Ergonomia pracy to istotny element zatrudnienia. Praca biurowa przy komputerze wydaje się lekką i pozbawioną niebezpieczeństw. Jednak warto pamiętać, że ergonomia stanowiska pracy jest bardzo ważna. Spędzanie 8 godzin przy komputerze w niewygodnej pozycji może doprowadzić do zaskakująco wielu kłopotów zdrowotnych.
Większość swojego dnia spędzamy w pracy. Często w pracy biurowej. Po powrocie do domu narzekamy na ból pleców, mrowienie w dłoniach i zastany kark. Co więcej, obecnie wiele firm przerzuciło się na pracę zdalną. Wstajemy z łóżka, robimy kilka kroków do biurka i zasiadamy do pracy. Nie brzmi to ani zdrowo, ani pasjonująco. Fizjoterapeuci biją na alarm i ostrzegają, że pojawia się coraz więcej pacjentów ze zwyrodnieniami spowodowanymi warunkami pracy przy siedzącej. Wielu z tych dolegliwości można by uniknąć, wykorzystując ergonomiczne stanowisko pracy przy komputerze. Jak zastosować się do zasad ergonomii?
Spis treści
Ergonomia pracy – co to jest?
Ergonomia jest nauką interdyscyplinarną zajmującą się przystosowaniem narzędzi do konkretnego stanowiska pracy oraz do miejsca pracy. Termin ten pochodzi z języka greckiego, a w Polsce zadomowił się w wieku XIX. Niegdyś określano ergonomię jako „naukę o używaniu nadanych człowiekowi sił”.
Obecnie wiele zawodów jest związanych ze spędzaniem całego dnia w pozycji siedzącej, ze wzrokiem skupionym na ekranie monitora. W porównaniu z innymi zajęciami praca biurowa wydaje się całkowicie bezpieczna, jednak nawet taki tryb wykonywania obowiązków niesie ze sobą pewne ryzyko. Ergonomia to bardzo ważny element pomagający w zachowaniu zdrowia fizycznego i psychicznego w każdej pracy.
Problemy ze wzrokiem, ciągłe bóle głowy, bóle kręgosłupa i problemy ze stresem to tylko nieliczne z powikłań, jakich może nabawić się pracownik biurowy. Badania wykazały, że stanowisko pracy, które nie przestrzegają zasad ergonomii, wpływają negatywnie na wydajność pracowników i ich skupienie w miejscu pracy. Dlatego każdy odpowiedzialny pracodawca powinien zadbać o stanowisko pracy osoby zatrudnionej w jego firmie.
Ergonomia jest więc zapewnieniem odpowiednich warunków pracy biurowej (i nie tylko) w miejscu wykonywania tej pracy, tak aby zminimalizować ryzyko powikłań zdrowotnych i wypadków przy pracy. Warto wiedzieć, że definicji ergonomii jest więcej, a także że ergonomię pracy dzielimy na ergonomię koncepcyjną i ergonomię korekcyjną. Jaka jest różnica? Momentem wprowadzania zasad ergonomii. Ergonomia koncepcyjna polega na dostosowaniu warunków pracy i stanowisk pracy do możliwości pracownika już na etapie początkowego rozmieszczenia biura. W ten sposób można wprowadzić zasady ergonomii pracy przy komputerze praktycznie w całości. Co więcej, ergonomia koncepcyjna często wykorzystywana jest już na etapie projektowania maszyn dostosowanych do konkretnych stanowisk pracy. Natomiast ergonomia korekcyjna opiera się na wprowadzaniu zasad ergonomii koncepcyjnej w już istniejącej przestrzeni.
BHP w pracy przy komputerze
Warto wiedzieć, że ergonomia pracy przy komputerze to zasady BHP wykorzystane w praktyce. Co więcej, Bezpieczeństwo i Higiena Pracy przy komputerze jest regulowane przez Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie Bezpieczeństwa i Higieny Pracy przy stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe.
Wygodne stanowisko pracy przy komputerze to nie to samo co bezpieczne stanowisko pracy. Powinniśmy zwrócić uwagę na całe środowisko pracy oraz na konkretne stanowiska pracy, aby uniknąć chorób zawodowych. Specjaliści BHP zgodnie twierdzą, że stanowiska pracy nie tylko powinny zapewniać komfort pracy przy komputerze, ale także, co najważniejsze przestrzegać norm Bezpieczeństwa i Higieny Pracy.
Organizacja stanowiska pracy przy komputerze powinna przebiegać w oparciu o kilka podstawowych zasad opracowanych przez Centralny Instytut Ochrony Pracy. Ergonomiczne stanowisko pracy to między innymi zadbanie o to, aby:
- obraz na monitorze był stabilny, a znaki wyraźne,
- monitor powinien być ustawiony w taki sposób, aby ograniczać odbicia światła,
- odległość ekranu monitora od oczu pracownika to od 40 do 75 cm,
- monitor powinien znajdować się na wysokości wzroku,
- ekran monitora powinien posiadać regulację,
- klawiatura musi być ustawiona na wyciągnięcie ręki, aby nie powodować napięcia mięśni nadgarstka (może to powodować zespół cieśni nadgarstka),
- krzesło powinno być ergonomiczne i posiadać regulowaną wysokość,
Ergonomia postawy podczas pracy biurowej
Jednym z najczęściej wymienianych czynników szkodliwych w biurze jest nieprawidłowa pozycja za biurkiem. Aby zadbać o kręgosłup i wzrok, pracownik powinien mieć odpowiednio dużo miejsca, ergonomiczne krzesło, monitor w odpowiedniej odległości od twarzy i możliwość zmiany pozycji za biurkiem. W tym wypadku świetnie sprawdza się ergonomiczne stanowisko pracy przy komputerze, które zapewnia komfort pracy.
Znaczenie ma nawet ułożenie rąk na blacie biurka i układ dłoni. Warto wiedzieć, że jednym z najbardziej powszechnych problemów pracowników jest ciągły ból nadgarstków utrudniający codzienne życie. Co więcej, przebywanie większość czasu w pozycji siedzącej obciąża kręgosłup, co powoduje dolegliwe bóle kręgosłupa promieniujące również na kończyny. Ergonomia pracy przy komputerze, ma za zadanie zminimalizowanie tych dolegliwości i zapewnienie pracownikom stanowiska pracy, które zapewni im maksymalny komfort i bezpieczeństwo, a przez to maksymalną produktywność. Co ciekawe, w myśl zasad ergonomii pracy, jakie głosi ergonomia korekcyjna, pracodawca na życzenie pracownika jest zobligowany o dostarczenie mu podnóżka, umożliwiającego trzymanie stóp na płasko. Jest to szczególnie ważne przy utrzymaniu prawidłowego krążenia w nogach.
Oczywiście, to w głównej mierze od nas zależy, jaką pozycję przyjmujemy za biurkiem. Jednak to w rękach pracodawcy jest zapewnienie możliwości wygodnego ułożenia ciała. Na niewygodnym krześle przyjęcie zdrowej postawy nie będzie możliwe, mimo naszych dobrych chęci. Ergonomia pracy przy komputerze to w dużej mierze wypadkowa współpracy pracodawcy i pracownika. Pracodawca musi odpowiednio dostosować miejsce pracy, natomiast pracownik powinien korzystać z tych udogodnień, jeśli nie chce dowiedzieć się, co to są choroby zawodowe.
Zapobieganie zmęczeniu
Wykonywanie obowiązków przez 8 godzin potrafi być męczące. Tak długotrwałe psychiczne obciążenie sprawia, że już w połowie dnia jesteśmy rozkojarzeni, popełniamy błędy, a nasz mózg nie działa na pełnych obrotach. W miarę możliwości warto rozkładać obowiązki tak, aby nie stracić siły już po kilku pierwszych godzinach. Co więcej, zalecane są krótkie przerwy, podczas których pracownik powinien wykonać kilka ćwiczeń typu przysiady, pajacyki lub rozciąganie bądź przespacerować się po biurze. Jeśli jest taka możliwość, można wyjść na chwilę na świeże powietrze.
Warunki klimatyczne w biurze
Ergonomia pracy polega również na tym, że pracodawca powinien zapewniać pracownikowi stabilne warunki w biurze, niezależnie od pogody panującej na zewnątrz. Nie można doprowadzić do sytuacji, w której osoby zatrudnione marzną zimą, lub gotują się żywcem w lecie – gdy na zewnątrz panuje tropikalna temperatura.
Regulacja temperatury i zapewnienie dostępu do wody są jednymi z podstawowych udogodnień, jakie pracodawca musi zapewnić osobie zatrudnionej. Dlatego powinien zainwestować w systemy klimatyzacji oraz dyspozytory z wodą.
Przerwy w pracy
Praca przy komputerze odciska piętno na wzroku i kręgosłupie, nawet jeśli ergonomia naszej pracy jest bez zarzutu. Warto wiedzieć, że pracownikowi przebywającemu przy komputerze 8 godzin dziennie, przysługuje 5 minut czasu wolnego na każdą godzinę spędzoną przed ekranem. Większość firm ustala przerwy, które pozwalają na wyjście na świeże powietrze lub zjedzenie posiłku i wypicie ulubionego napoju. Przerwy te najlepiej wykorzystać bez udziału ekranów. Co to oznacza? Taka przerwa w pracy nic nam nie da, jeśli wzrok z komputera przenosimy na ekran telefonu. Warto poświęcić ten czas na rozmowę ze współpracownikami lub czytanie gazety.
Oświetlenie biura
Oświetlenie w biurze to niestety bardzo często pomijana kwestia. A jednak złe oświetlenie to jeden z najbardziej szkodliwych czynników wpływających na zdrowie fizyczne pracowników biurowych. Przebywanie przy zbyt intensywnym świetle albo w ciemnym pomieszczeniu potrafi przyprawić o migreny, pogorszenie wzroku, problemy ze snem i koncentracją.
Każdy pracodawca powinien wsłuchać się w problemy sygnalizowane przez pracowników i przeznaczyć środki na poprawienie złego oświetlenia w zakładzie pracy. Takie działania nie tylko poprawią atmosferę w biurze, ale sprawią, że część osób może pracować znacznie efektywniej.
