W 2020 roku Ministerstwo Sprawiedliwości ogłosiło nową stawkę, według której nalicza się odsetki ustawowe. Warto się dowiedzieć czym są i jak obliczyć ich wysokość.
[Artykuł archiwalny]
W ramach umów ustalamy zwykle terminy płatności za produkty, czy usługi. Niestety zdarza się tak, że trafimy na kontrahenta, który nie potrafi tych terminów dotrzymać. Być może nie z własnej winy, lecz sam padł ofiarą innych niewypłacalnych partnerów. Aby jakoś zrekompensować stratę, zwykle ustala się odsetki. Niektóre kwestie możemy ustalić w umowie, jednak funkcjonuje również termin odsetek ustawowych. Co oznacza?
Odsetki ustawowe – co to?
Odsetki ustawowe są bardzo popularną formą opłaty za zwłokę w spełnianiu zobowiązań płatniczych. Według danych Ministerstwa Przedsiębiorczości i Technologii nawet 80% firm nie dotrzymuje terminów spłat zobowiązań, co może mieć bardzo negatywny wpływ na rozwój i kondycję przedsiębiorstw.
Już od pierwszego dnia po terminie spłaty faktury, można wystąpić do kontrahenta o zapłatę odsetek naliczanych zgodnie z obowiązującymi stawkami. Ich wysokość przedstawiona jest w procencie kwoty należności, który zależy od tego, jak wiele dni upłynęło od terminu zapłaty faktury. Warto wiedzieć, że ten rodzaj odsetek jest ograniczony wartością maksymalną, której nie można przekroczyć.
Odsetki ustawowe – podstawy prawne
Poszukując informacji o odsetkach ustawowych oraz odsetkach za opóźnienie natkniemy się na dwa artykuły ustawy określające zasady ich naliczania:
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny – art. 359
- Odsetki od sumy pieniężnej należą się tylko wtedy, gdy to wynika z czynności prawnej albo z ustawy, z orzeczenia sądu lub z decyzji innego właściwego organu.
- Jeżeli wysokość odsetek nie jest w inny sposób określona, należą się odsetki ustawowe w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 3,5 punktów procentowych.
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny – art. 481
- Jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.
- Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy.
Odsetki ustawowe w 2020 roku
Stawki odsetek ustawowych ogłasza co roku Minister Sprawiedliwości. Ich wysokość zależy od dwóch podstawowych parametrów:
- stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego
- określonej wysokości punktu procentowego – wartości ustalonej w Kodeksie Cywilnym oraz ustawie o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych
Jaka jest stawka odsetek ustawowych w 2020 roku w świetle ustawy z 18 marca?
- odsetki ustawowe – 4%
- maksymalna stawka odsetek ustawowych – 8%
- odsetki ustawowe za opóźnienie – 6%
- maksymalna stawka odsetek ustawowych za opóźnienie – 12%
- stawka odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych (podmiot leczniczy) – 9.5%
- odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych (reszta przypadków) – 11.5%
Zobacz też: Stawka CIT 2020. Sprawdź, ile aktualnie wynosi podatek dochodowy od osób prawnych
Kiedy płaci się odsetki ustawowe, a kiedy handlowe?
Możemy podzielić odsetki ustawowe na trzy główne rodzaje:
- odsetki kapitałowe
- odsetki za opóźnienie
- oraz odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych
Odsetki kapitałowe, czyli takie, które nalicza się od pożyczonego kapitału. Mogą obowiązywać w podpisanej umowie pożyczki, która zazwyczaj jest oprocentowana w skali roku. Jednak w sytuacji, w której strony nie określą między sobą wysokości odsetek kapitałowych – obowiązują odsetki ustawowe.
Odsetki za opóźnienie są naliczane w przypadku braku spłaty części lub całości długu. Pożyczkodawca może naliczać odsetki za opóźnienie, jednak nie mogą one przekroczyć wartości maksymalnej ustalonej dla bieżącego roku.
Ostatnim rodzajem są odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych, czyli specjalny rodzaj odsetek, które dotyczą transakcji handlowych między przedsiębiorstwami.
Sprawdź: Ile wynoszą składki ZUS przedsiębiorcy w 2020 roku?
Jak obliczyć odsetki ustawowe?
Aby obliczyć odsetki, najpierw trzeba zebrać kilka podstawowych danych, które będą potrzebne w zastosowaniu wzoru obliczania odsetek. Danymi, o których mowa są:
- wysokość zaległości pieniężnej
- liczba dni, które upłynęły od terminu zapłaty należności
- stawka odsetek ustawowych dla bieżącego roku
Uzyskane dane wystarczy podstawić do wzoru obliczania odsetek ustawowych:
kwota zaległości x liczba dni zwłoki x wysokość stawki odsetek ustawowych / 365 dni
Warto pamiętać, że maksymalna kwota odsetek ustawowych obowiązuje nawet, jeśli wyliczona należność będzie wyższa.
