Nie wszyscy wiedzą, że 4-dniowy tydzień pracy w pełnym wymiarze godzin jest możliwy. Przepisy zawarte w Kodeksie pracy dopuszczają możliwość skrócenia tygodnia pracy, który nie wymusza na pracodawcy zmniejszenia etatu pracownika. Jak to możliwe?

Pełny etat na podstawie umowy o pracę to z zasady obowiązki wykonywane 8 godzin dziennie przez 5 dni w tygodniu. Jednak w prawie pracy istnieją przepisy, które dopuszczają skrócenie tygodnia pracy przy jednoczesnym zwiększeniu dziennej normy przepracowanych godzin. Czy to znaczy, że liczbę godzin w pracy w 2024 można dostosować do własnych potrzeb? Z czym wiąże się 4-dniowy tydzień pracy? Czy umowa o pracę pozwala na pełny etat od poniedziałku do czwartku? Sprawdź!
Szukasz elastycznego zatrudnienia? Sprawdź oferty pracy na GoWork.pl
Spis treści
Czterodniowy tydzień pracy – podstawy prawne
Jeśli jesteś np. studentem zaocznym, który od czasu do czasu musi pojawić się na piątkowych zajęciach – czterodniowy tydzień pracy może się okazać idealnym rozwiązaniem. Forma skróconego tygodnia pracy jest opisana w artykule 143. Kodeksu pracy:
Na pisemny wniosek pracownika można zastosować system skróconego tygodnia pracy. W tym systemie jest dopuszczalne wykonywanie pracy przez pracownika przez mniej niż 5 dni w ciągu tygodnia, przy równoczesnym przedłużeniu dobowego wymiaru czasu pracy, nie więcej niż do 12 godzin, w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 1 miesiąca.
Z tego przepisu jasno wynika, że krótszy tydzień pracy jest jak najbardziej możliwy. Głównym kryterium, którego należy się trzymać, jest liczba godzin w miesiącu. Krótszy tydzień pracy zostaje zrównoważony wydłużeniem dnia w biurze tak, aby ostateczny czas pracy wynosił około 160 godzin miesięcznie. To znaczy, że 4-dniowy tydzień pracy wymusi na Tobie codzienne wykonywanie obowiązków przez dziesięć godzin, zamiast dotychczasowych ośmiu.
Wniosek o 4-dniowy tydzień pracy – co powinien zawierać?
Jak wynika z treści przepisów prawa pracy, wniosek o 4-dniowy tydzień pracy jest jedynym wymogiem formalnym, który musi spełnić pracownik. Wszystkie wnioski składane na ręce pracodawcy powinno się tworzyć w zgodzie z przepisową formułą:
- Tworzenie wniosku należy zacząć od daty i miejsca sporządzenia dokumentu, które najczęściej umieszcza się w prawym górnym rogu pisma.
- Kolejnym krokiem jest wpisanie danych osobowych pracownika składającego wniosek (imię i nazwisko).
- Pod datą i miejscowością warto zamieścić dane adresata, czyli imię i nazwisko przełożonego oraz nazwę firmy.
- Aby szef wiedział, czego dotyczy pismo, należy je odpowiednio zatytułować (np. “Wniosek o skrócenie tygodnia pracy”)
- W treści pisma należy umieścić swoją prośbę, sformułowaną na podstawie artykułu 143. Kodeksu pracy i zaproponować dzienny wymiar, rekompensujący czterodniowy tydzień pracy.
- Wniosek warto zakończyć uzasadnieniem, czyli krótkim opisem sytuacji życiowej, która zmusza pracownika do skrócenia tygodnia pracy.
- Podanie należy zwieńczyć własnoręcznym podpisem i zanieść je osobiście osobie decyzyjnej.
Kto nie może się ubiegać o 4-dniowy tydzień pracy?
W większości przypadków wykonywanie obowiązków pracowniczych dłużej niż 8 godzin dziennie jest możliwe. Jednak istnieje lista zawodów, które wykonuje się w szczególnie niebezpiecznych i szkodliwych warunkach. W tych przypadkach ustawa zabrania pozostawać na stanowisku dłużej niż 8 godzin, a co za tym idzie – czterodniowy tydzień pracy nie jest możliwy. Kto nie może skrócić tygodnia pracy?
- pracownice w ciąży i pracownicy młodociani;
- zatrudnieni w warunkach szkodliwych dla zdrowia (górnicy, chemicy, produkcja, przechowywanie materiałów szkodliwych itp.)
Pozostałe osoby zatrudnione mają prawo ubiegać się o skrócenie tygodnia pracy. Czy pracodawca musi wyrazić zgodę?
Czterodniowy tydzień pracy – kto podejmuje decyzję?
Złożenie wniosku o 4-dniowy dzień pracy nie jest równoznaczne z otrzymaniem zgody. Kodeks pracy daje nam możliwość ubiegania się o zmianę trybu pracy, jednak w tym przypadku, to pracodawca ma ostatnie słowo. Wprowadzenie skróconego tygodnia pracy musi być zawarte w warunkach zatrudnienia osoby zainteresowanej. To znaczy, że pracodawca musi sporządzić aneks do obowiązującej umowy o pracę i poprosić pracownika o podpis.
Czterodniowy tydzień pracy zyskuje coraz większą liczbę zwolenników, a w ostatnim czasie firmy coraz chętniej wprowadzają ten model w swoich organizacjach. Zarówno na zachodzie, jak i na naszym rodzimym rynku możemy spotkać się z licznymi zmianami w tej kwestii, a przedsiębiorcy wprowadzają testowe alternatywy, aby na własnym doświadczeniu przekonać się, czy rzeczywiście poprawia to wydajność i zadowolenie pracowników. Co ciekawe model ten sprawdza się, a w wielu wypadkach firmy postanawiają wprowadzić go na stałe.
Czterodniowy tydzień pracy w Kodeksie pracy – od kiedy? Trwają prace
Od kilku miesięcy polskie prawo pracy znajduje się w centrum gorącej debaty na temat wprowadzenia czterodniowego tygodnia pracy. Choć projekt ustawy nie został jeszcze oficjalnie opublikowany, minister rodziny i polityki społecznej, Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, wskazuje, że trwają intensywne prace nad tym rewolucyjnym rozwiązaniem. Zgodnie z zapowiedziami, zmiany te mogłyby wpłynąć na pracowników, dając im więcej czasu na odpoczynek i życie prywatne.
Proponowane scenariusze przewidują dwie możliwości – skrócenie tygodnia pracy do czterech dni przy zachowaniu dotychczasowych wynagrodzeń lub ograniczenie liczby godzin pracy do 35 godzin tygodniowo. Ostateczne decyzje nie zostały jeszcze podjęte, a wprowadzenie nowych regulacji ma zależeć od wyników prowadzonych badań i konsultacji społecznych. Wprowadzenie czterodniowego tygodnia pracy mogłoby stać się rzeczywistością jeszcze przed końcem obecnej kadencji Sejmu, co budzi duże nadzieje zarówno wśród pracowników, jak i pracodawców.
Czterodniowy tydzień pracy – gdzie już wprowadzono?
Wprowadzenie czterodniowego tygodnia pracy staje się rzeczywistością w coraz większej liczbie krajów, a wyniki pilotażowych programów pokazują obiecujące efekty. Islandia jest jednym z pionierów tego rozwiązania, gdzie już od 2015 roku skrócony czas pracy przynosi pozytywne rezultaty. Dziś 86% islandzkich pracowników korzysta z czterodniowego tygodnia pracy lub ma taką możliwość. Okazało się, że produktywność pracowników nie tylko nie spadła, ale w niektórych przypadkach nawet wzrosła, a równocześnie poprawiło się ich samopoczucie i zaangażowanie.
Wielka Brytania również testowała skrócony tydzień pracy, a wyniki pokazały, że 51% firm wprowadziło ten model na stałe, co znacząco wpłynęło na poprawę dobrostanu pracowników oraz zmniejszenie rotacji w zatrudnieniu o 39%. W Hiszpanii firmy, które decydują się na skrócenie czasu pracy, mogą ubiegać się o dofinansowania, co stymuluje rozwój tego modelu.
Belgia z kolei umożliwia pracownikom skrócenie tygodnia pracy do czterech dni, przy zachowaniu liczby godzin pracy, co oznacza pracę po około 9,5 godziny dziennie. W Polsce natomiast pionierem jest firma Herbapol Poznań, która już wprowadziła ten model, stopniowo zmniejszając liczbę dni pracy tygodniowo, dając pracownikom więcej wolnego czasu bez utraty wynagrodzenia.
🙂