Urlop macierzyński przysługuje każdej pracownicy, która zatrudniona jest na umowę o pracę. Jest również płatny i można łączyć go z urlopem rodzicielskim. Sprawdź, ile trwa urlop macierzyński, gdzie złożyć wniosek oraz jakie wynagrodzenie przysługuje w przypadku narodzin dziecka.
Kiedy rodzina się powiększa i w życiu kobiety pojawia się dziecko, przez chwile musi zapomnieć o tym, że jest pracownicą, ponieważ przyjmuje rolę matki. Pierwsze lata po urodzeniu dziecka to najbardziej rozwojowe chwile życia i czas na nawiązanie więzi z matką. Praca uniemożliwiłaby sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem, wychowanie dziecka i nabranie sił po porodzie, dlatego w związku z urodzeniem dziecka matce przysługuje urlop macierzyński. Należy się on w wyznaczonym wymiarze, którego długość zmienia się w zależności od urodzonych lub przysposobionych dzieci.
Spis treści
Urlop macierzyński – ile trwa?
Urlop macierzyński to czas, w którym matka ma szansę całkowicie poświęcić się wychowywaniu dziecka. Oczywiście w pierwszych latach życia dziecka nie da się tego połączyć z pracą. Dlatego kobiety w ciąży i matki chronione są przez prawo i mogą korzystać z takich przywilejów jak właśnie urlop macierzyński. Prawo dokładnie reguluje kwestie jego przydzielania.
Zgodnie z art. 180 § 1 Kodeksu pracy okres urlopu macierzyńskiego jest uzależniony od liczby dzieci urodzonych w czasie jednego porodu. Podstawowa długość urlopu macierzyńskiego wynosi 20 tygodni, jednak jego długość wzrasta stopniowo, wraz z liczbą urodzonych dzieci. Maksymalny wymiar tygodni urlopu macierzyńskiego to 37 tygodni.
Urlop macierzyński na więcej niż jedno dziecko – długość urlopu macierzyńskiego
Ile trwa urlop macierzyński w zależności od liczby urodzonych dzieci przy jednym porodzie?
- Urlop macierzyński trwa 20 tygodni – w przypadku gdy miejsce ma urodzenie jednego dziecka,
- 31 tygodni – w przypadku ciąży mnogiej,
- 33 tygodni – w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie,
- 35 tygodni – w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie,
- 37 tygodni – w przypadku urodzenia pięciorga lub więcej dzieci przy jednym porodzie.
Ile wynosi urlop macierzyński: dni
- 1 dziecko = 140 dni
- 2 dzieci = 217 dni
- 3 dzieci = 231 dni
- 4 dzieci = 245 dni
- 5 i więcej dzieci = 259 dni
Od kiedy liczy się urlop macierzyński?
Urlop macierzyński przysługuje od dnia porodu. Co więcej, przed planowanym dniem porodu, pracownica może złożyć wniosek o urlop macierzyński i wykorzystać 6 tygodni z przysługującego jej świadczenia w celach zdrowotnych czy rehabilitacyjnych. Jest to tzw. urlop macierzyński przed porodem. Jeśli jednak zdecyduje się tego nie robić, to po narodzinach pociechy przysługuje jej taki wymiar urlopu macierzyńskiego, co wymieniony powyżej w zależności od liczby urodzonych dzieci. Co oznacza mniej czasu bezpośrednio z dzieckiem.
Urlop rodzicielski – ile tygodni?
Urlop rodzicielski znamy od 17 czerwca 2013 roku. Mogą z niego skorzystać rodzice pracujący w ramach umowy o pracę lub opłacający ubezpieczenie chorobowe. Urlop wynosi maksymalnie 26 tygodni. Liczba dzieci urodzonych w czasie jednego porodu nie wpływa na jego długość. Trwa dokładnie tyle, ile trwa urlop macierzyński podstawowy i dodatkowy razem. Urlop można podzielić na maksymalnie trzy części o długości minimum 8 tygodni. Wolne przysługuje każdemu z rodziców (sprawdź: urlopy dla rodziców), jednak jego suma nie może przekroczyć 26 tygodni urlopu rodzicielskiego.
Urlop macierzyński ZUS – komu przysługuje?
Wniosek o urlop macierzyński może złożyć każda pracownica zatrudniona na umowę o pracę. Mówi o tym ustawa z dnia 26 czerwca 1974 roku (Kodeks pracy). Nie ma jednak znaczenia, czy kobieta pracuje na pełen, czy na pół etatu. Urlop przysługuje osobom pracującym, którym urodziło się dziecko. Ponadto mogą z niego skorzystać pracownicy, którzy przysposobili dziecko poniżej 7 roku życia, lub poniżej 10 w szczególnych sytuacjach. Z urlopu nie skorzysta osoba przebywająca na urlopie bezpłatnym oraz, której dziecko przyszło na świat w czasie, gdy wykorzystuje urlop wychowawczy i pobiera w czasie urlopu wychowawczego zasiłek.
Przerwanie urlopu macierzyńskiego
Według § 4 art. 180 (Kodeks pracy) pracownica już po 14 tygodniach przebywania na urlopie ma pełne prawo zrezygnować z pozostałej części urlopu i powrócić do pracy po urlopie macierzyńskim. Jednak pod warunkiem, że:
- Pozostałą część urlopu macierzyńskiego wykorzysta pracownik-ojciec wychowujący jej dziecko.
- Przez okres odpowiadający okresowi, który pozostał do końca urlopu macierzyńskiego, osobistą opiekę nad dzieckiem będzie sprawował ojciec dziecka, który jest ubezpieczony i na ten czas przerwał działalność zarobkową.
Urlop macierzyński a wynagrodzenie
W dużych firmach, zatrudniających powyżej 20 osób, zajmuje się tym pracodawca, a w małych firmach (w których pracuje nie więcej niż 20 pracowników) obowiązek wypłaty świadczenia dla matek przechodzi na Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Czy pracując na umowę zlecenie, można otrzymać zasiłek macierzyński? Tak! Warunkiem jest jednak podleganie ubezpieczeniu chorobowemu. Opłacanie składek w przypadku takiej umowy jest dobrowolne.
Ile trzeba przepracować przed porodem, aby uzyskać zasiłek macierzyński?
Zasiłek macierzyński to przywilej dotyczący osób, które opłacają składki ubezpieczenia chorobowego. To mogą być zarówno składki obowiązkowe, które obejmują ludzi na etacie, jak i dobrowolne składki na ubezpieczenie chorobowe. Samo to, że kobieta jest zgłoszona do ubezpieczenia, daje jej uprawnienia do zasiłku, niezależnie od tego ile czasu dotąd przepracowała.
Ile wynosi zasiłek macierzyński?
Wniosek o urlop macierzyński i rodzicielski złożony do 21 dnia po porodzie skutkuje wypłatą 80% podstawy wymiaru zasiłku przez pełny okres obu urlopów. W razie późniejszego wnioskowania wymiar zasiłku macierzyńskiego wynosi 100% pensji przez 20 tygodni w czasie urlopu macierzyńskiego i 60% w czasie rodzicielskiego.
Ile czasu ma pracodawca na zgłoszenie urlopu macierzyńskiego?
Informację o urlopie macierzyńskim pracownicy należy zgłosić w miesięcznym raporcie imiennym. Zgłoszenie w przypadku gdy to nie pracodawca wypłaca zasiłek, należy złożyć do ZUS na druku ZUS Z3. Sama pracownica nie musi o urlop wnioskować, przewidywaną datę porodu wyznacza lekarz. Potwierdzeniem daty porodu jest odpis aktu urodzenia dziecka.
Zasiłek macierzyński po ustaniu zatrudnienia
Art. 30. Ustawy zasiłkowej mówi o tym, że poród po ustaniu ubezpieczenia nie odbiera prawa do zasiłku, jeśli dziecko urodziło się jeszcze w czasie trwania ciąży. Dzieje się tak np. w razie upadłości pracodawcy, likwidacji zakładu. Urlop przysługuje wyłącznie w czasie wykonywania stosunku pracy, ale prawo do zasiłku macierzyńskiego się utrzymuje.
Roczny urlop macierzyński
W sieci często można spotkać termin “roczny urlop macierzyński”. Tak naprawdę opisuje ono nie tylko urlop macierzyński, ale i rodzicielski. Zatem sformułowanie obejmuje cały urlop, jaki należy się po urodzeniu jednego dziecka przy jednym porodzie, więc okres rocznego urlopu macierzyńskiego wynosi w sumie 52 tygodnie składające się z 20 tygodni urlopu macierzyńskiego i 32 tygodni rodzicielskiego. Zasiłek macierzyński przysługuje przez cały ten okres. Sam urlop macierzyński nie trwa rok, a 20 tygodni (urlop macierzyński trwa tyle przy urodzeniu jednego dziecka).
Czy na macierzyńskim można pracować?
W warunkach urlopu macierzyńskiego pracownica zarabia mniej. Zamiast wynagrodzenia otrzymuje zasiłek macierzyński z ZUS, stąd potrzeba uzyskania dodatkowych pieniędzy. W czasie urlopu macierzyńskiego istnieje możliwość dorobienia do zasiłku macierzyńskiego u swojego pracodawcy, jednak po wykorzystaniu 20 tygodni urlopu w razie pracy na umowie o pracę. Przy czym może wynieść maksymalnie pół etatu, a uzyskane z pracy przychody proporcjonalnie pomniejszają wysokość zasiłku macierzyńskiego. W razie nowego pracodawcy nie obowiązują ograniczenia czasu i etatu. Ograniczenia nie obowiązują również w pracy na umowie zlecenie.
Urlop macierzyński w szczególnych sytuacjach
Co się dzieje z urlopem w przypadku sytuacji szczególnych?
- Porzucenie dziecka
Jeśli matka porzuci dziecko w czasie urlopu macierzyńskiego, to ojciec ma prawo wykorzystać jego pozostałą część. Jednak dopiero po wykorzystaniu przynajmniej 8 tygodni urlopu przez matkę.
- Pobyt w szpitalu matki lub dziecka
Po wykorzystaniu 8 tygodni urlopu macierzyńskiego matka może przerwać urlop, jeśli dziecko ze względu na stan zdrowia musi przebywać w szpitalu. Wówczas resztę urlopu może wykorzystać, gdy dziecko wyjdzie ze szpitala. Jeśli to matka wymaga hospitalizacji, to po wykorzystaniu 8 tygodni urlopu, to ojciec lub inny członek rodziny może przejąć resztę urlopu.
- Śmierć matki lub dziecka
Jeśli dziecko urodzi się martwe albo zgon nastąpi przed 8 tygodniem życia, to matka może wykorzystać od 7 dni urlopu od dnia śmierci dziecka. Jeśli to matka umrze, to pozostały urlop może zostać wykorzystany przez ojca na jego wniosek u swojego pracodawcy.
- Urlop macierzyński po poronieniu
W razie poronienia matce przysługuje 56 dni urlopu macierzyńskiego. W takiej sytuacji 100% to kwota pensji, jaką wynosi zasiłek macierzyński.
Urlop macierzyński – wniosek, dokumenty
Wniosek o urlop macierzyński składa się do swojego prawnego płatnika składek, czyli pracodawcy. Do podania o urlop macierzyński należy dołączyć również następujące dokumenty:
- Skrócony odpis aktu urodzenia dziecka/dzieci.
- Oświadczenie o braku zamiaru korzystania z urlopu rodzicielskiego albo z zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego przez drugiego z rodziców dziecka przez okres wskazany we wniosku.
Ważne! Jeśli nie jesteś nigdzie zatrudniona i nie opłacasz składek ZUS, to zamiast wniosku o urlop macierzyński, dokumenty wyżej wymienione przydadzą się, by otrzymać Kosiniakowe.
WZÓR WNIOSKU O URLOP MACIERZYŃSKI ZNAJDZIESZ NA KOŃCU ARTYKUŁU.
Dodatkowy urlop macierzyński
Dodatkowy urlop macierzyński trwa do 6 tygodni (do 8 tygodni w przypadku urodzenia dwojga lub więcej dzieci). Po zakończeniu urlopu macierzyńskiego kobieta może wystąpić o dodatkowy czas z maleństwem. Jeżeli jednak zdecyduje się na taki krok, to musi pamiętać, że nie będzie przysługiwał jej już urlop rodzicielski. Co ważne, oboje rodzice mogą podzielić się dodatkowym urlopem macierzyńskim. Może być on udzielany w nie więcej, niż dwóch częściach i można korzystać z niego tylko w podziale na tygodnie.
Urlop macierzyński i co dalej?
Urlop macierzyński jest pierwszym etapem urlopu, który przysługuje po narodzinach dziecka (informacje dotyczące wymiaru urlopu macierzyńskiego znajdziesz w pierwszym akapicie tego tekstu). Następnie można przedłużyć go o urlop rodzicielski bezpośrednio po macierzyńskim (zgodnie z art. 182(1a) Kodeksu pracy) w wymiarze 34 tygodni (w przypadku urodzenia dwojga lub więcej dzieci) oraz 32 tygodni (w przypadku urodzenia jednego dziecka). Ponadto w trakcie trwania urlopu rodzicielskiego przysługuje wynagrodzenie w wysokości 60 proc. miesięcznego wynagrodzenia. Możliwa jest także praca na macierzyńskim: zobacz, jak możesz dorobić do zasiłku. Pamiętaj! Urlop rodzicielski obowiązuje tylko w przypadku pracy na podstawie umowy o pracę.
Wniosek o urlop macierzyński i rodzicielski
Urlopu ojcowskiego (wniosek), urlopu wychowawczego, czy rodzicielskiego udziela się na wniosek pracownika. Jednak pracownica ma prawo złożyć wniosek do swojego prawnego płatnika składek z prośbą o wykorzystanie zarówno tygodni urlopu macierzyńskiego, jak i rodzicielskiego jedno po drugim od razu po narodzinach swojego dziecka. Musi jednak pamiętać, że wysokość zasiłku macierzyńskiego wynosić będzie wtedy 80 proc. miesięcznego wynagrodzenia przez cały okres trwania urlopu. Czas na złożenie wniosku o urlop rodzicielski sięga 21 dni po porodzie.
Wniosek o urlop macierzyński – WZÓR dotyczący narodzin jednego dziecka
Wniosek o urlop macierzyński – DARMOWY WZÓR DO POBRANIA
……………………………………………..
(miejscowość, data)
………………………….………………………
………………………………………………….
(dane pracownika)
……………………………………………………………
…………………………………………………………..
(dane pracodawcy)
WNIOSEK
W związku z urodzeniem dziecka ……………………………………… (imię i nazwisko dziecka) w dniu ……………………. (data urodzenia), wnoszę o udzielenie mi urlopu macierzyńskiego w wymiarze 20 tygodni.
Na podstawie art. 182(1a) Kodeksu pracy proszę również o udzielenie mi bezpośrednio po urlopie macierzyńskim, urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze, tj. 32 tygodni.
Łącznie wnoszę o urlop w wymiarze 52 tygodni – od……………………..do…………………………..
Jednocześnie oświadczam, że z urlopu rodzicielskiego nie będzie korzystał drugi rodzic dziecka.
……………………………………..
(podpis pracownika)
Przyszli rodzice powinni pamiętać, że istnieje wiele świadczeń rodzicielskich. Ponadto przysługuje także urlop okolicznościowy na urodzenie dziecka. Państwo stara się wspierać rodziców nie tylko materialnie, lecz i psychicznie zapewniając stabilność zatrudnienia i jego ochronę nawet w razie długiej nieobecności w pracy.
