Zwolnienia z VAT może dokonać przedsiębiorca spełniający odpowiednie kryteria – przede wszystkim nie może przekroczyć rocznego limitu obrotu. Są takie rodzaje działalności, których automatycznie dotyczy zwolnienie z podatku VAT. Jesteś przedsiębiorcą? Dowiedz się, kto jest zwolniony z VAT.
Zwolnienie z VAT jest prawem, z którego mogą skorzystać niektórzy przedsiębiorcy ze względu na określone limity obrotów lub rodzaj wykonywanych usług i sprzedawanych towarów. Ci, którzy wiedzą co to jest VAT, doceniają w zwolnieniu redukcję biurokracji. Na przedsiębiorcy nadal ciążą jednak pewne obowiązki. Zwolnienie z VATu przybiera dwie formy. Możemy wyróżnić zwolnienie podmiotowe VAT, które nadaje prawo do zwolnienia ze względu na limity obrotów i zwolnienie przedmiotowe, które dotyczy konkretnych usług, np. związanych z wykonywaniem umów ubezpieczenia na terytorium kraju.
Spis treści
Kto jest zwolniony z VAT?
Przedsiębiorcy zajmujący się sprzedażą towarów i usług mogą skorzystać ze zwolnienia podmiotowego, jeśli spełnią wymogi, jakie narzuca ustawa VAT. Zgodnie z art. 113 ust. 1, jeśli sprzedaż podatnika w poprzednim roku podatkowym netto nie przekroczyła w sumie 200 000 zł, przedsiębiorca może skorzystać z prawa do zwolnienia. Podmiotowe zwolnienie z podatku VAT ma miejsce także w przypadku podatników rozpoczynających prowadzenie działalności.
Czynności zwolnione z VAT
Dokładne usługi zwolnione z VAT określa katalog czynności, który można znaleźć w art. 43 ust. 1 ustawy o VAT. Zgodnie z nim zwolnione z podatku są np. usługi medyczne, finansowe czy edukacyjne (np. korepetycje). Natomiast w przypadku transakcji zagranicznych, czynności zwolnione z podatku VAT wymieniono w art. 44. Zwolnienia przedmiotowe najczęściej obejmują:
- okoliczności odpłatnego świadczenia usług ubezpieczeniowych,
- sytuacji przy świadczeniu usług udzielania kredytów,
- odpłatnej dostawy towarów służących do wsparcia działalności nieobjętej podatkiem. Pod warunkiem, że ich dostawca nie miał prawa obniżyć kwoty podatku należnego o kwotę naliczonego ze względu na ich nabycie, wytworzenie czy import,
- dostawy towarów (budynków i ich elementów), jeśli nie trafiają do pierwszego nabywcy lub nie upłynęły jeszcze dwa lata od pierwszego zasiedlenia do dostawy budynku,
- świadczenie usług w zakresie udzielania poręczeń,
- usługi dotyczące depozytu pieniędzy.
Zwolnienie z VAT – do jakiej kwoty?
Może się zdarzyć, że przedsiębiorca rozpocznie prowadzenie działalności w trakcie roku podatkowego. Wówczas należy proporcjonalnie obliczyć limit zwolnienia z VAT. Wypracowany obrót należy pomnożyć przez liczbę dni, w których uzyskano obrót podzielony przez liczbę dni całego roku. Jeśli otrzymana kwota nie przekroczy 200 000 zł, wówczas przedsiębiorca ma prawo do skorzystania ze zwolnienia VAT.
Warto pamiętać, że dni, w których uzyskano obrót, liczy się już od pierwszego dnia prowadzenia działalności, a nie od momentu dokonania pierwszej transakcji. Przy wyznaczaniu limitu obrotów nie uwzględnia się wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów na terytorium kraju UE, sprzedaży wysyłkowej na terytorium Polski, odpłatnego świadczenia usług zwolnionych z podatku, przychodów pochodzących ze sprzedaży środków trwałych podlegających amortyzacji.
Kogo nie dotyczy zwolnienie z VATu?
Niestety nie każdy przedsiębiorca mieszczący się w limicie obrotów może skorzystać ze zwolnienia z podatku VAT. Art. 113 ust. 13 ustawy definiuje podatników, którzy nie mają prawa do zwolnienia. Są to osoby zajmujące się sprzedażą:
- wyrobów z metali szlachetnych
- towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym (z wyjątkami, np. wyrobów tytoniowych),
- nieruchomości (terenów budowlanych, budowli lub ich części),
- sprzedaży wysyłkowej,
- nowych środków transportu,
- preparatów kosmetycznych,
- komputerów,
- urządzeń elektrycznych i wyrobów elektronicznych,
- produktów optycznych,
- większości sprzętów gospodarstwa domowego,
- części do pojazdów samochodowych, mechanicznych,
- usług prawniczych, jubilerskich, niektórych usług w zakresie doradztwa,
- sprzedaży turbin, pomp i silników.
Praca w Białymstoku czeka na Ciebie. Aplikuj na GoWork.pl!
Jak odnowić zwolnienie z VAT-u?
Zwolnienie z VAT można ponowić w momencie odzyskania prawa do niego, bądź w sytuacji, gdy podatnik wcześniej sam ze zwolnienia zrezygnował. Należy jednak spełnić wymagane warunki m.in. musi minąć przynajmniej rok od końca roku utraty prawa do zwolnienia z VAT. W celu powrotu do zwolnienia z podatku VAT podatnik musi złożyć aktualizacyjny wniosek VAT-R. Ma na to 7 dni od momentu uzyskania prawa do zwolnienia.
Zwolnienie z VAT a ewidencja sprzedaży. W jakich przypadkach konieczna jest dokumentacja?
- Osoba, która korzysta ze zwolnienia z VAT, wciąż pozostaje podatnikiem, lecz nie musi prowadzić ewidencji dotyczącej podatku od towarów i usług. Musi natomiast ewidencjonować samą sprzedaż z danego dnia, gdyż na jej podstawie ustala się ewentualne przekroczenie limitu.
- Polski podatnik VAT jest zobowiązany do składania raportu podatkowego JPK. W momencie, gdy obroty firmy przekroczą limit 200 000 zł, wówczas przedsiębiorca wcześniej objęty limitem także musi taki raport złożyć. Musi on dotyczyć wyłącznie miesiąca, w którym przekroczono limit
- W przypadku rezygnacji ze zwolnienia VAT, przywilej przestaje obowiązywać dopiero od przyszłego miesiąca po miesiącu, w którym dokonano rezygnacji. Plik JPK_V7 należy zatem złożyć dopiero za ten miesiąc, w którym zwolnienie przestało obowiązywać.
- Jeśli podatnik zdecyduje się na powrót do zwolnienia z VAT, wówczas składa JPK_V7, za miesiąc, który miał miejsce przed powrotem do przywileju zwolnienia.
Ponadto podatnik zwolniony z VAT może zostać wezwany przez organ do przekazania następujących plików:
- struktury do faktur JPK_FA,
- struktury dla ksiąg rachunkowych JPK_KR,
- struktury dla wyciągu bankowego JPK_WB,
- struktury dla magazynu JPK_MAG,
- struktury dla podatkowej księgi przychodów i rozchodów JPK_PKPIR,
- struktury dla ewidencji przychodów JPK_EWP.
Zwolnienie z VATu a faktura bez VAT
Przedsiębiorcy zwolnieni z podatku od towarów i usług mają obowiązek wystawienia faktury bez VAT, jeżeli kontrahentem jest inna firma. Natomiast osoba prywatna ma prawo do żądania wystawienia faktury przez podatnika zwolnionego z VAT. Podatnik w tym celu powinien się zarejestrować na druku VAT-R.
Zwolnienie z VAT. Jak wystawić fakturę bez VAT?
Na fakturze koniecznie należy zawrzeć informacje o podstawie, na której przedsiębiorca jest zwolniony przedmiotowo z podatku VAT. To może być przepis dyrektywy, czy podstawa prawna. Jeśli zwolnienie VAT ma charakter podmiotowy, taki zapis na fakturze nie jest konieczny. Ponieważ sprawdzenie firmy po NIP, jak i sam numer służy jednocześnie do identyfikacji podatnika VAT, osoba zwolniona z podatku nie musi wpisywać identyfikatora. Fakturę bez VAT należy wystawić maksymalnie do 15 dnia miesiąca następującego po dokonaniu transakcji.
Podatnik VAT – zwolniony przekroczył limit. Co dalej?
W przypadku przekroczenia uprawniającego do zwolnienia z VAT limitu obrotów przedsiębiorca jest zobowiązany do powiadomienia o tym fakcie urzędu skarbowego. W tym celu musi się zarejestrować, a jeśli już kiedyś prowadził działalność zwolnioną z VAT, wystarczy, że zaktualizuje dane na odpowiednim druku. Od momentu przekroczenia kwoty 200 000 zł podatek VAT dotyczy każdej kolejnej transakcji. Od tej chwili przedsiębiorca musi także prowadzić dokumentacje faktur, ewidencję i składać wymagane deklaracje.
Choć zwolnienie z podatku VAT brzmi obiecująco, to nie zawsze się opłaca. Największą wadą takiego rozwiązania jest brak możliwości odliczenia VAT-u, przez co przedsiębiorca nie jest konkurencyjny na rynku, sprzedając droższy towar. Zaletą jest na pewno brak konieczności wypełniania deklaracji VAT i sporządzania rachunków pieniężnych.
Zmiany w zwolnieniach VAT – 2025
Zapowiadane zmiany w limitach zwolnień VAT budzą duże zainteresowanie wśród przedsiębiorców. Ministerstwo Finansów początkowo ogłosiło plan podniesienia limitu zwolnienia podmiotowego z VAT z 200 000 zł do 240 000 zł. Jednak najnowsze informacje wskazują, że rząd wycofał się z tego pomysłu, pozostawiając dotychczasowy limit na niezmienionym poziomie. Co to oznacza dla firm?
W 2024 roku limit zwolnienia wynosi 200 000 zł, a próg ten obowiązuje także w 2025 roku. Jest to spory zawód dla małych przedsiębiorców, zwłaszcza w kontekście nowej dyrektywy Rady UE nr 2022/542, która od 1 stycznia 2025 roku pozwala krajom członkowskim na podniesienie limitu zwolnienia VAT aż do 85 000 EUR, czyli około 360 000 zł. Polska, mimo tej możliwości, nie zdecydowała się na zmianę, co wywołało falę krytyki w środowisku biznesowym.
Zwolnienie podmiotowe z VAT to istotna ulga dla małych firm, które mogą prowadzić działalność bez obowiązku rejestracji jako płatnik VAT, o ile ich obroty nie przekroczą określonego limitu. Dla nowych przedsiębiorców limit ustalany jest proporcjonalnie do liczby dni prowadzenia działalności w roku. Warto jednak pamiętać, że nie wszyscy przedsiębiorcy mogą korzystać z tego zwolnienia – lista wyłączeń, określona w art. 113 ust. 13 ustawy o VAT, obejmuje m.in. firmy świadczące usługi doradcze czy sprzedające towary akcyzowe.
Brak podwyżki limitu zwolnienia z VAT w Polsce stoi w kontrze do trendów unijnych, gdzie podniesienie progów ma na celu wspieranie małych i średnich przedsiębiorstw. Ministerstwo Finansów tłumaczy swoją decyzję koniecznością utrzymania stabilności budżetowej, co jednak nie przekonuje wielu ekspertów i przedsiębiorców, którzy widzą w tym zmarnowaną szansę na uproszczenie działalności gospodarczej.
Choć rząd nie zdecydował się na zmiany w 2025 roku, przedsiębiorcy powinni śledzić kolejne działania legislacyjne. Możliwość skorzystania z wyższego limitu zwolnienia VAT w przyszłości pozostaje otwartym tematem, który może wrócić na agendę w odpowiedzi na presję ze strony Unii Europejskiej oraz środowisk biznesowych.
