Czy można przerwać zwolnienie lekarskie? Takie pytanie zadaje sobie każdy pracownik, który w trakcie swojego L4 poczuje się lepiej i chce wrócić wcześniej do pracy. Czy jest to możliwe? Co na to przepisy? Sprawdź!
Zwolnienie lekarskie wydawane jest wtedy, gdy pracownik nie jest zdolny do wykonywania pracy. Służy do tego druk ZUS e-ZLA, który wystawiany jest w formie dokumentu elektronicznego wysyłanego do pracodawcy. Chory ma wtedy czas na odpoczynek i spokojny powrót do zdrowia. Te kwestie reguluje Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy. Co w sytuacji, gdy osoba w trakcie zwolnienia poczuje się lepiej i będzie chciała wrócić do pracy? Czy można przerwać L4? Jakie są tego konsekwencje i co z wynagrodzeniem lub zasiłkiem chorobowym jesli wystawione zostało zwolnienie lekarskie?
Spis treści
Zwolnienie lekarskie – co to?
L4, czyli inaczej zwolnienie lekarskie to popularna nazwa wywodząca się od odznaczenia druku, na którym lekarz wystawiał zwolnienie od pracy. Obecnie zwolnienia te nie są już papierowe a elektroniczne, jednak nazwa potoczna nadal pozostała.
Wyjaśnienie dotyczące zwolnienia lekarskiego oraz otrzymywanego zasiłku chorobowego znajdziemy w art. 6 Ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa:
- Zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego.
- Na równi z niezdolnością do pracy z powodu choroby traktuje się niemożność wykonywania pracy:
1) w wyniku decyzji wydanej przez właściwy organ albo uprawniony podmiot na podstawie przepisów o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi;
1a) wskutek poddania się obowiązkowi kwarantanny, izolacji w warunkach domowych albo izolacji, o której mowa w przepisach o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi;
2) z powodu przebywania w:
a) stacjonarnym zakładzie lecznictwa odwykowego w celu leczenia uzależnienia alkoholowego,
b) szpitalu albo innym zakładzie leczniczym podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne w celu leczenia uzależnienia od środków odurzających lub substancji psychotropowych;3) wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów.
Konieczność usprawiedliwienia nieobecności
Pracownik zobowiązany jest do poinformowania pracodawcy o nieobecności w pracy. Mówi nam o tym Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy, a konkretnie art. 2 dokumentu:
Pracownik powinien uprzedzić pracodawcę o przyczynie i przewidywanym okresie nieobecności w pracy, jeżeli przyczyna tej nieobecności jest z góry wiadoma lub możliwa do przewidzenia.
Tyczy się to również sytuacji, kiedy zwolnienie lekarskie trafia do systemu PUE. Zatem pracodawca wie, że pracownika nie ma, ponieważ otrzymał L4. Czy w takiej sytuacji może zatem wrócić do pracy i przerwać zwolnienie?
Czy można przerwać L4?
Pracownik nie ma prawa samowolnie przerwać zwolnienia lekarskiego. Możliwe jest jednak skrócenie zwolnienia, jeśli lekarz prowadzący wyda zaświadczenie o przywróceniu zdolności pracownika do pracy. Jeśli w trakcie L4 chory przebywający na zwolnieniu lekarskim poczuje się lepiej, może zwrócić się do swojego lekarza prowadzącego z prośbą o badanie kontrolne. Musi ono wykazać, że odzyskał on zdolność do wykonywania pracy oraz obowiązków zawodowych i wtedy zostanie mu skrócona wypłata wynagrodzenia chorobowego oraz będzie mógł wrócić do pracy.
Zwolnienie lekarskie dłuższe niż 30 dni. Czy można zrezygnować z L4?
Powyższe założenia dotyczą L4 trwającego krócej niż 30 dni. Natomiast co w przypadku skrócenia zwolnienia lekarskiego dłuższego niż miesiąc? O tym decyduje lekarz medycyny pracy. W takiej sytuacji pracodawca zleca pracownikowi wykonanie badań lekarskich u lekarza medycyny pracy, na podstawie których zostanie wydana decyzja o możliwości przerwania L4 zgodnie z obecnym stanem zdrowia pracownika przebywającego na zwolnieniu lekarskim. Wtedy zasiłek choroby przysługiwać będzie tylko za okres, w którym dana osoba przebywała na zwolnieniu.
Skrócenie zwolnienia lekarskiego – w jakiej sytuacji?
O skróceniu zwolnienia lekarskiego myślimy wtedy, gdy czujemy się na siłach, aby wrócić do wykonywania obowiązków zawodowych. Pracownik w takiej sytuacji nie chce już pobierać zaniżonego wynagrodzenia lub zasiłku chorobowego. Taką decyzję podejmuje lekarz prowadzący na podstawie badań kontrolnych. To on może wydać pracownikowi zgodę na zakończenie L4 i wcześniejszy powrót do pracy.
Czy można przerwać zwolnienie lekarskie? Wniosek o skrócenie zwolnienia lekarskiego
Lekarz prowadzący decyduje o możliwości przerwania L4. W związku z tym nie istnieje coś takiego, jak wniosek o skrócenie zwolnienia lekarskiego.
Jak już wcześniej wspomnieliśmy, pracownik nie może samowolnie wrócić do służbowych obowiązków w trakcie trwania zwolnienia lekarskiego bez zgody swojego lekarza (np. lekarza medycyny pracy). Musi więc udać się do niego na badania kontrolne w celu ustalenia zdolności do pracy. Po przeprowadzeniu badań kontrolnych możliwe jest jednoznaczne wykazanie, że pracownik odzyskał zdolność do pracy. W takiej sytuacji lekarz skróci okres L4 i wyda pracownikowi zgodę na powrót do wykonywania jego obowiązków zawodowych. Natomiast jeśli z badań wyniknie, iż stan zdrowia pracownika nie polepszył się, będzie on musiał pozostać na zwolnieniu do czasu wskazanego w dokumencie wystawionym przez lekarza.
Szukasz zatrudnienia na umowie o pracę? Sprawdź oferty pracy na stronie GoWork.pl!
Przerwanie L4 a nowa praca
W trakcie zwolnienia lekarskiego zabronione jest wykonywanie przez pracownika jakiejkolwiek pracy zarobkowej. Niezależnie od tego, czy na dotychczasowym stanowisku, czy podejmuje nową pracę. Jeśli przebywa na zwolnieniu lekarskim, z rozpoczęciem pełnienia obowiązków na nowym stanowisku musi poczekać do czasu zakończenia zwolnienia. Dopiero dopełnienie powyżej opisanych formalności pozwala na podjęcie pracy.
Zabrania się bowiem wykonywania pracy zarobkowej podczas zwolnienia lekarskiego, ponieważ jest to ustawowo zagwarantowany czas, w którym pracownik nie jest zdolny do podjęcia pracy zawodowej z powodów zdrowotnych, dlatego otrzymuje rekompensatę w postaci zasiłku chorobowego. Jeśli więc praca na dotychczasowym stanowisku oraz w ogólno pojętej pracy zarobkowej kolidowała z powrotem do zdrowia, to analogicznie z tych samych powodów pracownik nie może podjąć nowej pracy lub wykonywać np. zleceń dla innej firmy.
Czy można przerwać l4 w ciąży?
Pójście na zwolnienie lekarskie w ciąży jest determinowane nie samą ciążą, a samopoczuciem kobiety w związku z ciążą. Przerwa w pracy może wynikać z powikłań ciąży, czy ryzyka poronienia. Wpływ na decyzje o zwolnieniu mogą mieć również warunki pracy, które nie są odpowiednie dla przyszłej mamy. Kobieta w ciąży może mieć zwolnienie leżące, czy chodzące. W pierwszej sytuacji kobieta musi głównie odpoczywać. Może dokonywać czynności w zakresie niezbędnych potrzeb życiowych, np. pójść do lekarza. W drugim przypadku może trochę więcej, np. pójść na zakupy, jednak wciąż nie może pracować.
Kobieta, która czuje się dobrze, może zgłosić się do lekarza i zasugerować mu, że jej stan pozwala na pracę. Jednak ostateczna decyzja i ocena stanu zdrowia należy do lekarza. Jeśli stwierdzi, że konieczne jest kontynuowanie zwolnienia, należy zadbać o dobro swoje i dziecka oraz nie podejmować pracy zarobkowej.
Czy można przerwać l4 na dziecko?
Rodzice odprowadzający składki na ubezpieczenie chorobowe mają w pracy prawo do zwolnienia lekarskiego z powodu choroby dziecka. L4 na dziecko obowiązuje na dziecko, które nie ukończyło 18 roku życia. Rodzice mają do dyspozycji 60 dni na opiekę nad dzieckiem do lat 8 lub chorym dzieckiem do lat 14. Z kolei na dziecko w wieku powyżej 14 lat przypada 14 dni. 30 dni przysługuje na opiekę nad dzieckiem niepełnosprawnym w wieku od 14 do 18 lat. Możliwe jest skrócenie L4 na dziecko i powrót do pracy pod warunkiem, że drugi z rodziców w tym czasie będzie sprawował opiekę nad dzieckiem. W tym celu należy złożyć pracodawcy oświadczenie o przyczynie skrócenia zwolnienia.
Konsekwencje samowolnego powrotu do pracy
Zwolnienie lekarskie to dokument, który ma na celu usprawiedliwienie nieobecności w pracy, gdy pracownik jest chory lub niezdolny do wykonywania swoich obowiązków zawodowych. W trakcie zwolnienia obowiązuje 80% wynagrodzenia, dlatego niektórzy pracownicy mogą z obawy o niższą pensję zdecydować się na powrót do pracy mimo L4. Trzeba jednak pamięć, że wiąże się to z konsekwencjami.
Jakie są konsekwencje samodzielnego przerwania L4 bez zgody lekarza? Według art. 17 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa: powrót do pracy na L4 bez dokumentu potwierdzającego odzyskanie zdolności do pracy skutkować będzie utratą prawa do wynagrodzenia lub zasiłku chorobowego za cały okres zwolnienia lekarskiego.
Art. 17. 1. Ubezpieczony wykonujący w okresie orzeczonej niezdolności do pracy pracę zarobkową lub wykorzystujący zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres tego zwolnienia.
Możliwość wykonywania pracy na L4 u innego pracodawcy
Nowe przepisy dotyczące zwolnień lekarskich wprowadziły istotną zmianę – od 1 stycznia 2025 roku pracownik może jednocześnie przebywać na zwolnieniu chorobowym u jednego pracodawcy i wykonywać pracę u innego, jeśli jego stan zdrowia na to pozwala. Dotyczy to osób zatrudnionych na różnych stanowiskach, gdzie choroba uniemożliwia im wykonywanie jednej pracy, ale nie wyklucza innej aktywności zawodowej.
Dla przykładu, fizjoterapeuta z urazem ręki nie może przeprowadzać zabiegów manualnych, lecz wciąż może prowadzić szkolenia online dla studentów. Takie rozwiązanie pozwala pracownikom utrzymać część dochodów, a jednocześnie nie wpływa na ich proces leczenia. Ważne jest jednak, aby pracownik nie wykonywał czynności, które mogłyby podważyć zasadność jego zwolnienia.
Nowelizacja przepisów ma także na celu eliminację nadużyć i zapewnienie większej przejrzystości systemu. ZUS oraz pracodawcy nadal mogą przeprowadzać kontrole, aby sprawdzić, czy pracownik rzeczywiście nie wykonuje pracy niezgodnej z celem zwolnienia lekarskiego. Warto pamiętać, że w przypadku naruszenia przepisów pracownik może stracić prawo do zasiłku chorobowego, a także do świadczenia, jakim jest wynagrodzenie chorobowe.
