Zezwolenie na pobyt czasowy i pracę, to dokument obowiązkowy dla każdego cudzoziemca, który chce legalnie przebywać i podjąć pracę na terenie Polski. Wniosek ten jest rozpatrywany przez wojewodę właściwego dla miejsca podjęcia zatrudnienia. Jak poprawnie złożyć wniosek? I jakie wymagania należy spełnić, aby zalegalizować swój pobyt w Polsce?
Aby cudzoziemiec mógł ubiegać się o zalegalizowanie pobytu na terenie Polski musi spełnić szereg warunków, które umożliwią mu otrzymanie karty pobytu. Odbywa się to w ramach jednego postępowania administracyjnego, a decyzję wydaje wojewoda, do którego wpłynął wniosek. Co ważne cudzoziemiec ubiegający się o takie zezwolenie, na czas składania wniosku oraz okres w którym zapada decyzja ostateczna przebywa w Polsce leganie. Co jeszcze musisz wiedzieć o zezwoleniu na pobyt czasowy? Jakie dokumenty należy złożyć i ile czeka się na decyzję? Jeśli jesteś pracodawcą i chcesz zatrudnić Ukraińca, sprawdź czego musisz dopilnować!
Spis treści
Zezwolenie na pobyt czasowy i pracę – na jaki czas wydawane jest zezwolenie?
Zezwolenie na pobyt czasowy i pracę to podstawowy dokument w który musi zaopatrzyć się każdy cudzoziemiec chcący podjąć legalne zatrudnienie w Polsce. Okres trwania takiego zezwolenia to maksymalnie 3 lata, jednak ten czas może być skrócony, jeśli z dokumentów dostarczonych do wojewody wynika, że pobyt będzie krótszy niż największy przewidywany zakres czasowy. Co ciekawe ustawa nie przewiduje możliwości przedłużenia zezwolenia na pobyt czasowy i pracę. Po upływie terminu ważności zezwolenia należy ponownie złożyć wniosek, który jest rozpatrywany na nowo.
Kto może starać się o zezwolenie na pobyt czasowy i pracę?
O takie zezwolenie może ubiegać się tylko cudzoziemiec, który planuje pozostać na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej na okres dłuższy niż 3 miesiące. Dodatkowo muszą zaistnieć okoliczności wskazane w ustawie, które motywują wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę – tyczy się to także pracodawcy, który chce zatrudnić cudzoziemca. Poniżej przedstawiamy warunki, które musisz spełnić, abyś jako cudzoziemiec, mógł starać się o uzyskanie zezwolenia na pobyt:
- Celem pobytu jest wykonywanie pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji.
- Posiadasz kwalifikacje lub spełniasz inne warunki wymagane w przypadku podjęcia pracy w zawodzie regulowanym innymi przepisami.
- Zawarłeś umowę z pracodawcą na minimalny okres 1 roku – umowę o pracę, umowę o pracę nakładczą, umowę cywilnoprawną lub inną umowę na podstawie której pozostajesz w stosunku pracy.
- Posiadasz wyższe kwalifikacje zawodowe.
- Konieczne jest posiadanie ubezpieczenia zdrowotnego lub polisy ubezpieczeniowej (pokrycie przez ubezpieczyciela kosztów leczenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej)
- Posiadasz zgodę właściwego organu na zajmowanie danego stanowiska (tylko gdy istnieje obowiązek posiadania takiej zgody)
- Twój pracodawca nie ma możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych na rodzimym rynku pracy (w oparciu o rejestry bezrobotnych lub informacji o negatywnym wyniku rekrutacji organizowanej dla pracodawcy w instytucjach rynku pracy).
- Twoje wynagrodzenie brutto ujęte w umowie nie jest niższe niż równowartość 150% przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w roku poprzedzającym zawarcie tej umowy.
Wysokie kwalifikacje zawodowe – czym są?
Wysokie kwalifikacje zawodowe to umiejętności i doświadczenie niezbędne do wykonywania pracy w zawodach wymagających zaawansowanej wiedzy i kompetencji. Zgodnie z nowymi regulacjami w Polsce, za takie kwalifikacje uznaje się ukończenie studiów wyższych lub zdobycie co najmniej pięcioletniego doświadczenia zawodowego, które jest równoważne poziomem wiedzy z wykształceniem wyższym. Kluczowym aspektem jest również ich przydatność w zawodzie regulowanym, co oznacza konieczność spełnienia określonych wymagań prawnych lub licencyjnych. W praktyce kwalifikacje te otwierają drogę do Niebieskiej Karty UE, która oferuje dodatkowe przywileje, takie jak uproszczona procedura legalizacji pobytu i pracy.
Wniosek o zezwolenie na pobyt czasowy i pracę – gdzie złożyć?
Wniosek o zezwolenie na pobyt czasowy należy złożyć we właściwym Urzędzie Wojewódzkim. Chodzi o urząd przypisany miejscowości, która jest uznawana za główne miejsce wykonywania pracy, a jeśli wskazanie głównego miejsca jest niemożliwe, wtedy bierze się pod uwagę siedzibę lub miejsce zamieszkania pracodawcy. Przy składaniu wniosku jest wymóg osobistego stawiennictwa, ponieważ pobierany jest wtedy odcisk linii papilarnych. Wyklucza to załatwienie sprawy przez pełnomocnika.
Jeśli wniosek zostanie wysłany za pośrednictwem poczty, zostaniesz wezwany przez wojewodę sprawdzającego wniosek i wydającego zezwolenie osobiście do stawiennictwa w urzędzie w celu pobrania odcisku linii papilarnych. Okres w którym należy udać się w tej sprawie do urzędu to 7 dni.
Wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy – kiedy złożyć?
Wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy oraz wszystkie dokumenty potwierdzające okoliczności wskazane we wniosku należy złożyć najpóźniej w ostatnim dniu obowiązku posiadania zezwolenia. Pobyt czasowy utrzymuje status legalności od dnia złożenia wniosku do podjęcia ostatecznej decyzji przez wojewodę. Wydanie decyzji o udzieleniu zezwolenia nastąpi w przeciągu 30 dni od daty uznawanej za złożenie wniosku.
Zezwolenie na pobyt czasowy – dokumenty
Podczas składania wniosku należy dołączyć także szereg dokumentów potwierdzających jego zasadność oraz spełnienie wymagań do uzyskania zezwolenia na pobyt czasowy w celu podjęcia zatrudnienia w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji. Dokumenty sporządzone w języku obcym, musza zostać przetłumaczone przez tłumacza przysięgłego. Poniżej przedstawiamy wykaz dokumentów, które razem z wypełnionym wnioskiem muszą zostać złożone u wojewody:
- wypełniony formularz o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy,
- Załącznik nr 2 – opis posiadanych kwalifikacji,
- wypełniony przez pracodawcę Załącznik nr 1,
- cztery fotografie dowodowe:
- kolorowe, w dobrej jakości, brak uszkodzeń,
- wymiary 35mm x 45mm,
- ukazujące aktualny wygląd,
- wykonane nie później niż 6 miesięcy przed złożeniem wniosku
- kopię ważnego dokumentu podróży ( w szczególnie uzasadnionym przypadku może być również inny dokument potwierdzający tożsamość),
- informacja starosty właściwego o lokalnym rynku pracy udzielona ze względu na:
- główne miejsce określające wykonywanie pracy,
- siedzibę albo miejsce zamieszkania pracodawcy
- dokumenty potwierdzające zwolnienie z obowiązku posiadania zezwolenia jeśli takowe posiadasz,
- umowę o pracę lub inną umowę potwierdzającą podjęcie pracy na terenie Polski zawartą na okres minimum 1 roku,
- dokumenty potwierdzające posiadanie wyższych kwalifikacji zawodowych,
- dokumenty potwierdzające posiadanie ubezpieczenia zdrowotnego lub polisy ubezpieczeniowej,
- w przypadku posiadania orzeczenia o niepełnosprawności, oświadczenie cudzoziemca oraz dokumentowe potwierdzenie orzeczenia,
- potwierdzenie wniesienia opłaty skarbowej (opłata za złożenie wniosku to 450 zł oraz opłata za wydanie karty pobytu to dodatkowe 50 zł).
Dodatkowo, jeśli oprócz wymienionych dokumentów posiadasz dokument potwierdzający spełnianie wymagań kwalifikacyjnych lub innych warunków koniecznych przy wykonywaniu pracy w zawodzie regulowanym, również należy go dostarczyć. To samo dotyczy zgody właściwego organu na zajmowanie konkretnego stanowiska lub prowadzenia działalności gospodarczej.
Dostarczenie wszystkich potrzebnych dokumentów wraz z dniem złożenia wniosku może znacząco skrócić czas załatwienia sprawy oraz ograniczyć ilość korespondencji urzędowej.
Jeśli wniosek będzie zawierał braki formalne lub zaistnieje potrzeba doprecyzowania posiadanych przez urząd dokumentów lub w przypadku potrzeby wyjaśnienia, wówczas może nastąpić okoliczność składania zeznań potwierdzających okoliczności ujętych we wniosku.
Zezwolenie na pobyt czasowy i pracę – decyzja pozytywna. Co dalej?
Starając się o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy, każdy z wnioskodawców ma nadzieję na pozytywną decyzję wojewody. Wojewoda zapozna się z wnioskiem dotyczącym zezwolenia na pobyt czasowy i uzna jego zasadność. A także zweryfikuje dokumenty potwierdzające zasadność wniosku (wniosek nie zawiera braków formalnych) wydaje wtedy decyzję o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy cudzoziemca. Zezwolenie obejmuje okres o 3 miesiące dłuższy niż okres trwania stosunku pracy. Jednak nie będzie on dłuższy niż 3 lata. Data otrzymania decyzji to data wejścia w życie legalności pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w celu wykonywania pracy.
Po uzyskaniu karty pobytu z adnotacją „Niebieska Karta UE” wszystkie formalności uznaje się za zakończone. Posiadanie karty pobytu uprawnia cudzoziemca, wraz z dokumentem podróży, do wielokrotnego przekraczania granicy bez konieczności uzyskiwania za każdym razem wizy. Jest także dokumentem potwierdzającym tożsamość cudzoziemca, dlatego należy mieć ją zawsze przy sobie.
Jednolite zezwolenie na pobyt czasowy – kiedy decyzja może być odmowna?
Wojewoda może podjąć decyzję odmowną w sprawie o wydanie karty pobytu jeśli:
- Nie spełniasz wymogów o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy ze względu na zadeklarowany cel pobytu lub okoliczności, które nie uzasadniają pobytu dłuższego niż 3 miesiące.
- Twoje dane znajdują się w wykazie cudzoziemców, których pobyt jest niepożądany na terenie kraju lub w Systemie Informacyjnym Schengen w celu odmowy wjazdu. Chodzi o zachowanie obronności i bezpieczeństwa państwa oraz o ochronę bezpieczeństwa i porządku publicznego.
- Zostałeś skazany prawomocnym wyrokiem za przestępstwo przeciwko wiarygodności dokumentów.
- Został osiągnięty limit udzielonych zezwoleń.
Odmowa może wystąpić również z winy Twojego pracodawcy, gdy:
- Nie jest finansowo zdolny lub nie posiada źródeł dochodu niezbędnych do pokrycia zobowiązań wynikających z zatrudnienia cudzoziemca bądź nie prowadzi rzeczywistej działalności gospodarczej ( zawiesił działalność, został wykreślony z rejestru przedsiębiorców lub jest w okresie likwidacji).
- Przedstawił we wniosku fałszywe informacje i dane lub posłużył się fałszywymi dokumentami.
- Został skazany prawomocnym wyrokiem za nielegalne zatrudnianie cudzoziemca.
- Był karany za przestępstwa przeciwko prawom pracowniczym.
- Został ukarany za popełnienie przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów ( w związku z postępowaniem o wydanie karty pobytu dla cudzoziemca).
- Jest karany za przestępstwo handlu ludźmi.
Wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę – gdzie się odwołać w przypadku decyzji odmownej?
Od decyzji odmownej można się odwołać. Jednak podejmując próbę odwołania należy wziąć pod uwagę powód odmowy przyznania karty pobytu. Największe szansę na zwycięstwo w procesie odwołania ma odmowa powodowana osiągniętym limitem wydawania zezwoleń osiągniętym w danym roku kalendarzowym. Jednak jeśli Twoje dane są umieszczone w wykazie cudzoziemców niepożądanych na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, szansę na odwołanie od decyzji wojewody są nikłe.
W przypadku gdy postanowisz złożyć odwołanie od decyzji odmownej o wydanie zezwolenia należy tego dokonać w okresie do 14 dni liczonych od daty otrzymania decyzji. Odwołanie składa się do Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców w Warszawie przez wojewodę, który podjął decyzję odmowną.
Zezwolenie na pobyt czasowy na podstawie małżeństwa
Zezwolenie na pobyt czasowy można również uzyskać na podstawie posiadania małżonka z polskim obywatelstwem. Jest ono udzielane również małoletnim dzieciom pochodzącym ze związku obywatela RP oraz cudzoziemca.
Dodatkowo, jeśli dojdzie do separacji, rozwodu bądź owdowienia możliwe jest wydanie zezwolenia na kolejny okres maksymalnie 3 lat, jeśli przemawia za tym interes cudzoziemca. To samo w przypadku śmierci rodzica małoletniego dziecka, gdy przemawia za tym dobro dziecka.
Co ciekawe, takie zezwolenie na pobyt czasowy może zostać udzielone także innym członkom rodziny obywatela RP jeśli zachodzi zależność finansowa, pochodzenie z jednego gospodarstwa domowego bądź z powodu poważnych względów zdrowotnych.
Decyzja może być odmowna, gdy w trakcie dochodzenia administracyjnego wyjdzie, że małżeństwo zostało zawarte w celu ominięcia przepisów. Jeśli cudzoziemiec chce wnieść odwołanie, musi to zrobić w przeciągu 14 dni od dnia odbioru decyzji i poprzez wojewodę wydającego decyzję, skierować odwołanie do Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców w Warszawie.
Zezwolenie na pobyt czasowy: małżeństwo – dokumenty
Oprócz podstawowych dokumentów wymaganych przy składaniu wniosku o kartę pobytu należy dołączyć także:
- aktualny odpis aktu małżeństwa,
- kopia dowodu osobistego małżonka,
- dokumenty potwierdzające wspólne prowadzenie gospodarstwa domowego (zaliczają się do tego wspólne zdjęcia, umowy najmu lub wspólny akt własności mieszkania),
- w przypadku dziecka – akt urodzenia dziecka,
- dokumenty potwierdzające posiadanie przez rodzica karty pobytu oraz małżeństwa z obywatelem Polski.
Posiadając kartę pobytu małżonek-cudzoziemiec posiada pełen dostęp do rynku pracy bez konieczności posiadania zezwolenia na pracę.
Uproszczenie procedury zmiany zezwolenia na pobyt czasowy i pracę
Nowelizacja ustawy o cudzoziemcach z 2022 roku wprowadziła istotne uproszczenia w procedurze zmiany zezwolenia na pobyt czasowy i pracę. Kluczową zmianą jest możliwość modyfikacji warunków zatrudnienia, takich jak nazwa stanowiska czy zwiększenie wymiaru czasu pracy przy proporcjonalnym wzroście wynagrodzenia, bez konieczności uzyskania nowego zezwolenia. Co więcej, cudzoziemcy mogą teraz ubiegać się o zmianę podmiotu powierzającego pracę za pomocą uproszczonego formularza. Wprowadzenie tych regulacji ma na celu skrócenie czasu oczekiwania oraz uproszczenie formalności, co jest korzystne zarówno dla pracowników, jak i pracodawców.
