Pracownicze Plany Kapitałowe to jeden z filarów emerytalnych, których zadaniem jest zagwarantowanie pracownikom godnej emerytury. Coraz więcej osób wie jednak, że system emerytalny w Polsce nie działa zbyt efektywnie, dlatego dołączenie do PPK to dobry sposób na zwiększenie swojej przyszłej emerytury. Na czym dokładnie polegają Pracownicze Plany Kapitałowe? Jak wygląda wypłata środków zgromadzonych na koncie? I czy w ogóle jest możliwa?
Pracownicze Plany Kapitałowe to system, który pozwala zebrać środki własne na emeryturę. To swojego rodzaju wsparcie dla tych, którym oszczędzanie nie przychodzi łatwo i trudno byłoby im samodzielnie zmotywować się do comiesięcznego odkładania określonej kwoty przez okres np. 30 lat. Szczególnie że po drodze czekają różne nieprzewidziane wydatki, które stanowią wystarczającą pokusę, aby sięgnąć po odłożone na emeryturę oszczędności. Jednak należąc do Pracowniczych Planów Kapitałowych możesz zgromadzić na rachunku PPK spore oszczędności – część z nich pochodzi z Twoich wypłat, część dokłada pracodawca, a część państwo. Na czym konkretnie polegają Pracownicze Plany Kapitałowe? Czy istnieje szansa na wcześniejszą wypłatę środków z PPK? Jeśli tak to jak przebiega procedura?
Spis treści
PKK – co to jest?
Wiele osób obawia się przystąpienia do PPK. Jest to bowiem dobrowolna forma oszczędzania, jednak problem jest zakorzeniony w niskim zaufaniu społecznym względem władzy. Warto jednak zagłębić się w temat PPK, ponieważ jest to dobre rozwiązanie, które ma służyć pracownikom. Jednak czym dokładnie jest to PPK? Definicję znajdziemy między innymi u źródła, czyli oficjalnej stronie Pracowniczych Planów Kapitałowych:
Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK) to program prywatnego, długoterminowego oszczędzania, w którym oszczędności budowane są wspólnie przez pracowników, pracodawców i państwo. Dla pracownika, udział w PPK jest dobrowolny (może w każdej chwili zrezygnować z oszczędzania w PPK i do niego powrócić). Natomiast dla pracodawcy uruchomienie PPK jest obowiązkowe.
Oznacza to, że oszczędzanie składa się aż z trzech członków – pracownika, pracodawcy i państwa. Dzięki temu możliwe jest gromadzenie pomniejszych kwot, które ostatecznie dają spore oszczędności.
Wpłaty na PPK – ile wynoszą?
Kwestią, którą należy poruszyć, omawiając temat PPK i zwrotów z PPK są także wpłaty. W końcu to od wysokości wpłat zależy to, ile ostatecznie otrzymasz w przypadku wypłaty środków z PPK. Czy oszczędzanie z PPK jest uciążliwe i czy odczujesz je w miesięcznych wydatkach? Nie! Na oszczędzanie składają się małe kwoty, które odciągane są automatycznie od Twojego miesięcznego wynagrodzenia i przekazywane do funduszu.
Ile wynosi wpłata na PPK? Na stronie mojeppk.pl możemy zapoznać się z dokładnymi informacjami na ten temat. Warto też wspomnieć, że program składa się z wpłat obowiązkowych dla osób, które zdecydowały się na uczestnictwo oraz dla pracodawców, a także z wpłat dodatkowych, czyli takich poza podstawowym wymogiem składkowym, które ostatecznie składają się na większe oszczędności.
Pracodawca jest zobowiązany do finansowania wpłat podstawowych do PPK w wysokości 1,5% wynagrodzenia pracownika. Może także zdecydować o finansowaniu wpłaty dodatkowej w wysokości do 2,5% wynagrodzenia (łącznie maksymalnie 4%).
Pracownik co miesiąc przeznacza na PPK 2% swojego wynagrodzenia. Może także zadeklarować finansowanie wpłaty dodatkowej – w wysokości do 2% wynagrodzenia (łącznie maksymalnie 4%).
Pracownik, który uzyskuje wynagrodzenie nie przekraczające 1,2-krotności minimalnego wynagrodzenia, ma możliwość obniżenia wpłaty podstawowej do 0,5% wynagrodzenia.
Na rachunek uczestnika PPK trafią także dopłaty od Państwa: jednorazowa wpłata powitalna (250 zł) i dopłaty roczne (240 zł). Wpłatę powitalną otrzyma każdy, kto przez co najmniej 3 pełne miesiące jest uczestnikami PPK i za co najmniej 3 miesiące dokonał wpłat do PPK.
Dzięki takiemu sposobowi naliczania składek możesz zgromadzić pokaźną kwotę, która zostanie Ci wypłacona wraz z osiągnięciem wieku emerytalnego w jednej transzy w wysokości do 25%, czyli wszystkie pieniądze znajdą się na raz na Twoim koncie bankowym. Reszta zostanie wypłacona w miesięcznych ratach, wypłacanych jako dodatek do świadczenia emerytalnego.
Kto może skorzystać?
Rachunek PPK przeznaczony jest między innymi dla osób zatrudnionych na umowę o pracę. Jest to decyzja indywidualna pracownika, jednak każdy pracodawca musi przystąpić do programu. Jednocześnie to właśnie pracodawca w Twoim imieniu zawiera umowę z jedną z instytucji finansowych, ponieważ pracownicy zapisywani są automatycznie do tego programu. Jednak na pracodawcy ciąży obowiązek informacyjny i musi on poinformować swoich pracowników o możliwości wypisania się z PPK. Wystarczy złożyć do działu HR odpowiedni wniosek.
Pracodawca zawiera umowę o prowadzenie PPK w imieniu i na rzecz osoby zatrudnionej nie wcześniej niż po upływie 14 dni zatrudnienia i nie później niż do 10 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym upłynął termin 3 miesięcy zatrudnienia. – źródło pkofit.pl
Warto także pamiętać, że automatyczny zapis dotyczy tylko pracowników od 18 lat do 54 lat. Dla osób powyżej 54. roku życia, które chcą uczestniczyć w PPK konieczne jest już złożenie wniosku do pracodawcy o zapisanie do programu.
Wcześniejsza wypłata środków z PPK – czy to możliwe?
W ustawie dotyczącej Pracowniczych Planów Kapitałowych możemy znaleźć zapisy informujące o tym, że jedynym właścicielem oszczędności zgromadzonych na rachunku PPK jest pracownik. Jest to więc kapitał własny, który możesz wypłacić w każdym momencie, nawet przed ukończeniem 60. roku życia. Możesz zatem wykorzystać pieniądze, a jednocześnie nie rezygnować z dalszego oszczędzania w programi. Warto jednak pamiętać, że PPK to program zachęcający do długofalowego oszczędzania na emeryturę, dlatego decydując się na wcześniejszą wypłatę środków z PPK, stracisz część benefitów, które otrzymujesz z racji długofalowych planów oszczędnościowych.
Portal praca.gazetaprawna.pl podkreśla, że:
Celem pracowniczych planów kapitałowych jest umożliwienie oszczędzania na godną emeryturę, dlatego najkorzystniejsze jest wypłacanie zgromadzonych środków po 60. roku życia. Ponieważ jednak pieniądze w PPK są prywatną własnością, można je wycofać w dowolnym momencie, tyle że w niektórych przypadkach trzeba się liczyć z utratą części bonusów, które zachęcają do długoterminowego oszczędzania. Nigdy natomiast nie zostają naruszone wpłaty uczestnika.
Zwrot środków z PPK
Wcześniejsza wypłata środków z rachunku PPK fachowo określana jest zwrotem. Można dokonać tego w dowolnym momencie i w dowolnej liczbie zwrotów, jednak należy pamiętać, że na jeden zwrot przypada 100% zgromadzonych środków, co jednak nie jest równoznaczne, z tym że osoba wypłacająca otrzyma znaczną część tej kwoty i oczywiście wszystkie swoje wcześniejsze wpłaty. Jak to wygląda w praktyce?
Zwrot środków to wycofanie przez uczestnika PPK oszczędności zgromadzonych na jego rachunku PPK w dowolnym momencie przed 60. rokiem życia, bez konieczności podawania przyczyny. Przy zwrocie należy mieć jednak na uwadze to, że wypłata nie obejmie całości zgromadzonych środków. Zostanie ona pomniejszona o dopłaty pochodzące ze środków publicznych (wpłata powitalna i dopłaty roczne), 30% środków pochodzących z wpłat pracodawcy oraz 19% podatek od zysków kapitałowych wypracowanych przez pozostałą część środków, pochodzącą z wpłat pracodawcy oraz wpłat pracownika. – źródło mojeppk.pl
Co ciekawe rachunek PPK nie jest przeznaczony tylko do gromadzenia pieniędzy i dokonywania wpłat – to także miejsce, w którym Twoje pieniądze pracują. Dlatego też:
Warto jednak pamiętać, że nawet w przypadku zwrotu wypłacimy więcej, niż wpłaciliśmy – dla oszczędności rocznych zysk wyniesie ok. 50%, a przy oszczędzaniu przez 10 lat możemy wypłacić ok. 2 razy więcej niż wpłaciliśmy, już po odliczeniu zwrotu wpłat państwa, przekazaniu 30% wpłat pracodawcy na ZUS i opłaceniu podatku od zysków kapitałowych.
Jednocześnie trzeba pamiętać, że możesz także wypłacić pieniądze na np. pokrycie wkładu własnego. Oznacza to wtedy, że uczestnik PPK decyduje się na wypłatę w celach szczególnych – co to oznacza?
Wypłata na cele szczególne
Wypłata na cele szczególne, czyli między innymi w celu pokrycia wkładu własnego to przyjęta przez przepisy możliwość, w której uczestnik dokonuje wypłaty środków z instytucji finansowej w całości – łącznie z dopłatami od państwa oraz częścią pracodawcy, a także nie odprowadza podatku od zysków kapitałowych.
Do takich szczególnych celów, szczególnych sytuacji życiowych możemy zaliczyć między innymi:
- chorobę swoją lub bliskiego członka rodziny,
- zakup domu lub mieszkania.
Zatem jak wygląda wypłata środków w takich szczególnych sytuacjach życiowych?
W przypadku choroby uczestnika lub choroby jego małżonka bądź dziecka można wypłacić pieniądze z PPK w wysokości do 25%. Dodatkowo można zrobić to ratalnie lub jako jedną wypłatę. Tych pieniędzy nie musisz zwracać, jednak konieczne jest przedstawienie diagnozy potwierdzającej poważne zachorowanie, niezdolność do pracy bądź informację dotyczącą stopnia niepełnosprawności. Co ciekawe można składać wnioski o wypłatę do 25% kilka razy, jednak musi mieć to związek z innymi chorobami.
Jeśli chodzi o wypłaty środków z PPK na wkład własny, sytuacja wygląda trochę inaczej. Możliwa jest bowiem wypłata nawet 100% zgromadzonych środków z przeznaczeniem na cele mieszkaniowe. W tym wypadku jest to jednak pewnego rodzaju pożyczka, ponieważ środki te należy w całości zwrócić w okresie do 15 lat. Spłatę należy rozpocząć maksymalnie do 5 lat od momentu skorzystania z kapitału. Jest jeszcze jeden punkt, który należy spełnić – z tego rodzaju wypłaty mogą skorzystać tylko osoby, które w dniu składania wniosku o wcześniejszą wypłatę nie mają skończone 45 lat:
Z kolei wypłata środków na cele mieszkaniowe jest rodzajem pożyczki, z przeznaczeniem na pokrycie wkładu własnego – w związku z zaciągnięciem przez uczestnika PPK kredytu hipotecznego na budowę/przebudowę budynku mieszkalnego, zakup domu, mieszkania lub gruntu. Z tej możliwości mogą skorzystać tylko ci uczestnicy, którzy w dniu złożenia wniosku o wypłatę środków nie ukończyli 45 lat – źródło mojeppk.pl
Wypłata środków – jak to zrobić?
Wcześniejsza wypłata środku jest dość prosta i nie wymaga wprowadzenia skomplikowanych procedur. Wystarczy bowiem zalogować się na swój rachunek w PPK i wydać odpowiednią dyspozycję załączając w razie konieczności potrzebne dokumenty. Strona internetowa Pracowniczych Planów Kapitałowych jest przejrzysta i zawiera wszelkie niezbędne informacje i komunikaty, które przeprowadzą Cię przez każdy etap składania takiego wniosku.
Każdy uczestnik PPK ma automatycznie założone konto, na którym znajdzie informacje o stanie swoich oszczędności oraz na którym może swobodnie zarządzać pieniędzmi i między innymi zlecić ich wypłatę. W ten sposób gwarantowane jest bezpieczeństwo tych środków. Wraz z przystąpieniem do programu uczestnik otrzymuje maila powitalnego od instytucji finansowej, z którą pracodawca nawiązał współpracę. W tym mailu znajdują się między innymi dane do pierwszego logowania. Jeśli jednak nie pamiętasz tych danych to możesz zalogować przy pomocy profilu zaufanego lub bankowości internetowej.
Czy warto starać się o wcześniejszą wypłatę środków?
Wiele osób zastanawia się, czy wcześniej wypłacić pieniądze zgromadzone na rachunku PPK. Jest to decyzja indywidualna i wiele zależy od konkretnej sytuacji. Jeśli w życiu pojawia się choroba, to wypłata środków z PPK może okazać się bardzo pomocnym rozwiązaniem lub nawet ratunkiem w trudnej sytuacji. Dotyczy to również wypłaty kapitału na wkład własny, ponieważ jego wysokość wymagana przez banki może być dla wielu osób przeszkodą, która nie pozwala nabyć własnego domu lub mieszkania. W takich wypadkach pieniądze pochodzące z rachunku PPK są niezwykle pomocne.
Jednak w innych sytuacjach należy dobrze przemyśleć taką decyzję, mając na uwadze wysoki podatek oraz odjęcie od oszczędności 30% wpłat pracodawcy, a także wszystkich dodatków oferowanych przez państwo. Nie można zapominać także, że jest to fundusz przeznaczony dla celów emerytalnych. Jego głównym założeniem jest zatem zebranie pieniędzy, które uczestnik wypłaci dopiero na starość.
Czy zwrot środków to koniec możliwości oszczędzania w PPK?
Jeśli uczestnik zdecyduje się wcześniejszą wypłatę środków z PPK, nie oznacza to rezygnacji z dalszego oszczędzania w tym programie. Po prostu od momentu wypłaty konto PPK będzie wykazywało 0 aż do momentu wpływu kolejnej składki. Cały proces zacznie się więc od nowa. Co ważne, można co chwilę dokonywać wypłaty środków bez podania wyraźnego powodu, należy jednak mieć na uwadze, że jest to rozwiązanie niekorzystne, ponieważ w takim wypadku będzie trzeba odprowadzić podatek oraz utracona zostanie część podatku od pracodawcy, oraz wszystkie składki finansowane przez państwo.
Jak podaje portal praca.gazetaprawna.pl:
Niezależnie od tego, czy uczestnik PPK dokonuje zwrotu (wypłaty na dowolny cel przed 60. rokiem życia) czy wypłaty na cel szczególny (wkład własny do kredytu hipotecznego lub w związku z chorobą), wypłata środków nie oznacza rezygnacji z dalszego oszczędzania. Rachunek uczestnika PPK nadal będzie zasilany wpłatami własnymi oraz pracodawcy, a także dopłatami państwa, a uczestnik PPK będzie mógł te środki wypłacać, jeśli zechce. Jeżeli więc ktoś znalazł się w sytuacji, w której chce skorzystać ze środków zgromadzonych na rachunku PPK, może to zrobić bez obawy, że rezygnuje już na zawsze z możliwości oszczędzania w tym systemie.
Należy jednak pamiętać, że reguła ta nie dotyczy wypłaty środków, której możesz dokonać po 60. roku życia. Ten moment wiąże się bowiem z zatrzymaniem oszczędzania i odprowadzania składek.
