Byli pewni, że mają ubezpieczenie, jednak czekała ich przykra niespodzianka… Co robić, kiedy pracodawca nie płaci składek do ZUS? Nasza ekspertka prawna tłumaczy, gdzie zgłaszać podobne przypadki i jakie ma to konsekwencje dla pracodawcy oraz pracownika.

Przepisy zawarte w ustawach i Kodeksie pracy regulują kwestie związane z opłacaniem składek do ZUS przez pracodawcę. Działanie niezgodne z ich treścią ma określone konsekwencje. Choć dotyczą one głównie pracodawcy, warto przyjrzeć się, jak wygląda perspektywa pracownika w tej sytuacji. Co zrobić, gdy pracodawca nie płaci ZUS-u? Czy z tego powodu na pracownika nałożone będą konsekwencje?

Pracodawca nie płaci składek ZUS – z taką sytuacją spotykamy się coraz częściej

Pracodawcy w ostatnich latach mieli przed sobą sporo wyzwań. Najpierw trudny okres pandemii, a następnie fala podwyżek zwiększająca koszty prowadzenia działalności. W walce o przetrwanie na rynku firmy sięgają również do tych nieuczciwych rozwiązań, licząc na ograniczenie wydatków. Niestety prowadzenie takich praktyk kosztem pracowników nie przynosi nic dobrego.

Coraz częściej pracownicy dowiadują się, że ze względu na kłopoty finansowe firmy, pracodawca nie opłaca składek ZUS za nich. A to już niemały problem. Sytuacja dotyczy bowiem łamania wielu przepisów, co grozi poważnymi konsekwencjami.

DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ: Kto nie płaci ZUS? Lista dłużników

Pracodawca nie płaci składek ZUS – co dalej?

Większość dowiaduje się o tym przypadkiem, chcąc skorzystać z usług oferowanych przez publiczną służbę zdrowia. Każdorazowe sprawdzenie pacjenta w systemie eWUŚ (Elektroniczna Weryfikacja Uprawnień Świadczeniobiorców) przed wizytą u lekarza potrafi w ciągu kilku minut ujawnić, że nasz pracodawca zalega ze składkami.

Bywa też i tak, że sami pracownicy, słysząc o problemach finansowych firmy, zgłaszają się po informację na temat opłaconych za nich składek do ZUS. Choć Kodeks pracy gwarantuje nam możliwość uzyskania takiej informacji, nie wszyscy szefowie są skorzy do udzielania jej swoim podwładnym. A to później, a to „nie da się”… Tymczasem, jeśli pracodawca nie opłaca składek do ZUS, konsekwencje dla pracownika może nie będą poważne, jednak sprawę trzeba będzie wyjaśnić. A jak to z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych bywa, lepiej z tym nie zwlekać.

Jak pracownik może sprawdzić, czy pracodawca odprowadza składki ZUS?

Pracownik ma prawo wiedzieć, czy jego składki są odprowadzane przez pracodawcę do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Istnieje kilka sposobów, aby to zweryfikować:

  • Indywidualne konto na PUE ZUS – po zalogowaniu się do systemu, można sprawdzić historię odprowadzonych składek.

  • Kontakt z ZUS – pracownik może złożyć pisemne zapytanie dotyczące swojego konta składkowego.

  • Informacja od pracodawcy – w przypadku wątpliwości można zażądać od pracodawcy dokumentów potwierdzających odprowadzenie składek.

Regularne sprawdzanie stanu składek jest ważne, aby uniknąć problemów z dostępem do świadczeń, takich jak emerytura czy ubezpieczenie zdrowotne.

Jakie obowiązki ma pracodawca wobec ZUS?

Pracodawca ma obowiązek regularnego i terminowego odprowadzania składek ZUS za swoich pracowników. Należy pamiętać, że:

  • Składki muszą być opłacane do 15. dnia każdego miesiąca – jeśli przedsiębiorstwo zatrudnia pracowników na podstawie umowy o pracę.

  • Deklaracje ZUS – pracodawca jest zobowiązany składać poprawne dokumenty dotyczące naliczania składek.

  • Zapłata pełnej kwoty – pracodawca nie może odprowadzać częściowej kwoty ani korzystać z zaległości bez uprzedniej zgody ZUS.

Naruszenie tych obowiązków grozi karami finansowymi, a w skrajnych przypadkach postępowaniem karnym, co może poważnie wpłynąć na funkcjonowanie firmy.

Co zrobić, jeśli pracodawca nie płaci składek ZUS? Porady dla pracowników

Jeśli pracownik odkryje, że pracodawca nie płaci składek ZUS, powinien podjąć następujące kroki:

  • Rozmowa z pracodawcą – może to być pierwszy krok, który pozwoli wyjaśnić sytuację i uzyskać informacje o zaległościach.

  • Zgłoszenie do ZUS – pracownik może poinformować Zakład Ubezpieczeń Społecznych o problemie, co uruchomi postępowanie wyjaśniające.

  • Powiadomienie PIP – Państwowa Inspekcja Pracy może zbadać, czy pracodawca przestrzega przepisów dotyczących wynagrodzenia i składek.

  • Droga sądowa – w przypadku uporczywego unikania obowiązków przez pracodawcę pracownik ma prawo dochodzić swoich roszczeń na drodze sądowej.

Dbanie o odprowadzanie składek to nie tylko obowiązek pracodawcy, ale także ważny aspekt bezpieczeństwa finansowego każdego pracownika. Dzięki odpowiednim działaniom można zabezpieczyć swoje prawa do świadczeń i uniknąć problemów w przyszłości.

Przeczytaj też: Pracodawca płaci pod stołem – jakie są konsekwencje prawne zaniżania wynagrodzenia?

Co zrobić, gdy pracodawca nie płaci składek ZUS?

Jeśli pracodawca nie opłaca składek do ZUS, na szczęście nie oznacza to, że NFZ nie udzieli nam koniecznej pomocy medycznej. Warto jednak pamiętać, że kiedy sprawa się wyda, ZUS może nałożyć na pracodawcę obowiązek pokrycia kosztów wszystkich wizyt lekarskich oraz zabiegów swoich pracowników w okresie, w którym nie opłacano za nich składek.

Składki trzeba będzie uregulować z odsetkami – po stronie pracownika będzie zaś leżeć obowiązek dopilnowania udokumentowania wszystkich okresów składkowych. Nie ma co jednak tego unikać – krycie pracodawcy przez ZUS-em niestety nie przyniesie niczego dobrego. Kiedy sprawę już zgłosimy, postępowanie wyjaśniające, jakie wszczyna w takiej sytuacji ZUS, może potrwać do 3 miesięcy. W tym czasie zostanie również sprawdzone, czy podane przez Was dane odpowiadają stanowi Waszego konta w ZUS.

Szukasz pracy w Łodzi? Sprawdź najlepsze oferty na GoWork.pl!

„Mój pracodawca nie płaci składek ZUS” – czy warto zgłaszać takie przypadki?

Widzicie, że szef jest coraz bardziej zmartwiony sytuacją firmy i zaczyna starannie oglądać każdą złotówkę? Nawet jeśli myślicie, że skoro możecie korzystać z ubezpieczenia, to lepiej nie zgłaszać takich przypadków, lepiej nie czekać zbyt długo. Jeśli pracodawca nie opłaca składek, to się na nim zemści!

Sprawę spróbujcie najpierw rozwiązać bezpośrednio z kadrową oraz przełożonym. W niektórych przypadkach winę za zaległości w składkach może ponosić też błąd księgowej lub nieterminowa wpłata, która jeszcze nie została zaksięgowana na Waszym koncie w ZUS. Jeśli jednak kolejne pisma z prośbą o wydruk opłaconych składek lub udowodnienie faktu bycia ubezpieczonym spotykają się z wymowną ciszą, czas zacząć działać.

Nie chcecie „dobijać” pracodawcy? Gorzej, gdy ZUS upomni się nie tylko o spłatę składek i zwrot kosztów Waszego leczenia, ale też nałoży na niego grzywnę, której wysokość może sięgać nawet 100% zaległej kwoty do spłacenia.

SPRAWDŹ TEŻ: Prywatne ubezpieczenie 2020. Ciągle na śmieciówce? Ubezpiecz się sam!

Pracodawca nie zgłosił mnie do ZUS – co zrobić? Ekspert prawny GoWork.pl odpowiada!

Co zrobić, gdy pracodawca nie płaci składek ZUS? Czy ma to wpływ na to, jak korzystamy z ubezpieczenia? Z jakimi konsekwencjami takiej sytuacji trzeba się liczyć? Na te i inne pytania odpowiada ekspertka prawna GoWork.pl, Angelika Kowalczyk!

1. Niezapłacony ZUS a ubezpieczenie zdrowotne – czy nie możemy korzystać z ubezpieczenia NFZ?

Kwestia braku wpłat należnych składek do ZUS może niepokoić pracownika szczególnie pod kątem możliwości korzystania z usług NFZ. W trakcie pracy zatrudnionym zdarza się do dość często, szczególnie w przypadkach, gdy potrzebne jest wystawienie zwolnienia lekarskiego. Jak wygląda sytuacja pracownika?

Pracodawca nie opłaca składek ZUS a wizyta u lekarza

Zgodnie z art. 2 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (dalej: u.ś.o.z.f.ś.p.), do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych mają prawo m.in. osoby objęte powszechnym – obowiązkowym i dobrowolnym ubezpieczeniem zdrowotnym (ubezpieczeni).

Obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają m.in. osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi, które są pracownikami w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych lub osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej oraz umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące zlecenia (art. 66 u.ś.o.z.f.ś.p.).

Obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego uważa się za spełniony po zgłoszeniu do ubezpieczenia zdrowotnego osoby podlegającej temu obowiązkowi oraz opłaceniu składki w terminie i na zasadach określonych w u.ś.o.z.f.ś.p. (art. 67). Po zgłoszeniu do ubezpieczenia zdrowotnego ubezpieczony uzyskuje prawo do świadczeń opieki zdrowotnej.

Zgodnie zatem z powyższymi przepisami, o tym, czy pracownik ma prawo do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych, nie przesądza jedynie formalne zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego, lecz faktyczne opłacanie składki na ubezpieczenie zdrowotne. Jeżeli więc składki nie są faktycznie opłacane, pracownik nie ma uprawnienia do korzystania ze świadczeń z zakresu opieki zdrowotnej w placówkach medycznych bez konieczności odrębnego regulowania opłat za zrealizowane usługi.

W takiej sytuacji, gdy pracownik wskutek niepłacenia składek przez pracodawcę nie mógł skorzystać ze świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych lub też musiał zapłacić za leczenie z własnych środków, mógłby żądać naprawy szkody przez pracodawcę lub rozliczenia się z poniesionych kosztów. Pracodawca nie płaci składek ZUS – odszkodowanie jest w takiej sytuacji możliwe!

Warto również zauważyć, że zgodnie z art. 12 u.ś.o.z.f.ś.p., bez względu na uprawnienia z tytułu ubezpieczenia zdrowotnego, istnieje prawo do korzystania ze świadczeń udzielanych bezpłatnie np. w przypadku konieczności leczenia chorób psychicznych, alkoholizmu, narkomanii czy chorób zakaźnych.

2. Pracodawca nie płaci składek ZUS – konsekwencje dla pracownika

Zatrudniony nie ma obowiązku monitorowania, czy składki są za niego odprowadzane do ZUS, a zatem, jeśli pracodawca nie opłaca składek do ZUS, to pracownik nie ponosi w tym zakresie żadnych prawnych konsekwencji i nie zostanie pociągnięty do odpowiedzialności (chyba że współdziałał z pracodawcą). Nieopłacenie składek ZUS nie wpływa na wypłatę zasiłku chorobowego czy macierzyńskiego – nalicza się ją bowiem w oparciu o składki należne, a nie te rzeczywiście wpłacone na konto ZUS, pod warunkiem, że płatnik (pracodawca) zgłosił pracownika do ubezpieczeń i składa za niego miesięczne raporty.

Jedyną wadą takiego stanu rzeczy jest potencjalny problem po stronie pracownika z udokumentowaniem okresów składkowych lub powstanie rozbieżności pomiędzy danymi wykazanymi przez ubezpieczonego a stanem jego konta w ZUS.

3. Jak sprawdzić czy pracodawca płaci ZUS? Tłumaczymy w 5 krokach!

1. W pierwszej kolejności powinien skomunikować się z działem kadr w firmie (bądź odpowiednią osobą zajmującą się rozliczaniem z ZUS) – dział kadr na wniosek pracownika powinien wydrukować dowód rozliczania się pracodawcy z ZUS. Jeżeli dział kadr odmawia wydania pracownikowi potwierdzenia dokonywania rozliczeń z ZUS przez pracodawcę, pracownik powinien skierować pisemną prośbę o przedstawienie faktu rozliczania jego składek. W przypadku gdy na pisemną prośbę pracownika nie zostanie wydane potwierdzenie odprowadzania składek ZUS przez pracodawcę, pracownik powinien również pisemnie poprosić o uzasadnienie odmowy.

2. ZUS umożliwia również weryfikację kwestii opłacania składek na platformie PUE ZUS. Pracownik wobec tego jest w stanie samodzielnie zweryfikować, czy został zgłoszony do ZUS oraz czy składki są odpowiednio opłacone. Jeśli pracodawca nie płaci składek, dowiecie się tego od razu!

3. Jeżeli powyższe kroki okazały się nieskuteczne, pracownik może złożyć wniosek w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych o wyjaśnienie jego indywidualnego przypadku – wówczas rozpocznie się postępowanie wyjaśniające. W takiej sytuacji najlepiej dostarczyć wraz z wnioskiem umowę o pracę, paski płac czy PIT za ubiegłe lata (jeśli oczywiście są w posiadaniu pracownika).

4. Pracownik ma możliwość również zgłoszenia pracodawcy nieopłacającego składek w ZUS do Państwowej Inspekcji Pracy – w takim przypadku u pracodawcy może zostać przeprowadzona kontrola.

5. Pracownik może także złożyć zawiadomienie do prokuratury o tym, że pracodawca nie płaci składek ZUS.

4. Nieopłacanie przez pracodawcę składek ZUS a rozwiązanie umowy

Według zapisu art. 55 Kodeksu pracy w sytuacji, gdy pracodawcy dotyczy nieterminowe opłacanie składek, pracownik ma prawo do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia. Jest to związane z naruszeniem obowiązków wobec zatrudnionego.

Zasadność tego prawa potwierdza wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 marca 2014 r. (sygn. akt: II PK 176/13). Orzeczono w nim, że nieopłacanie składek na ubezpieczenie społeczne stanowi ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracodawcy i jest wystarczającą podstawą do rozwiązania stosunku wynikającego z umowy o pracę bez wypowiedzenia.

Mogą Cię zainteresować też artykuły takie jak:

5. Co z emeryturą, jeśli pracodawca nie płaci ZUS?

Wśród obowiązkowych składek znajdziemy również te, które przekazywane są na ubezpieczenie emerytalne. Czy w związku z tym, że firma nie odprowadza należności z tytułu składek, emerytura będzie obniżona? Okazuje się, że nie. Oczywiście warunkiem jest tu brak współudziału w uniknięciu opłacanie składek ZUS.

Według treści art. 40 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych na konto ubezpieczonego trafiają składki w wysokości ujętej w deklaracji ubezpieczeniowej. Nie ma tu znaczenia, czy w rzeczywistości były one opłacone. Te ewidencjonowane składki są podstawą w ustalaniu wysokości należnej emerytury.

6. „Nie płacę ZUS – co mi grozi?” – jakie konsekwencje czekają pracodawcę?

Zgodnie z art. 85 u.ś.o.z.f.ś.p., za osobę pozostającą w stosunku pracy, w stosunku służbowym albo odbywającą służbę zastępczą składkę jako płatnik oblicza, pobiera z dochodu ubezpieczonego i odprowadza pracodawca.

Natomiast w świetle art. 17 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (dalej: u.s.u.s.), składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe oraz chorobowe za ubezpieczonych obliczają, rozliczają i przekazują co miesiąc do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w całości płatnicy składek.

1. Podstawowym środkiem stosowanym w przypadku, kiedy pracodawca nie płaci składek, jest wyznaczenie przez ZUS należnych odsetek za zwłokę, na zasadach i w wysokości określonych w ustawie Ordynacja podatkowa (art. 23 u.s.u.s.).

2. ZUS ma również prawo wyznaczyć dodatkową opłatę do wysokości 100% nieopłaconych składek płatnikowi, który nie wywiązuje się ze swoich zobowiązań wobec ZUS (art. 24 u.s.u.s.).

3. Jeśli pracodawca nie płaci składek ZUS, może zostać na niego dodatkowo nałożona grzywna w wysokości nawet 5000 zł. Zgodnie powiem z art. 98 u.s.u.s., kto, jako płatnik składek albo osoba obowiązana do działania w imieniu płatnika m.in.:

  • nie dopełnia obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne w przewidzianym przepisami terminie;

  • nie zgłasza wymaganych ustawą danych lub zgłasza nieprawdziwe dane albo udziela w tych sprawach nieprawdziwych wyjaśnień czy też odmawia ich udzielenia;

  • nie prowadzi dokumentacji związanej z obliczaniem składek oraz z wypłatą świadczeń z ubezpieczeń społecznych;

  • nie dopełnia obowiązku przesyłania deklaracji rozliczeniowych oraz imiennych raportów miesięcznych w przewidzianym terminie;

  • nie dopełnia obowiązku przekazywania dokumentów związanych z ubezpieczeniami społecznymi i ubezpieczeniem zdrowotnym w formie.

W takich sytuacjach pracodawca podlega karze grzywny do 5 tys. złotych.

4. Jeżeli wyżej wymienione środki zaradcze nie przynoszą żadnego skutku, ZUS ma możliwość skierować wniosek o wpisanie dłużnika do Rejestru Dłużników Niewypłacalnych.

5. Jeżeli pracodawca będzie się uchylać od zapłaty zaległych składek, zostaną one ściągnięte przez komornika w trybie postępowania egzekucyjnego.

6. W przypadku, gdy u pracodawcy zostanie przeprowadzone postępowanie kontrolne wskutek zgłoszenia przez pracownika faktu o tym, że pracodawca nie płaci składek, może zostać wydana odpowiednia decyzja inspektora pracy, a nawet sprawa może zostać skierowana na drogę sądową.

7. Zarówno pracownik, jak i Zakład Ubezpieczeń Społecznych może złożyć zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa przez pracodawcę. Zgodnie bowiem z art. 218 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny, kto, wykonując czynności w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, złośliwie lub uporczywie narusza prawa pracownika wynikające ze stosunku pracy oraz ubezpieczenia społecznego, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Źródło zdjęcia: https://pl.123rf.com/photo_68984179_koncepcja-rezerwacji-ubezpieczenia-podr%C3%B3%C5%BCnego-na-pod%C5%82o%C5%BCe-drewniane.html

Oceń artykuł
3.7/5 (7)