członkiem rodziny;
• skrócony odpis aktu małżeństwa;
• zaświadczenie o stanie zdrowia wnioskodawcy;
• zaświadczenie o uczęszczaniu do szkoły, w przypadku dzieci powyżej 16 roku życia;
• dokument potwierdzający prawo do alimentów.

Termin złożenia wniosku o rentę rodzinną

Wniosek o przyznanie renty rodzinnej należy złożyć po śmierci emeryta, ubezpieczonego lub rencisty. Jeśli wnioskodawca złoży dokument do końca miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiła śmierć świadczeniobiorcy, wówczas prawo do renty zostaje przyznane już od dnia zgonu. W przeciwnym przypadku prawo do renty zostaje przyznane od miesiąca złożenia wniosku.

Ile wynosi renta rodzinna: ZUS?

Wysokość renty rodzinnej po mężu lub innym członku rodziny wynosi:

• Dla jednej osoby uprawnionej – 85% renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, która przysługiwałoby zmarłemu;
• Dla dwóch osób uprawnionych – 90% renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, która przysługiwałoby zmarłemu;
• Dla trzech i więcej osób uprawnionych – 95% renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, która przysługiwałoby zmarłemu;
• Wszystkim członkom rodziny, którzy mają prawo do renty po zmarłym, przysługuje jedna łączna renta rodzinna, w razie konieczności jest dzielona w równych częściach pomiędzy uprawnionych.

Czy renta rodzinna wlicza się do emerytury?

Przy ustaleniu wysokości emerytury bierze się pod uwagę między innymi okresy składkowe i nieskładkowe. Pobieranie renty z tytułu niezdolności do pracy może zostać uwzględnione w stażu ubezpieczeniowym, jeśli okresy nie wystarczają do osiągnięcia wymaganych 20 lub 25 lat stażu ubezpieczeniowego.

Renta rodzinna KRUS

Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS) zajmuje się ubezpieczeniami społecznymi rolników. Członkowie rodziny zmarłego rolnika, także mają prawo do złożenia wniosku o przyznanie renty rodzinnej. Możliwość skorzystania z renty rodzinnej przysługuje członkom rodziny zmarłego będącego emerytem lub rencistą z ustalonym prawem do emerytury, lub renty rolniczej z ubezpieczenia, a także ubezpieczonego, który w chwili śmierci spełniał warunki do uzyskania emerytury lub renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy. Bliscy zmarłego uprawnieni do renty rodzinnej wzywani są przez KRUS (Kasa Rolnicza Ubezpieczenia Społecznego) w terminie co najmniej trzech miesięcy przed osiągnięciem przez nich wieku emerytalnego, do złożenia oświadczenia o rencie.

Kto może otrzymać rentę rodzinną?

Renta rodzinna to świadczenie przyznawane bliskim osoby zmarłej, jeśli spełniają określone kryteria. W 2025 roku nadal przysługuje ona małżonkowi, dzieciom oraz – w niektórych przypadkach – innym członkom rodziny, jeśli byli na utrzymaniu zmarłego.

Dzieci mogą otrzymywać rentę rodzinną do 18. roku życia, a jeśli kontynuują naukę – nawet do 25 lat. W przypadku osób niepełnosprawnych, które nie są zdolne do samodzielnej pracy, świadczenie może przysługiwać dożywotnio. Wdowy i wdowcy również mogą liczyć na rentę, jeśli ukończyli 50 lat lub są niezdolni do pracy.

Jak oblicza się wysokość renty rodzinnej?

Kwota renty rodzinnej zależy od wysokości świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu, oraz liczby osób uprawnionych do jej otrzymania. Podstawowa wysokość renty wynosi 85% świadczenia zmarłego w przypadku jednej osoby, 90% dla dwóch osób i 95% dla trzech lub więcej uprawnionych.

W 2025 roku minimalna renta rodzinna wynosi około 1700 zł brutto, ale może być wyższa, jeśli zmarły miał wysokie składki emerytalne. Warto pamiętać, że renta rodzinna podlega waloryzacji, co oznacza, że jej wysokość może rosnąć wraz z inflacją. Osoby uprawnione mogą również łączyć rentę rodzinną z innymi świadczeniami, o ile nie przekroczą określonego limitu dochodowego.