Dodatek mieszkaniowy to wsparcie, na które mogą liczyć osoby znajdujące się w trudnej sytuacji finansowej. Jeśli nie są w stanie ponosić wydatków mieszkaniowych, mogą złożyć wniosek o dodatek mieszkaniowy. Ustawa reguluje dokładnie kwestie przyznania świadczenia. Komu przysługuje dodatek mieszkaniowy, ile wynosi i jak go obliczyć? Sprawdź.
Dodatek mieszkaniowy to pomoc finansowa od państwa skierowana do osób, których sytuacja finansowa się pogorszyła lub gdy ze względu na niskie dochody nie są w stanie ponosić wydatków mieszkaniowych. Kwestia przyznania dodatku mieszkaniowego reguluje ustawa z dnia 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych. Znajdziemy tam informacje na temat kryteriów do uzyskania dodatku mieszkaniowego, wysokości świadczenia, czy dokumentów wymaganych do wnioskowania o dodatek.
Spis treści
Dla kogo jest dodatek mieszkaniowy? Kryteria
Aby mieć prawo do dodatku, należy spełnić łącznie trzy warunki. Wnioskodawca powinien:
- posiadać tytuł prawny do lokalu;
- zamieszkiwać lokal mieszkalny spełniający kryterium metrażowe;
- spełnić kryterium dochodowe.
Czym właściwie jest tytuł prawny do lokalu? O dodatek mogą się starać:
- najemcy lub podnajemcy lokali mieszkalnych mieszkający w tych lokalach;
- osoby mieszkające w lokalach mieszkalnych, do których mają spółdzielcze prawo;
- osoby mieszkające w lokalach mieszkalnych znajdujących się w budynkach będących ich własnością oraz właścicielom samodzielnych lokali mieszkalnych;
- innym osobom, które mają tytuł prawny do zajmowanego lokalu mieszkalnego i ponoszą wydatki związane z zajmowaniem lokalu mieszkalnego;
- osobom zajmującym lokal mieszkalny bez tytułu prawnego, oczekującym na przysługujący im lokal zamienny albo najem socjalny lokalu.
Zatem nie trzeba być właścicielem lokalu, aby otrzymać pomoc. O dodatek mogą się starać także osoby wynajmujące mieszkanie od osoby prywatnej. Przy czym warto pamiętać, że dodatek mieszkaniowy przysługuje w związku z zajmowaniem jednego lokalu mieszkalnego, choć prawo do niego może przysługiwać z kilku tytułów.
Dodatek mieszkaniowy – metraż
By otrzymać dodatek, trzeba spełnić kryterium metrażowe. Te jest natomiast uzależnione od liczby osób zajmujących lokal. Aby mieć prawo do dodatku, powierzchnia użytkowa nie może przekraczać określonej dla danej liczby osób powierzchni normatywnej o więcej niż 30%. Jeśli wielkość pokoi i kuchni nie przekracza 60% powierzchni całego lokalu, powierzchni nie można przekroczyć o 50%. Zatem sam tytuł prawny do lokalu i spełnienie kryterium dochodowego nie wystarcza, by otrzymać dodatek mieszkaniowy. Ile metrów obejmuje jedną osobę, dokładnie określa ustawa. Poniżej znajduje się tabela dopuszczalnej powierzchni normatywnej dla osób starających się o dodatek mieszkaniowy.
| Liczba mieszkańców lokalu | Powierzchnia normatywna lokalu | Maksymalna powierzchnia użytkowa lokalu | Powiększona maksymalna powierzchnia lokalu |
|---|---|---|---|
| 1 | 35 m2 | 45,5 m2 | 52,5 m2 |
| 2 | 40 m2 | 52 m2 | 60 m2 |
| 3 | 45 m2 | 58,5 m2 | 67,5 m2 |
| 4 | 55 m2 | 71,5 m2 | 82,5 m2 |
| 5 | 65 m2 | 84,5 m2 | 97,5 m2 |
| 6 | 70 m2 | 91 m2 | 105 m2 |
- Jeśli zajmowany lokal mieszkalny zamieszkuje więcej osób, to każda kolejna osoba zwiększa normatywną powierzchnię lokalu o 5 m2.
- Nieco inne przepisy dotyczą osób z niepełnosprawnością. Jeśli takie osoby zamieszkają lokal, to powierzchnia normatywna zwiększa się o 15 m2.
Kto nie otrzyma dodatku?
Nie każdy jednak otrzyma dodatek mieszkaniowy, nawet jeśli ma tytuł prawny do lokalu. Dodatek nie przysługuje osobom przebywającym w:
- domu pomocy społecznej;
- młodzieżowym ośrodku wychowawczym;
- w schronisku dla nieletnich;
- w zakładzie poprawczym;
- w zakładzie karnym;
- w szkole (w tym szkole wojskowej).
Jednak kryterium wykluczające obowiązuje, jeśli wskazane instytucje zapewniają nieodpłatne pełne całodobowe utrzymanie.
Dodatek mieszkaniowy a zaległości czynszowe
Osoby znajdujące się w trudnej sytuacji finansowej nie zawsze są w stanie regulować opłaty na bieżąco. To może doprowadzić do powstania zaległości w opłatach. Czy w takiej sytuacji przysługuje dodatek mieszkaniowy? Tak. O dodatek mieszkaniowy można ubiegać się, mając zadłużone mieszkanie. Jednak, jeśli osoba, która otrzymała dodatek mieszkaniowy, nie uiszcza opłat, może dojść do wstrzymania dodatku do czasu uregulowania zaległości.
Po uregulowaniu zobowiązań świadczeniobiorca otrzymuje zwrot wstrzymanych środków (jeśli ureguluje należności w ciągu trzech miesięcy).
Jaki dochód do dodatku mieszkaniowego? Brutto, czy netto?
Jak już wyżej wspomniano, osoby starające się o przyznanie dodatku mieszkaniowego, muszą spełnić kryterium dochodowe. Znaczenie ma dochód na członka rodziny w gospodarstwie domowym. Mowa o gospodarstwie prowadzonym przez osobę, która stara się o przyznania dodatku, także osobę samodzielnie zajmującą dany lokal oraz osobę, która prowadzi gospodarstwo wspólnie z innymi członkami rodziny. W ciągu trzech miesięcy poprzedzających złożenie wniosku średni miesięczny dochód na członka gospodarstwa domowego nie może przekraczać 40% przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w gospodarstwie jednoosobowym lub 30% w gospodarstwie wieloosobowym. Od lutego 2024 r. kryterium dochodowe do dodatku mieszkaniowego wynosi:
- 2862,19 zł netto w gospodarstwie jednoosobowym;
- 2146,64 zł netto w gospodarstwie wieloosobowym.
Jakie dochody wlicza się do dodatku mieszkaniowego?
Wysokości dochodu przypadająca na jednego członka rodziny to kryterium powszechnie stosowane w przypadku wielu świadczeń. Jednak nie każdy dochód jest wliczany do sumy przypadającej na jedną osobę. Kwestię dochodów branych pod uwagę przy wyznaczaniu wysokości ujęto w art. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych. Lista ta jest dosyć obszerna. Obejmuje w szczególności wynagrodzenie za pracę, wynagrodzenie z umów o dzieło, zlecenia i umów agencyjnych, zasiłek rodzinny, zasiłek dla bezrobotnych, emerytury i renty, stypendium studenckie czy alimenty.
Deklaracja o dochodach obejmuje dochody za okres pełnych trzech miesięcy kalendarzowych poprzedzających dzień złożenia wniosku.
Jeśli wnioskodawca przekracza dochód wymagany do dodatku mieszkaniowego, lecz jednocześnie nadwyżka nie przekracza wysokości dodatku, to może on otrzymać świadczenie, lecz obniżone o kwotę nadwyżki.
Art. 6 ust. 8:
Jeżeli średni miesięczny dochód na jednego członka gospodarstwa domowego jest wyższy od określonego w art. 3 ust. 1, a kwota nadwyżki nie przekracza wysokości dodatku mieszkaniowego, należny dodatek mieszkaniowy obniża się o tę kwotę.
Ile wynosi dodatek mieszkaniowy?
Wysokość dodatku mieszkaniowego jest uzależniona od:
- dochodów gospodarstwa domowego i liczby osób wchodzących w jego skład;
- wysokości wydatków ponoszonych na utrzymanie mieszkania;
- stawek czynszu w gminie.
Średnia wysokość przyznanego dodatku wynosi 250-380 zł miesięcznie. Dodatek mieszkaniowy przyznawany jest na okres 6 miesięcy, lecz jeśli wnioskodawca spełnia kryteria w dalszym ciągu, to może pobierać dodatek dłużej (po ponownym złożeniu wniosku). Dopłata nie trafia jednak bezpośrednio do rąk wnioskodawcy, a na rachunek zarządcy obiektu.
Dodatek wypłacany jest z góry, w terminie do 10. dnia każdego miesiąca. To zarządca budynku zalicza dodatek mieszkaniowy na poczet należności za lokal.
Jak obliczyć dodatek mieszkaniowy? Przykład
Aby obliczyć wysokość dodatku mieszkaniowego, należy obliczyć wydatki ponoszone na normatywną powierzchnię lokalu.
- Czyli sumujemy wszystkie wydatki związane z lokalem, takie jak czynsz, opłaty za energię, czy inne opłaty, a następnie mnożymy je przez powierzchnię normatywną lokalu.
- Wówczas otrzymujemy kwotę wydatków przypadających na powierzchnię normatywną.
- Kwotę należnego dodatku uzyskamy dopiero po odjęciu od uzyskanej kwoty wydatków na powierzchnię normatywną części dochodu wskazanego w art. 6 ust. 1 i 2 ustawy o dodatkach mieszkaniowych.
Przykład.
Pani Maria mieszka w lokalu mieszkalnym o powierzchni 47 m2 z mężem i synem. Miesięczne wydatki ponoszone na utrzymanie lokalu noszą 1200 zł. Dzieląc uzyskaną kwotę przez metraż mieszkania, otrzymujemy kwotę utrzymania jednego metra kwadratowego lokalu, czyli 25,53 zł. Następnie mnożymy tę kwotę przez powierzchnię normatywną, czyli 45 m2. Otrzymujemy wynik 1 148,93 zł, który oznacza wydatek ponoszony na powierzchnię normatywną lokalu. Zgodnie z art. 6 ustawy o dodatku mieszkaniowym, w przypadku gospodarstwa domowego zamieszkiwanego przez od 2 do 4 osób od wydatków na powierzchnię normatywną odejmujemy 12% dochodów. Dochód rodziny wynosi 4 500 zł. Musimy zatem od wydatków odjąć tę kwotę. Wówczas uzyskamy 608,93 zł jako kwotę dodatku mieszkaniowego. Jednocześnie warto pamiętać, że dodatek nie może przekraczać 70% wydatków na powierzchnię normatywną lokalu oraz nie może być niższy niż 0,5% kwoty przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej.
Jak wypełnić wniosek o dodatek mieszkaniowy: wzór
Aby otrzymać dodatek mieszkaniowy, trzeba złożyć wniosek. Wniosek o dodatek mieszkaniowy powinien zostać potwierdzony przez zarządcę budynku lub inną osobę uprawnioną do pobierania należności za lokal. Wniosek o dodatek mieszkaniowy składa się w ośrodku pomocy społecznej lub urzędzie gminy w miejscu zamieszkania. Za złożenie wniosku nie ponosi się opłat.
Na decyzję trzeba czekać ok. 1 miesiąca. Decyzję o przyznaniu dodatku mieszkaniowego podejmuje prezydent miasta, burmistrz lub wójt. Od decyzji można się odwołać. Dokładne informacje na temat elementów, które powinny zostać zawarte we wniosku o dodatek mieszkaniowy, znajdują się w art. 7 ust. 1 c ustawy o dodatkach mieszkaniowych.
Jakie informacje należy ująć we wniosku? Wniosek o przyznanie dodatku mieszkaniowego zawiera:
1) imię i nazwisko wnioskodawcy oraz numer PESEL albo numer dokumentu potwierdzającego tożsamość wnioskodawcy w przypadku braku numeru PESEL;
2) adres zamieszkania wnioskodawcy;
3) wskazanie nazwy i adresu zarządcy budynku albo innej osoby uprawnionej do pobierania należności za lokal mieszkalny;
4) określenie tytułu prawnego do lokalu mieszkalnego;
5) informację o powierzchni użytkowej lokalu, w tym o łącznej powierzchni pokoi i kuchni oraz o powierzchni zajmowanej przez wnioskodawcę, w przypadku najmu albo podnajmu części lokalu;
6) informację o liczbie osób niepełnosprawnych, w tym o liczbie osób poruszających się na wózku inwalidzkim oraz o liczbie innych osób niepełnosprawnych, których niepełnosprawność wymaga zamieszkiwania w oddzielnym pokoju;
7) informacje dotyczące technicznego wyposażenia zajmowanego lokalu mieszkalnego o:
a) sposobie ogrzewania lokalu (wyposażenie w centralne ogrzewanie),
b) sposobie przygotowywania ciepłej wody użytkowej (wyposażenie w centralną instalację ciepłej wody),
c) instalacji gazu przewodowego;
8) informację o liczbie osób wchodzących w skład gospodarstwa domowego oraz o łącznych dochodach członków gospodarstwa domowego;
9) informację o łącznej kwocie wydatków na lokal mieszkalny, o których mowa w art. 6 ust. 3-4a, za ostatni miesiąc;
10) potwierdzenie informacji, o których mowa w pkt 2-5 oraz 7 i 9, przez zarządcę budynku albo inną osobę uprawnioną do pobierania należności za lokal mieszkalny.
Dodatek mieszkaniowy – dokumenty potrzebne do wniosku
Dokumentem, który przede wszystkim trzeba dołączyć do wniosku, jest zaświadczenie o dochodach do dodatku mieszkaniowego. Aby ułatwić pracę gmin przy ustalaniu prawa do dodatku mieszkaniowego, Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii przygotowało propozycję wzoru wniosku o dodatek mieszkaniowy oraz wzoru deklaracji o dochodach. Wzory tych dokumentów do pobrania znajdują się poniżej.
Wzór: wniosek o dodatek mieszkaniowy
Wzór: zaświadczenie o dochodach
Jednak warto pamiętać, że to jedynie propozycje wzorów. Gminy nie mają obowiązku stosować się do nich. Lepiej zatem dowiedzieć się bezpośrednio w swojej gminie, czy dysponują własnym, uchwalonym wzorem wniosku. W ustawie znajdziemy szczegółowe wytyczne dotyczące zaświadczenia o dochodach.
Deklaracja, o której mowa w ust. 1, zawiera:
1) dane osobowe wnioskodawcy: imię i nazwisko, adres zamieszkania, datę urodzenia, miejsce pracy lub nauki i źródła dochodu oraz jego wysokość;
2) dane osobowe osób wchodzących w skład gospodarstwa domowego: imię i nazwisko, datę urodzenia, stopień pokrewieństwa z wnioskodawcą, miejsce pracy lub nauki i źródła dochodów oraz ich wysokość;
3) informację o sumie dochodów członków gospodarstwa domowego;
4) informację o wysokości średniego miesięcznego dochodu na jednego członka gospodarstwa domowego.
Do wniosku należy ponadto załączyć:
- dokumenty potwierdzające wysokość opłat za lokal wystawione przez zarządcę lokalu lub osobę uprawnioną do pobierania należności. Wydatki ponoszone na utrzymanie mieszkania to przede wszystkim czynsz, ale i wydatki związane z eksploatacją, zaliczki na energię, czy odbiór śmieci;
- dokumenty potwierdzające dochód wskazany w deklaracji np. zaświadczenie z zakładu pracy o dochodach, czy odcinki renty lub emerytur z ZUS, oświadczenie o wysokości dochodów osiągniętych z prowadzonej działalności gospodarczej, czy orzeczenie o niepełnosprawności dotyczące osób niepełnosprawnych zamieszkujących.
Jeśli dokumenty okażą się niewystarczające, pracownik może wezwać wnioskodawcę do uzupełnienia dokumentów.
Dodatek mieszkaniowy w konkretnych zawodach
Dodatek mieszkaniowy to także termin, z którym możemy spotkać się w określonych zawodach. Takie świadczenia otrzymują pracownicy policji, czy żołnierze. Tę kwestia jednak regulują już osobne akty prawne. Przykładowo w przypadku policji, informacji powinniśmy szukać w dziale 8 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji.
