Obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne to kluczowy element systemu ochrony zdrowia, który daje nam dostęp do bezpłatnej opieki medycznej. Przysługuje ono różnym grupom społecznym, a jego opłacanie daje prawo do korzystania z publicznej służby zdrowia w Polsce. W artykule dowiesz się, kto jest zobowiązany do jego opłacania, kto może z niego korzystać, a także jakie są warunki jego wygaśnięcia.
Obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne – kogo dotyczy?
Do grona osób objętych obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego należą przede wszystkim:
- pracownicy – niezależnie od formy zatrudnienia (umowa o pracę, umowa zlecenia),
- osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą oraz osoby współpracujące z nimi,
- emeryci i renciści,
- studenci i uczniowie – pod pewnymi warunkami,
- bezrobotni zarejestrowani w urzędzie pracy,
- osoby pobierające zasiłki z pomocy społecznej.
Zgodnie z ustawą o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, dzieci i młodzież do 18. roku życia, które mają obywatelstwo polskie, również mają prawo do świadczeń zdrowotnych. Dotyczy to zarówno dzieci zgłoszonych do ubezpieczenia przez rodziców lub dziadków, jak i tych, które nie mają możliwości takiego zgłoszenia. Oznacza to, że nawet jeżeli dziecko nie jest zgłoszone do ubezpieczenia przez członka rodziny, ma prawo do korzystania z publicznej opieki zdrowotnej.
Przeczytaj również: Jak sprawdzić, czy jestem ubezpieczona/ubezpieczony? Poznaj sposoby
Członkowie rodziny w obowiązkowym ubezpieczeniu zdrowotnym
Członkowie rodziny osoby ubezpieczonej również mogą korzystać z obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego. Do grupy tej zaliczają się:
- Dzieci – własne, małżonka, przysposobione, wnuki oraz dzieci, dla których ustanowiono opiekę lub które przebywają w rodzinach zastępczych, do ukończenia 18. roku życia. Jeżeli dziecko kontynuuje naukę, wiek ten wydłuża się do 26. roku życia, a w przypadku znacznej niepełnosprawności – bez ograniczeń wiekowych.
- Małżonek – osoba pozostająca w związku małżeńskim z ubezpieczonym.
- Wstępni – rodzice lub dziadkowie, pod warunkiem, że mieszkają z ubezpieczonym we wspólnym gospodarstwie domowym.
Członkowie rodziny nie muszą opłacać dodatkowej składki. Warunkiem jest ich zgłoszenie do ubezpieczenia przez osobę ubezpieczoną.
Zobacz też: Pracodawca nie płaci składek ZUS – konsekwencje dla pracownika. Co grozi za nieopłacanie składek ZUS?
Wygaśnięcie prawa do opieki zdrowotnej
Prawo do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej nie jest nieograniczone. Ustawa przewiduje, że w pewnych sytuacjach prawo to wygasa. Dotyczy to m.in. ukończenia edukacji:
- Dla osób kończących szkołę ponadpodstawową, prawo wygasa po 6 miesiącach od ukończenia nauki lub skreślenia z listy uczniów.
- W przypadku ukończenia studiów lub szkoły doktorskiej, prawo do opieki zdrowotnej wygasa po 4 miesiącach od ich ukończenia lub skreślenia z listy studentów, lub doktorantów.
Warto pamiętać, aby odpowiednio wcześniej zadbać o dalsze ubezpieczenie, np. poprzez zgłoszenie się do urzędu pracy, aby nie stracić dostępu do świadczeń.
Obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne a bezrobotni
Osoby bezrobotne również mogą liczyć na obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne. Warunkiem jest ich zarejestrowanie w powiatowym urzędzie pracy. W takiej sytuacji to urząd pracy jest odpowiedzialny za zgłoszenie bezrobotnego do ubezpieczenia oraz za opłacanie składek. Osoby pobierające zasiłki stałe z pomocy społecznej również mają zapewnione ubezpieczenie zdrowotne, za które składki opłaca ośrodek pomocy społecznej.
Jak wypełnić warunki obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego?
Spełnienie obowiązku ubezpieczenia zdrowotnego wymaga dwóch podstawowych kroków:
1) Zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego – to odpowiedzialność płatnika składek, np. pracodawcy, ZUS-u czy urzędu pracy. Ważne jest, aby osoba podlegająca ubezpieczeniu zgłosiła swoich członków rodziny, aby również oni mogli korzystać z ochrony zdrowotnej.
2) Opłacenie składki – dla pracowników składkę opłaca pracodawca, dla bezrobotnych odpowiedzialny jest urząd pracy, a dla osób prowadzących działalność gospodarczą składka jest samodzielnie odprowadzana do ZUS.
Warto pamiętać, że obowiązek ten obejmuje także zgłaszanie członków rodziny. Dzięki temu mają oni prawo do korzystania z opieki zdrowotnej na tych samych zasadach co osoba ubezpieczona.
Źródło zdjęcia: https://pl.123rf.com/photo_76678374_stetoskop-i-niebieski-schowek-z-kilkoma-kartkami-papieru-na-drewnianym-biurku-koncepcja-medyczna.html