Giełda papierów wartościowych umożliwia pomnażanie majątku. To także temat, który stale jest obecny w mediach. Większość osób słyszała o giełdzie, jednak nie do końca wiedzą, czym w zasadzie ona jest i jak działa. Czy to złoty środek na bogactwo?
Coraz częściej możemy usłyszeć porady ekspertów finansowych, w których namawiają nas do inwestowania swoich oszczędności. Dlatego też wzrasta zainteresowanie tematem giełdy papierów wartościowych. Pozwala ona pomnażać pieniądze, w krótkim lub długim czasie, oferując większe zyski niż na lokatach w banku. Warto jednak pamiętać, że giełda wiąże się także z ryzykiem inwestycyjnym, na które wiele osób nie może sobie pozwolić. Dlatego przed podjęciem decyzji dotyczącej wkroczenia w świat inwestycji należy dokładnie zbadać temat i z chłodnym umysłem podejść do oszacowania ewentualnych zysków i strat. A także zdecydować, czy wizja utraty części lub całości oszczędności pokrywa się z odpowiedzialnością, którą jesteśmy w stanie przyjąć na swoje barki. Czym dokładnie jest giełda papierów wartościowych? Jak działa? I czy naprawdę można zarobić?
Spis treści
Giełda papierów wartościowych: co to?
Giełda papierów wartościowych to w uproszczeniu miejsce, gdzie spotykają się osoby zainteresowane sprzedażą i kupnem pewnych dóbr. Co więcej, w wyniku tych transakcji określane są ceny tych dóbr na tradycyjnym rynku. Całość obrotu odbywa się wirtualnie, dlatego papiery wartościowe na giełdzie nie mają formy rzeczywistej i funkcjonują jako zapis komputerowy. Dzięki temu możliwe jest inwestowanie bez konieczności wychodzenia z domu. Na giełdzie obecnie znajdziemy instrumenty finansowe i papiery wartościowe, dlatego też mówiąc giełda, w domyśle chodzi o giełdę papierów wartościowych. Przedmiotem obrotu na giełdzie są także:
- akcje,
- obligacje,
- bony,
- weksle,
- certyfikaty finansowe.
Polska Giełda Papierów Wartościowych to spółka akcyjna powołana przez Skarb Państwa. Oznacza to, że jest to instytucja publiczna, w której zachodzą między innymi procesy związane z określaniem podaży i popytu, a także wyceny kapitałów spółek akcyjnych lub zmiany kapitału rzeczowego na finansowy. Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. – bo tak brzmi pełna nazwa spółki – jako spółka również może wystawiać swoje akcje na giełdzie.
Jak działa giełda papierów wartościowych?
Działanie i cała genezy giełdy papierów wartościowych opiera się na transakcjach. To właśnie kupno i sprzedaż napędzają ekonomie tego miejsca. Giełda pełni także rolę swoistej agencji informacyjnej zajmującej się koniunktorom na rynku kapitałowym oraz jej poszczególnymi segmentami. Rynek akcji i obligacji to środowisko skomplikowane, jednak już nie tak niedostępne jak kiedyś. Jak w uproszczeniu działa giełda?
Jak wspominaliśmy powyżej, do obrotu giełdowego nie są konieczne żadne materialne towary, wszystko odbywa się zdalnie. Niepotrzebna jest również osobista obecność sprzedających i kupujących. Każda transakcja pozostawia ślad i dokonuje zmian na kontach podmiotów maklerskich oraz na koncie Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych w Warszawie. Niezwykle istotne jest to, aby transakcje opierały się na regulaminie giełdowym i spełniały wszystkie jego postanowienia.
Decydując się na podjęcie ryzyka inwestycyjnego, ważna jest świadomość, że czasami ceny papierów wartościowych mogą drastycznie spadać, co wiąże się z utratą kapitału. Jeśli jednak zainteresowanie danym towarem jest wysokie, jego cena również wzrasta, a to przekłada się na zyski.
Rodzaje giełdy
Na początku trzeba nadmienić, że giełdę papierów wartościowych dzielimy na dwa segmenty:
- Rynek pierwotny
To rynek, na którym dokonuje się transakcji kupna i sprzedaży po raz pierwszy. Oznacza to, że przedmiotem handlu są instrumenty finansowe, które na giełdzie notowane są od niedawna. Można to przyrównać do rynku pierwotnego w branży nieruchomości.
- Rynek wtórny
Są to np. akcje spółek, które na rynku obecne są już od jakiegoś czasu, a aktualny nabywca nie jest ich pierwszym posiadaczem. Rynek wtórny posiada znacznie większą grupę inwestorów niż rynek pierwotny.
Warto zaznaczyć, że oprócz tego podziału możemy również określić inne rodzaje giełd. Kryteria zależą od wielu czynników, ale najpopularniejsze z nich to obszar, rodzaj dóbr oraz sposób działania. Tak więc możemy wyróżnić:
- giełdy krajowe,
- giełdy lokalne,
- giełdy międzynarodowe.
W przypadku rodzaju dóbr biorących udział w obrocie giełdowym mamy:
- giełdy towarowe – gaz ziemny, energia elektryczna, czy prawa majątkowe,
- giełdy usług – transportowe,
- giełdy pieniężne – handel walutami,
- giełdy papierów wartościowych – w handlu biorą udział papiery wartościowe.
Możemy wyróżnić także podział giełd, w którym pod uwagę bierze się sposób prowadzenia handlu:
- giełdy elektroniczne – papiery wartościowe są kupowane i sprzedawane zdalnie,
- giełdy parkietowe – papiery wartościowe są kupowane i sprzedawane przez przedstawicieli inwestorów (maklerów) osobiście, za pomocą głosu.
W co można inwestować na giełdzie papierów wartościowych?
Na giełdzie papierów wartościowych możemy inwestować w:
- Akcje spółek
Większość początkujących inwestorów zastanawia się, jak dokładnie działają akcje spółek obecne na giełdzie. Otwierając konieczny rachunek inwestycyjny, możesz dokonywać zakupów akcji, które wiążą się z uzyskaniem pewnej części udziałów w danej spółce. W zależności od liczby posiadanych akcji udziałowiec otrzymuje określoną kwotę od zysku firmy, w której posiada udziały, czyli dywidendę. Zyskuje także prawo do udziału i głosowania na walnym zgromadzeniu – jest to spotkanie, które odbywa się raz w roku, podczas którego głosuje się nad uchwałami określającymi dalsze działanie spółki. Z tytułu posiadania akcji akcjonariusz może brać udział w podejmowaniu decyzji w systemie zarządzania spółką. Decydując się na konkretne akcje spółki, warto pamiętać, że posiadają one wartość nominalną, którą wylicza się poprzez podzielenie majątku spółki przez ilość emitowanych akcji.
- Instrumenty finansowe (pochodne)
Są to inne instrumenty finansowe, których wartość określana jest na podstawie innego instrumentu bazowego, takiego jak indeksy giełdowe, akcje, waluty lub towary. W tym przypadku chodzi przede wszystkim o kontrakty terminowe, które zobowiązują dwie strony transakcji do wykonania kupna i sprzedaży określonego instrumentu, w określonej cenie i w określonym terminie. Są to tzw. kontrakty terminowe futures. Jednak oprócz kontraktów terminowych możemy także zdecydować się na opcje obracane w celach spekulacyjnych. Jest to proces, który umożliwia jednostronną transakcję.
- Certyfikaty inwestycyjne i ETF
Certyfikaty inwestycyjne są to papiery wartościowe emitowane przez fundusze inwestycyjne. Główną cechą jest to, że są one niepodzielne. Co więcej, reprezentują jednakowe prawa finansowe. Certyfikaty te możemy podzielić na zamknięte, specjalistyczne zamknięte lub mieszane. Warto jednocześnie zaznaczyć, że certyfikaty inwestycyjne są notowane na giełdzie papierów wartościowych, dlatego ich wartość spada lub rośnie.
Natomiast ETF są to same fundusze inwestycyjne notowane na giełdzie. Ich główną cechą jest duża płynność. Często odzwierciedlają też zachowania prezentowane przez indeksy giełdowe.
Jak inwestować?
Na to pytanie chciałby znać odpowiedź chyba każdy, kto próbuje swoich sił na giełdzie. Niezależnie czy inwestujesz na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie, czy nowojorskiej New York Stock Exchange, poznanie tajemnicy inwestowania może zrobić z Ciebie miliardera. Jednak nawet wieloletnie studia ekonomiczne i kompleksowe wykształcenie finansowe (np. makler giełdowy)nie zapewni 100% pewności zysku na giełdzie – mimo to znacząco zmniejszają one możliwości na całkowitą stratę. Aby z sukcesami inwestować na giełdzie, należy śledzić szereg zmiennych, w tym indeksy giełdowe, sytuację geopolityczną, a także bieżące poczynania spółki i kursy walutowe.
Początkujący inwestorzy mogą zdecydować się na otwarcie rachunku inwestycyjnego w jednym z funduszy inwestycyjnych. Mimo że ta opcja jest mniej korzystna finansowo, ponieważ trzeba opłacić prowizję dla Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych, to jednak taki sposób inwestowania na giełdzie jest znaczne bezpieczniejszy, szczególnie jeśli nie masz odpowiedniej wiedzy i dopiero zaczynasz swoją przygodę z inwestycjami.
Inwestorzy doskonale wiedzą, że zyski z giełdy mogą być zazwyczaj opatrzone dużym ryzykiem przy jednoczesnej szybki ewentualnym zysku lub względnym bezpieczeństwem przy długoterminowym inwestowaniu. Na skuteczne pomnażanie oszczędności ma duży wpływ także stworzenie odpowiedniego portfela inwestycyjnego, czyli decyzje związane z tym, w jakie instrumenty pochodne (inwestycyjne) wybierzesz. W przypadku portfela możemy też mówić o dywersyfikacji, czyli strategii, w której podejmuje się inwestycje rozdzielające fundusze między równe sektory i branże. W ten sposób można w pewnym sensie uchronić się przed całkowitą utratą pieniędzy.
Cele inwestycyjne
Jeśli masz zamiar kupować akcje, określ swoje cele inwestycyjne. Czym są takie cele? To okres, w którym Twój kapitał będzie w pewnym sensie zamrożony na czas trwania inwestycji. Po upływie tego terminu możliwe są przewidziane zyski. Horyzonty inwestycyjne możemy podzielić na:
- krótkoterminowe – trwają maksymalnie rok,
- średnioterminowe – trwają od roku do 5 lat,
- długoterminowe – trwają dłużej niż 5 lat.
Opracowując swoje horyzonty inwestycyjne, należy przede wszystkim określić poziom dopuszczalnych strat i dążenia do konkretnego zysku w określonym czasie. Co więcej, ogromne znaczenie ma także stosunek do ryzyka. Przyjmuje się, że inwestycje krótkoterminowe obarczone są większym ryzykiem niż te długoterminowej, jednak są w stanie zapewnić wyższe zyski.
Czy na giełdzie papierów wartościowych łatwo stracić pieniądze?
Będąc początkującym inwestorem, trudno podjąć skuteczne decyzje dotyczące instrumentów finansowych. Dlatego też na początku z pewnością mogą zdarzyć się straty, które podcinają skrzydła. Giełda to skomplikowana maszyna przeznaczona tylko dla wytrawnych graczy, dlatego z pewnością warto pomysleć o przekazaniu swoich inwestycji pod oko doświadczonych maklerów.
Nie należy także zapominać, że giełda to pewne ryzyko czesto utożsamiane z hazardem. Dlatego ważne jest zachowanie chłodnej głowy i skorzystanie z całych zasobów cierpliwości, poniewaz na giełdzie bardzo latwo stracić pieniądze, szczególnie jeśli nie ma się odpowiedniego przygotowania. Jesli więc zapadła decyzja związana z inwestowaniem, warto poświęcić trochę czasu na rozpoznanie terenu, zasięgnięcie opinii i kompleksowe przygotowanie.
