Zasiłek macierzyński to świadczenie przysługujące z tytułu ubezpieczenia społecznego w związku z urodzeniem dziecka lub jego przysposobieniem. Komu takie świadczenie przysługuje i w jakim terminie? Wszystko co musisz wiedzieć o macierzyńskim.
Opieka nad dzieckiem jest bardzo kosztowna i czasochłonna. Z tego względu młodzi rodzice mogą w Polsce liczyć na szereg świadczeń oraz różne rodzaje urlopów, które pomagają na starcie zaopiekować się dzieckiem. Rodzinny budżet wspomaga becikowe, czy zasiłek rodzinny. Natomiast czas dla dziecka można zagospodarować poprzez urlop rodzicielski, urlop ojcowski, tecierzyński, czy urlop macierzyński. Wynagrodzenie w czasie urlopu wychowawczego, czy za okres urlopu rodzicielskiego zapewnia właśnie zasiłek macierzyński.
Spis treści
Zasiłek macierzyński – komu przysługuje?
Prawo do zasiłku macierzyńskiego z ZUS przysługuje matce albo ojcu przebywającym na urlopie:
- macierzyńskim – od 20 do 37 tygodni
- tacierzyńskim – za część urlopu macierzyńskiego, której nie wykorzystała matka dziecka
- rodzicielskim – za 32 tygodnie w przypadku urodzenia jednego dziecka, lub po przyjęciu dziecka na wychowanie i 34 tygodnie w przypadku urodzenia, lub przysposobienia dwójki lub więcej dzieci
- ojcowskim – za 14 dni trwania tego urlopu, niezależnie od liczby urodzonych dzieci
Szukasz nowej pracy? Sprawdź oferty pracy na GoWork.pl
Kto wypłaca zasiłek macierzyński?
Zasiłek macierzyński jest wypłacany ze środków pochodzących z ubezpieczenia chorobowego. Pracownicy zatrudnieni na umowę o pracę, zlecenie, agencyjną lub inną umowę o świadczenie usług mają odgórnie potrącane składki 2,45 % podstawy wymiaru pensji co stanowi ubezpieczenie chorobowe. To właśnie z niego wypłacane są:
- świadczenie w razie macierzyństwa
- świadczenia chorobowe
- świadczenie rehabilitacyjne
- zasiłek wyrównawczy oraz opiekuńczy.
Kto wypłaca macierzyński? W dużych firmach, zatrudniających powyżej 20 osób, zajmuje się tym pracodawca, a w małych firmach (w których pracuje nie więcej niż 20 pracowników) obowiązek wypłaty świadczenia dla matek przechodzi na Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Wysokość zasiłku macierzyńskiego. Ile wynosi macierzyńskie?
Jak obliczyć zasiłek macierzyński? Wysokość zasiłku macierzyńskiego wynosi 100% pensji, chyba że pracownica zadeklaruje do 21 dni od porodu chęć skorzystania z urlopu rodzicielskiego (po urlopie macierzyńskim albo urlopie na warunkach urlopu macierzyńskiego). W tym przypadku wymiar świadczenia wynosi 80% przez okres urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego. Może się zdarzyć, że pracownica spóźni się ze złożeniem wniosku na skutek problemów ze zdrowiem, wówczas zasiłek wynosi przez pierwsze pół roku 100%, a przez drugie pół roku 60% wielkości wynagrodzenia.
Ile wynosi zasiłek macierzyński przysługujący ojcu w trakcie urlopu ojcowskiego? To 100 proc. wynagrodzenia lub przychodu, będącego podstawą wymiaru składek ubezpieczeniowych.
Zasiłek macierzyński na umowie o pracę i zlecenie
Zasiłek macierzyński przysługuje pracownicom objętym ubezpieczeniem chorobowym, czyli zatrudnionym na umowie o pracę. Gdy zaistniał stosunek pracy, pracownice mogą korzystać ze wszystkich świadczeń dla mam. Obowiązuje je również ochrona zatrudnienia, pracownice nie mogą zostać zwolnione od momentu 3 miesiąca ciąży. Natomiast takie świadczenie, jak zasiłek macierzyński na umowie zlecenie można uzyskać, jeśli kobieta została objęta ubezpieczeniem zdrowotnym obowiązującym jeszcze w dniu porodu.
Zasiłek macierzyński po ustaniu zatrudnienia
Podstawową kwestią otrzymywania zasiłku macierzyńskiego z ZUS jest podleganie ubezpieczeniu chorobowemu. W przypadku umowy zlecenie opłacanie składki chorobowej jest dobrowolne. Macierzyńskie zostanie wypłacone, jeśli kobieta była ubezpieczona w dniu porodu i wcześniejszy okres, czy podleganie temu ubezpieczeniu w przeszłości, nie liczy się. Jeśli umowa zlecenie wygaśnie już po urodzeniu dziecka, zasiłek należy się kobiecie i wypłatę świadczenia przejmuje ZUS.
Zasiłek macierzyński a urlop
Jak już wspomniano na początku, zasiłek przysługuje w czasie trwania niektórych urlopów. Jeśli pracownica zatrudniona jest na umowę o pracę, ma prawo także do urlopu rodzicielskiego – również finansowanego właśnie przez zasiłek macierzyński. Urlop rodzicielski przysługuje już po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego. Długość urlopu rodzicielskiego jest uzależniona od liczby urodzonych dzieci. W przypadku urodzenia jednego dziecka wynosi 32 tygodnie, przy dwóch już 34 tygodnie.
Jak obliczyć zasiłek macierzyński na działalności gospodarczej?
Prawo do zasiłku macierzyńskiego przysługuje również osobom prowadzącym działalność gospodarczą, które dobrowolnie opłacają składkę na ubezpieczenie chorobowe. Kobieta prowadząca działalność krócej niż 12 miesięcy i opłacająca składki przewyższające ustawowe minimum, początkowo otrzymuje zasiłek w minimalnej wysokości, który jest powiększany o 1/12 za każdy miesiąc opłacania składek przypadający przed nabyciem prawa do świadczenia. Jak wyliczyć zasiłek macierzyński? Najłatwiej zrozumieć to na przykładzie: jeśli matka, która prowadziła działalność 3 miesiące i opłacała podwyższone składki otrzymuje zasiłek w wysokości 60 proc. średniego prognozowanego wynagrodzenia oraz 3/12 podwyższonej składki. By uzyskać zasiłek w pełnej wysokości, odpowiadającej podwyższonej składce, będzie musiała opłacać wyższe składki ubezpieczeniowe przez 12 miesięcy przed porodem.
Co więcej, osoby ubezpieczone i pobierające zasiłek w wysokości nieprzekraczającej kwoty świadczenia rodzicielskiego w wysokości 1 tys. zł, prowadzące jednocześnie działalność gospodarczą, są zwolnione z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne.
Czy zasiłek macierzyński jest dochodem opodatkowanym?
Macierzyńskie – ile płatne? Zgodnie z Art. 20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zasiłek macierzyński traktowany jest jako przychód z innych źródeł. Ponadto należy go rozliczyć w rocznym zeznaniu podatkowym PIT-37. Rozliczenie powinno być dokonane na podstawie otrzymanego od ZUS lub pracodawcy druku PIT-11A lub PIT-11.
Zasiłek macierzyński – dokumenty
Dokumentami wymaganymi do wypłaty zasiłku macierzyńskiego za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego są:
- zaświadczenie lekarskie o przewidywanej dacie porodu – w przypadku występowania o zasiłek za okres przed porodem,
- odpis skrócony aktu urodzenia dziecka lub jego kopia potwierdzona przez płatnika składek albo ZUS za zgodność z oryginałem – w przypadku występowania o zasiłek macierzyński za okres od dnia porodu.
Wniosek o zasiłek macierzyński
Wniosek o zasiłek macierzyński (ZUS ZAM) można znaleźć na stronie internetowej ZUS. Należy tam podać m.in.
- swoje dane osobowe,
- wskazać zakres wniosku,
- dodać dane dziecka/dzieci,
- wpisać numer konta bankowego.
Jednak to pracodawca zajmuje się złożeniem wniosku do ZUS o zasiłek dla mam. Wystarczy, że pracownica zawnioskuje u szefa o udzielenie urlopu macierzyńskiego. Warto zaznaczyć, że wniosek o zasiłek można złożyć jeszcze przed porodem. Zasiłek obowiązuje przez maksymalnie 6 tygodni przed porodem. Reszta zasiłku macierzyńskiego może zostać wypłacona po porodzie.
