Kontrakt menedżerski – na jakich zasadach i czy warto?

Kontrakty menedżerskie stanowią elastyczną formę zatrudnienia, która może być korzystna zarówno dla pracowników, jak i pracodawców, szczególnie w sytuacji, gdy wymagana jest specjalistyczna wiedza i doświadczenie w realizacji określonych projektów lub zadań. Na czym dokładnie polega kontrakt menedżerski?

Kontrakt menedżerski to rozwiązanie dla pracowników zajmujących wyższe stanowiska kierownicze. Daje on znacznie większe swobody niż tradycyjna umowa o pracę, a zatrudniony w ten sposób menedżer nie ma zakresu obowiązków, ponieważ dopasowują się oni do bieżących wymagań kierowniczych w danej organizacji. Strony umowy decydują się podjąć współpracę trochę na zasadzie wzajemnego zaufania, pracodawca zleca bowiem menedżerowi zarządzanie jakimś działem lub całą firmą i powierza mu samodzielne podejmowanie decyzji zarządczych. Na czym dokładnie polega kontrakt menedżerski? Czym różni się on od umowy o pracę? Czy można wypełniać kontrakt menedżerski z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej? Jakie są wady i zalety takiej formy zatrudnienia?

Czym jest kontrakt menedżerski?

Termin „kontrakt menedżerski” (umowa o świadczenie usług menedżerskich) odnosi się do umowy zawieranej pomiędzy pracownikiem a pracodawcą na określony czas, zazwyczaj w celu realizacji konkretnego projektu lub zadań na stanowisku menedżerskim lub specjalistycznym mającym na celu zarządzanie przedsiębiorstwem. W Polsce kontrakt menedżerski jest formą elastycznej umowy cywilnoprawnej, która daje pracownikowi pewną niezależność oraz możliwość wykonywania zadań na własnych warunkach.

Z definicji kontraktu menedżerskiego umieszczonej w Encyklopedii Zarządzania możemy dowiedzieć się, że:

Kontrakt menedżerski to umowa, na mocy której menedżer zarządza przedsiębiorstwem na rachunek i ryzyko zleceniodawcy. Jest to umowa mieszaną, zawierającą elementy umów zlecenia i o dzieło. Menedżer ma dużą swobodę w zarządzaniu i wynagrodzenie zależy od wyników działalności przedsiębiorstwa. Istnieją różne rodzaje kontraktów menedżerskich, np. w przedsiębiorstwach państwowych czy prywatnych spółkach kapitałowych. Zalety kontraktów menedżerskich to duża swoboda w tworzeniu umowy, niezależność menedżera i elastyczny czas pracy. Wady to wysokie opodatkowanie, zakaz konkurencji, brak ochrony prawnej i brak stabilności zatrudnienia.

Kontrakt menedżerski to więc umowa kontraktowa cywilnoprawna zawierana pomiędzy prowadzącym działalność gospodarczą a osobą świadczącą usługi w zakresie zarządzania przedsiębiorstwem. Warto wspomnieć, że kontrakt menedżerski może podpisać osoba fizyczna oraz przedsiębiorca prowadzący własną działalność gospodarczą lub osoba prawna.

Swoboda kontraktu menedżerskiego

Ten rodzaj umowy charakteryzuje się swobodą zapisów, które dwie strony mogą w pewnym sensie modyfikować według własnych wspólnych ustaleń. Oznacza to, że w treści może znaleźć się dowolne zapisy, które jednak nie mogą naruszać przepisów Kodeksu cywilnego ani zasad współżycia społecznego. Reguluje to art. 353 Kodeksu cywilnego:

Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Czym różni się kontrakt menedżerski od umowy o pracę?

Kontrakt menedżerski różni się od standardowej umowy o pracę pod wieloma względami, zarówno pod względem formy zatrudnienia, jak i warunków umowy oraz praw pracownika. O jakich dokładnie różnicach mówimy?

• Charakter umowy:
  • Umowa o pracę – jest to standardowa forma zatrudnienia, gdzie pracownik jest zatrudniony na stałe przez pracodawcę na określonych warunkach pracy, zazwyczaj na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony lub czasowy. Określone jest tam miejsce wykonywania pracy, dokładny zakres obowiązków oraz konkretne wynagrodzenie za tę pracę.
  • Kontrakt menedżerski – kontrakt menedżerski jest formą umowy zlecenia na określony czas, zawieraną zazwyczaj na potrzeby realizacji konkretnego projektu lub zadań. Pracownik zatrudniony z tytułu kontraktu menedżerskiego często nie jest zatrudniony na stałe przez pracodawcę, lecz na czas trwania danego projektu lub dokonywania konkretnych czynności wskazanych w kontrakcie.
• Warunki pracy:
  • Umowa o pracę – pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę ma zazwyczaj określone godziny pracy, podlega regularnemu systemowi wynagrodzenia, oraz ma określone prawa i obowiązki zgodnie z przepisami Prawa pracy i Kodeksu pracy.
  • Kontrakt menedżerski – osoba objęta kontraktem menedżerskim może mieć większą niezależność w organizacji swojego czasu pracy oraz podejmowania decyzji, często pracuje w sposób bardziej elastyczny, w zależności od potrzeb projektu lub zadania, i może być wynagradzana w sposób inny niż pracownicy zatrudnieni na podstawie standardowej umowy o pracę. Zatrudnienie na podstawie kontraktu menedżerskiego regulowane jest przez przepisy Kodeksu cywilnego.
• Wynagrodzenie:
  • Umowa o pracę – wynagrodzenie pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę jest zazwyczaj ustalane na podstawie umowy o pracę oraz przepisów prawa pracy, i może obejmować podstawę wynagrodzenia, premie, dodatki oraz inne świadczenia pracownicze.
  • Kontrakt menedżerski – wynagrodzenie pracowników objętych kontraktem menedżerskim może być ustalane indywidualnie w oparciu o umowę zawartą pomiędzy pracownikiem a pracodawcą, i może być zależne od osiągniętych wyników lub postępów w realizacji projektu lub zadania. Umowa kontraktowa jest rozliczana na takich samych zasadach jak umowa zlecenie.
• Zabezpieczenia socjalne:
  • Umowa o pracę – pracownicy zatrudnieni na podstawie umowy o pracę mają zazwyczaj zapewnione pełne zabezpieczenie socjalne, w tym dostęp do ubezpieczenia zdrowotnego, ubezpieczenia społecznego oraz prawo do urlopów, świadczeń macierzyńskich itp.
  • Kontrakt menedżerski – osoby objęte kontraktem menedżerskim mogą mieć ograniczone zabezpieczenia socjalne w porównaniu do pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, co oznacza, że mogą nie mieć dostępu do wszystkich świadczeń socjalnych przysługujących pracownikom na podstawie umowy o pracę. Prawo nie przewiduje między innymi płatnych urlopów lub okresu wypowiedzenia, choć zapisy takie mogą znaleźć się w umowie i będą miały moc prawną.

Oskładkowanie kontraktu menedżerskiego

Oskładkowanie kontraktu menedżerskiego w Polsce różni się od oskładkowania standardowej umowy o pracę. Osoby zatrudnione na podstawie kontraktu menedżerskiego często są traktowane jako samozatrudnione lub pracują na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło. Oznacza to, że nie są objęte standardowym systemem ubezpieczeń społecznych, takim jak ZUS (Zakład Ubezpieczeń Społecznych), w taki sam sposób jak pracownicy zatrudnieni na podstawie umowy o pracę.

• Składki na ubezpieczenie zdrowotne – osoby zatrudnione na podstawie kontraktu menedżerskiego mogą być zobowiązane do opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne. Składki te mogą być opłacane przez pracownika lub pracodawcę, w zależności od uzgodnień zawartych w umowie.
• Podatek dochodowy – osoby pracujące na podstawie kontraktu menedżerskiego są zobowiązane do płacenia podatku dochodowego od uzyskiwanych przychodów. Wysokość podatku dochodowego zależy od wielu czynników, takich jak wysokość dochodu, zastosowane ulgi oraz inne okoliczności indywidualne np. prowadzenie przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej.
• ZUS – choć osoby zatrudnione na podstawie kontraktu menedżerskiego nie są zazwyczaj objęte standardowym systemem ubezpieczeń społecznych (ZUS). W skład obligatoryjnych składek na ubezpieczenia społeczne wchodzi składka emerytalne, rentowe i wypadkowego. Opcjonalnym ubezpieczeniem jest chorobowe. Składek tych nie muszą opłacać osoby, które mają także inne miejsce zatrudnienia, gdzie pracują w oparciu o umowę o pracę lub umowę zlecenie i już tam odprowadzają należne kwoty.

Zalety i wady kontraktu menedżerskiego

Zalety kontraktu menedżerskiego:

• Większa niezależność – osoby zatrudnione na kontrakcie menedżerskim mogą mieć większą niezależność w organizacji swojego czasu pracy oraz podejmowania decyzji w porównaniu do pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę.
• Elastyczność – kontrakty menedżerskie często są zawierane na określony czas, co daje zarówno pracownikowi, jak i pracodawcy większą elastyczność w dostosowywaniu się do zmieniających się potrzeb projektów lub zadań.
• Możliwość zarobienia więcej – osoby zatrudnione na kontrakcie menedżerskim często mogą negocjować wyższe stawki godzinowe lub wynagrodzenie za wykonaną pracę, co może prowadzić do większych zarobków w porównaniu do pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę.
• Różnorodność projektów – pracownicy objęci kontraktem menedżerskim mogą mieć możliwość pracy nad różnorodnymi projektami i zadaniami, co może prowadzić do większego rozwoju zawodowego oraz zdobycia nowych umiejętności i doświadczenia zawodowego.

Wady kontraktu menedżerskiego:

• Brak stabilności zatrudnienia – osoby zatrudnione na kontrakcie menedżerskim mogą być bardziej narażone na brak stabilności zatrudnienia, ponieważ kontrakty te zazwyczaj są zawierane na określony czas i mogą nie być przedłużane po zakończeniu projektu. Nie ma także prawnie zagwarantowanego okresu wypowiedzenia.
• Brak świadczeń socjalnych – osoby zatrudnione na kontrakcie menedżerskim mogą nie mieć dostępu do pełnych świadczeń socjalnych, takich jak ubezpieczenie zdrowotne, emerytalne czy urlop wypoczynkowy, co może stanowić pewne ryzyko dla pracownika.
• Brak stabilności finansowej – ze względu na niestabilny charakter kontraktów menedżerskich, pracownicy mogą doświadczać nieregularnych dochodów oraz trudności w zaplanowaniu finansów osobistych na przyszłość.
• Brak możliwości rozwoju kariery – osoby zatrudnione na kontrakcie menedżerskim mogą być ograniczone w rozwoju kariery w ramach jednej organizacji, ponieważ ich zatrudnienie jest zazwyczaj związane z realizacją konkretnego projektu lub zadania oraz często wiąże się on z zakazem konkurencji.