Kowal to rzemieślnik, który zajmuje się wykuwaniem przedmiotów z metalu. Choć rzadko można spotkać oferty pracy skierowanie do specjalistów tej branży, to jednak wciąż ich praca jest potrzebna. Dowiedz się, kim jest kowal i jaki jest jego zakres obowiązków.
Mogłoby się wydawać, że kowal to dosyć archaiczne stanowisko pracy, które kojarzy się głównie z filmami kostiumowymi poruszającymi tematy średniowiecza. Tymczasem kowale wciąż są poszukiwani na rynku pracy, a w sieci nie brakuje ofert kursów kowalstwa. Jak wygląda współcześnie zawód kowala?
Spis treści
Kowal – kim jest?
To człowiek zajmujący się wykuwaniem przedmiotów z metalu – zazwyczaj ze stali. Kim jest kowal?
Historycznie kowal pracował w kuźni przy wykuwaniu przedmiotów z metalu. Kowale kojarzą się głównie z podkowami dla koni. Obecnie jednak konie nie stanowią już podstawowego środka transportu, a raczej pomagają w realizacji hobby, biorą udział w paradach, czy są ważnym elementem policji konnej. Jednak w rzeczywistości do zadań kowala należało znacznie więcej czynności m.in. wykonywanie takich przedmiotów jak elementy drzwi i okien, zawiasy, ruszty, uchwyty, elementy do beczek, czy gwoździe i narzędzia. Kowal brał także udział w wytwarzaniu zbroi i broni. Obecnie jednak Kowal pracuje głównie jako artysta przy wykonywaniu dekoracji, ozdobnych ogrodzeń, balustrad, krat okiennych, czy ozdób ogrodowych. Choć wciąż czasem pojawiają się oferty pracy skierowane do kowali dotyczące pracy w zakładach produkcyjnych branży mechanicznej, czy usługowej. Współcześnie kowal w dużej mierze posługuje się nowymi urządzeniami, a jego praca ma nieco inny charakter niż wielki temu.
Kowal – czym się zajmuje? Jaki jest jego zakres obowiązków?
Praca kowala polega na obróbce metalu (przeważnie stali). Osoba zajmująca to stanowisko wykorzystuje różnego rodzaju narzędzia, m.in. młoty, szczypce, prasy mechaniczne, dłuto, przecinak, wiertarka, oraz kowadła. Zakres obowiązków kowala może obejmować np. wytwarzanie przedmiotów wykorzystywanych w branży budowlanej. Oprócz tego pracownik zajmuje się również obróbką elementów potrzebnych w różnych dziedzinach przemysłu. Niezależnie od typu zlecenia, kowal najpierw musi rozgrzać materiał, by móc następnie nadać mu pożądany kształt.
Kowal zajmuje się obróbką plastyczną metalu za pomocą różnych urządzeń lub też ręcznie. Jeśli nie wykonuje pracy artystycznej, to wytwarza zwykle elementy pojazdu, przedmioty użytkowe, narzędzia, oraz w zgodzie z tradycją – podkuwa konie. W przypadku kowali, którzy wykonują przedmioty zdobnicze, tworzą je głównie na podstawie projektu i dokumentacji. Konstruują także meble, elementy wykończeniowe, balustrady, czy zwykłe ozdoby. W swojej pracy kowal zajmuje się nie tylko wytwarzaniem przedmiotów, lecz także ich naprawą i rekonstrukcją.
Posiłkuje się różnymi technikami, między innymi kuciem ręcznym, lub mechanicznym, wierceniem, szlifowaniem. Stara się nadać metalom odpowiedni kształt, kłuje na gorąco lub na zimno. Łączy różne elementy, zgrzewa, lutuje. Wykuwa kształty metalu, prostuje, spaja je, schładza i hartuje. Uszlachetnia także metale i nadaje im ładnego wyglądu poprzez malowanie, polerowanie. Także dba o ich zabezpieczenie – metalizuje, cynkuje. Kowal wykonuje zarówno przedmioty, które mają stanowić część całości jakiegoś urządzenia, jak i pojedyncze rzeczy. Może wykonywać przedmioty na podstawie otrzymanego projektu lub też sporządzić taki projekt samodzielnie.
Do innych obowiązków kowala należą również:
- organizacja miejsca pracy w zgodzie z zasadami przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska i zasad ergonomii;
- rozliczanie projektów;
- przechowywanie materiałów w zgodzie ze standardami;
- proste prace ślusarskie, np. szlifowanie;
- przeprowadzanie obróbki cieplnej, hartowanie, nawęglanie;
- kontrola jakości pracy na każdym etapie.
Kowal – wymagania na stanowisku
Kowal powinien być osobą uzdolnioną plastycznie o umiejętnościach manualnych. Wykonywanie przedmiotów użytkowych, jak i ozdobnych wymaga pewnego zmysłu estetycznego, precyzji i umiejętności kształtowania nawet najmniejszych detali. Ważnym czynnikiem jest także wyobraźnia. Kowal często sam opracowuje projekty, a powstają one najpierw w głowie, dopiero potem przeobrażają się w rysunek techniczny, a na końcu w produkt – kowal musi więc umieć wyobrazić sobie, jak finalnie będzie wyglądał wykonany przedmiot i czy będzie funkcjonalny. To stanowisko pracy często wiąże się z koniecznością przeprowadzenia rozmów z klientami. Zatem kowal powinien być także osobą komunikatywną, która potrafi panować nad swoimi emocjami. Kowal musi być także osobą samodzielną, dokładną, systematyczną.
Praca kowala jest ciężka, dlatego sprawdzą się w niej osoby o dużej wytrzymałości. Przede wszystkim wymaga siły fizycznej, a komfort pracy obniża wysoka temperatura pomieszczenia. Narażony jest na oparzenia np. podczas chwytania rozgrzanego metalu. Hałas, unoszące się pyły i wibracje sprawiają, że nawet po powrocie do domu pracownik wciąż może czuć się niekomfortowo. Zagrażają mu różne choroby układu kostno-stawowego, pylica, czy choroby słuchu.
Kowal – ile zarabia?
Wynagrodzenie kowala zależne jest głównie od jego miejsca zatrudnienia oraz doświadczenia zawodowego.
Informacje na temat zarobków w zawodzie kowala możemy uzyskać ze strony Wynagrodzenia.pl. Na podstawie próby kilkudziesięciu kowali ich zarobki ustalono na poziomie 4430 zł brutto (mediana). Co drugi kowal zarabia od 4200 zł brutto do ponad 6100 zł brutto. 25% osób zarabia więcej, jak i taka sama grupa zarabia mniej niż dolna granica (4200 zł brutto).
Kowal – jak nim zostać?
Aby wykonywać zawód kowala, najlepiej zdobyć doświadczenie poprzez odbycie praktyk u rzemieślnika wyróżniającego się dużą wiedzą i stażem pracy kowala. W pozyskaniu umiejętności może również być pomocne ukończenie szkoły zawodowej lub technikum.
Aby zostać kowalem, najlepiej jest ukończyć rzemieślnicze przygotowanie zawodowe w tym zawodzie. Kandydaci, którzy myślą o zostaniu kowalem już od czasów wyboru szkoły, mogą udać się do branżowej szkoły pierwszego stopnia w zawodzie zbliżonym do kowala. Najcenniejsi są kandydaci, którzy zrealizowali świadectwo czeladnicze lub dyplom mistrzowski w zawodzie kowal wyrobów zdobniczych, lub kowal. Tytuł nadawany jest w wyniku rzemieślniczego przygotowania zawodowego po zdaniu egzaminu organizowanego przez Izby Rzemieślnicze. W tym zawodzie najważniejsze jest praktyka, dlatego warto zacząć pracę od niższego stanowiska pomocnika, który zdobędzie doświadczenie od pracownika z długim stażem zawodowym – i dopiero później pełnić samodzielne stanowisko, mając już odpowiednią wiedzę do tego.
Współcześnie kowal również pracuje w kuźni. Może także założyć własną działalność gospodarczą lub zatrudnić się w jakiejś firmie na podstawie umowy o pracę. Kowal może pracować na samodzielnym stanowisku pracy lub też w zespole. W zależności od zakładu pracuje na jedną zmianę lub też dwie, a nawet trzy zmiany. Jeśli prowadzi własną działalność, to zajmuje się wykonywaniem zleceń od klientów, sam ustala, jaką ilość pracy podejmie w miesiącu.
Źródło: Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Departament Rynku Pracy, Informacja o zawodzie. Kowal wyrobów zdobniczych (722102), Infodoradca+, Warszawa 2018.
