Opieka nad dzieckiem – komu przysługuje, ile obejmuje dni i na jakich zasadach można z niej skorzystać?

Zastanawiasz się, na jakich warunkach przysługuje ci opieka nad dzieckiem? Albo czy za ten czas należy ci się wynagrodzenie? Poniżej przygotowaliśmy dla ciebie garść najistotniejszych informacji.

Opieka na dziecko to dodatkowe dni wolne od pracy, w których rodzice bądź opiekunowie prawni mogą skorzystać z urlopu i zająć się swoją pociechą. Jednak nie w każdej pracy można go otrzymać. Sprawdź więc, komu i na jakich zasadach należy się zwolnienie z pracy z tytułu opieki nad dzieckiem oraz jak złożyć wniosek do swojego pracodawcy.

Komu przysługuje urlop z tytułu opieki nad dzieckiem?

Według art. 188 Kodeksu pracy urlop z tytułu opieki nad dzieckiem należy się pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko własne lub przysposobione w wieku do lat 14 i zatrudnionemu na podstawie umowy o pracę. Ponadto opieka na dziecko przysługuje również rodzicom adopcyjnym (opiekunom prawnym) i wychowującym dziecko w rodzinie zastępczej. Co więcej, zapis w kodeksie pracy nie precyzuje, z jakiego powodu można uzyskać takie zwolnienie. Decyzja o odebraniu urlopu na opiekę zależy tylko i wyłącznie od matki i ojca dziecka oraz sytuacji, w której się znajdują.

Zgodnie z art. 189 Kodeksu Pracy zwolnienie z pracy z tytułu opieki nad dzieckiem przysługuje tylko jednemu z zatrudnionych rodziców. To znaczy, że jeśli matka dziecka skorzystała w danym roku kalendarzowym z dwóch dni na opiekę, to ojciec nie będzie mógł już wnioskować do pracodawcy o przekazanie mu dni wolnych z tytułu opieki nad dzieckiem.

W przypadku rodziców rozwiedzionych, w separacji, nieżyjących we wspólnym gospodarstwie domowym lub niezwiązanych aktem małżeńskim również należy się urlop na opiekę dzieci. Limit dwóch dni wolnych dotyczy osobno każdego związku.

Opieka na dziecko zdrowe

Urlop na opiekę nad zdrowym dzieckiem przysługuje tylko na dzieci do określonego wieku, czyli do lat 14. Istnieje jeszcze jedna forma zwolnienia z pracy na dziecko zdrowe (do 8 roku życia), a mianowicie urlop z tytułu opieki nad nad dzieckiem z prawem do zasiłku opiekuńczego, o czym szerzej będzie w dalszej części artykułu.

Opieka na dziecko chore

Opieka na dziecko chore to nic innego jak zwolnienie lekarskie (L4) wystawiane na jednego z rodziców dziecka, który będzie sprawował nad nim osobistą opiekę w czasie choroby. Za okres zwolnienia lekarskiego na czas opieki nad chorym dzieckiem (także chorym dzieckiem niepełnosprawnym) przysługuje zasiłek opiekuńczy, pod warunkiem podlegania pod ubezpieczenie chorobowe. Więcej na ten temat w dalszej części artykułu.

Opieka nad dzieckiem – ile dni w roku można z niej skorzystać?

Zgodnie z Art. 188 Kodeksu Pracy każdemu pracownikowi, który zajmuje się wychowaniem przynajmniej jednego dziecka w wieku do 14 lat, należą się dni wolne w wymiarze 16 godzin (2 dni w ciągu roku kalendarzowego). Należy jednak pamiętać, iż dotyczy to każdego dziecka, które znajduje się pod jego opieką. To znaczy, że liczba dni wolnych nie zwiększa się w sytuacji posiadania dwójki czy trójki dzieci.

Wraz z ukończeniem 14. roku życia dziecka, rodzic traci prawa do dni wolnych na jego opiekę. W dodatku niewykorzystanie dni urlopu na czas opieki nad dzieckiem przepadają jednocześnie z końcem roku kalendarzowego.

Dni wolne na opiekę nad dzieckiem a wymiar etatu pracy

Prawo do urlopu z tytułu opieki nad dzieckiem mają osoby pracujące zarówno na pełny, jak i niepełny etat. Liczba godzin/dni urlopu zależy od wymiaru godzin omówionych w art. 188 Kodeksu Pracy (czyli 16 godzin/2 dni), które należy wprost proporcjonalnie pomniejszyć do wymiaru czasu pracy pracownika. Warto wiedzieć, że przy dokonywaniu obliczeń niepełną godzinę zwolnienia od pracy zaokrągla się w górę do pełnej godziny.

Wynagrodzenie podczas urlopu opiekuńczego

Według art. 188 Kodeksu Pracy pracownik zachowuje prawo do pełnego wynagrodzenia w trakcie zwolnienia z pracy z tytułu opieki nad dzieckiem zdrowym. Jego wysokość oblicza się tak, jak za urlop wypoczynkowy. Jednak w przypadku, gdy dziecko jest chore, rodzic może uzyskać zwolnienie, które przysługuje niezależnie od tego, w jakim jest wieku. Jedynym odstępstwem jest zwolnienie lekarskie na dziecko, którego liczba dni zależy od wieku naszej pociechy.

Jak otrzymać urlop z tytułu opieki nad dzieckiem?

Jeśli pracownik chce skorzystać z przysługujących mu dwu dni na opiekę nad dzieckiem, musi wypełnić i złożyć stosowny wniosek o urlop z tytułu opieki nad dzieckiem. Podstawą prawną do złożenia takiego zaświadczenia jest art. 188 Kodeksu pracy. Warto uwzględnić tę informację w swoim piśmie do pracodawcy. Należy również pamiętać, że wniosek o opiekę nad dzieckiem jest wiążący, więc pracodawca nie może odmówić udzielenia pracownikowi przysługującego urlopu.

Wniosek o opiekę nad dzieckiem – wzór

Wniosek składany do pracodawcy nie musi zostać uzasadniony. Poniżej przedstawiamy prawidłowo napisany wniosek o udzielenie opieki nad dzieckiem:

………………………………………………

(data i miejscowość)

……………………………………………..

……………………………………………..

……………………………………………..

(dane pracownika)

……………………………………………..

……………………………………………..

……………………………………………..

(dane pracodawcy)

Wniosek o udzielenie zwolnienia z pracy z tytułu opieki nad dzieckiem
do 14 roku życia

Na podstawie art. 188 Kodeksu pracy wnoszę o udzielenie mi zwolnienia od pracy na opiekę
nad dzieckiem z zachowaniem prawa do wynagrodzenia w dniu …………………………….
w wymiarze …………………………… . Jednocześnie oświadczam, iż drugi
z rodziców/opiekunów nie korzysta z uprawnień na podstawie art. 188 Kodeksu pracy.

……………………………………

(podpis pracownika)

Wniosek o udzielenie urlopu z tytułu opieki nad dzieckiem do 14 roku życia – DARMOWY WZÓR DO POBRANIA

Opieka nad dzieckiem z prawem do zasiłku opiekuńczego

Prawo do zasiłku opiekuńczego przysługuje osobie, która nie może wykonywać pracy zarobkowej z powodu konieczności sprawowania osobistej opieki nad dziećmi. O zasiłek opiekuńczy mogą wnioskować osoby objęte ubezpieczeniem chorobowym (dobrowolnym lub obowiązkowym). Na wypłatę zasiłku opiekuńczego mogą liczyć pracownicy zatrudnieni wyłącznie na podstawie umowy o pracę. Prawo do zasiłku nie obejmuje pracownika zatrudnionego na umowę zlecenie lub o dzieło. Uprawnione do tego świadczenia będą również osoby objęte obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalno-rentowym.

Kiedy przysługuje zasiłek opiekuńczy?

Ubezpieczony ma prawo złożyć wniosek o zasiłek opiekuńczy z powodu osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem (pełnienia roli dziennego opiekuna):

a) do 8 lat (w tym przypadku zasiłek przysługuje nie dłużej niż przez okres 60 dni w roku kalendarzowym) z powodu:

• nieprzewidzianego zamknięcia jednostki szkolnej (żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których dziecko uczęszcza);
• choroby niani, z którą rodzice mają zawartą umowę uaktywniającą;
• porodu lub choroby małżonka bądź rodzica dziecka, który stale opiekuje się dzieckiem, gdy te okoliczności uniemożliwiają opiekę;
• pobytu małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekujących się dzieckiem, w szpitalu albo innym zakładzie leczniczym;

b) do 14 lat, gdy jest chore (w tym przypadku zasiłek przysługuje nie dłużej niż przez okres 60 dni w roku kalendarzowym);

c) chorym, legitymującym się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności do ukończenia przez nie 18 lat (w tym przypadku zasiłek przysługuje nie dłużej niż przez okres 30 dni w roku kalendarzowym).

Należy pamiętać, że za dziecko uważa się „dzieci własne ubezpieczonego lub jego małżonka oraz dzieci przysposobione, a także dzieci przyjęte na wychowanie i utrzymanie”.

Ile wynosi zasiłek opiekuńczy?

Zasiłek opiekuńczy wynosi 80% podstawy wymiaru zasiłku, która jest obliczana jest w taki sam sposób, jak podstawa wymiaru innych zasiłków z ubezpieczenia chorobowego, np. chorobowego czy macierzyńskiego.

Zasiłek opiekuńczy przyznawany jest za okres osobistego sprawowania opieki nad dziećmi, w którym ubezpieczony nie może wykonywać pracy zarobkowej.