Zaświadczenie o niekaralności jest dokumentem, o który trzeba postarać się w wielu sytuacjach, nie tylko związanych z możliwością podjęcia danej pracy. Jego zdobycie nie jest trudne, jednak wiąże się z koniecznością złożenia wniosku i uiszczenia odpowiedniej opłaty. Sprawdzamy, czym dokładnie jest zaświadczenie o niekaralności i w poszczególnych krokach, jak je uzyskać.
Z pojęciem zaświadczenia o niekaralności ma do czynienia coraz więcej osób. Wynika to z konieczności udowodnienia braku problemów z prawem i potwierdzenia swojej wiarygodności. Otrzymanie takiego dokumentu wiąże się z niewielkim kosztem, a pozwala załatwić swoje sprawy szybko i sprawnie. W jakich sytuacjach jest ono potrzebne? Jak zdobyć zaświadczenie o niekaralności? Ile to kosztuje?
Kiedy zaświadczenie o niekaralności jest potrzebne?
Zaświadczenie o niekaralności, a więc potwierdzona prawnie informacja o braku wyroków skazujących daną osobę, jest wymagana w ściśle określonych sytuacjach. Przypadków, w których trzeba starać się o zdobycie takiego dokumentu, wbrew pozorom jest sporo. Dotyczą one sytuacji takich jak:
1) udział w rekrutacji na stanowiska związane z bezpieczeństwem, finansami oraz z wysoką odpowiedzialnością typu nauczyciel, sędzia, komornik, prokurator, policjant, pracownik kontroli skarbowej, detektyw, pracownik przedszkola, agent celny;
2) aplikowanie na studia;
3) adopcja dziecka;
4) wydanie wizy lub pozwolenie na stały pobyt;
5) start w przetargu;
6) uzyskanie koncesji z wykazaniem, że członkowie organów spółki nie byli karani.
Bez zaświadczenia o niekaralności nie da się podjąć danego stanowiska ani załatwić wyżej wymienionych spraw. Jest to warunek obowiązkowy.
Jak starać się o wydanie zaświadczenia o niekaralności?
Podmiot odpowiedzialny za usługę związaną z wydaniem informacji o osobie lub podmiocie zbiorowym to Ministerstwo Sprawiedliwości. Aby uzyskać zaświadczenie o niekaralności, należy złożyć wniosek skierowany do Krajowego Rejestru Karnego. Osoba, której nie ma w tym systemie, nie jest skazana wyrokiem sądu. Do dla przyszłego pracodawcy czy podmiotu wymagającego tego dokumentu będzie to wystarczająca i pewna informacja.
Krajowy Rejestr Karny
Zapytanie o udzielenie informacji o osobie lub podmiocie zbiorowym kierowane jest do Krajowego Rejestru Karnego. Dlaczego akurat tam? Wynika to z faktu, że w Krajowym Rejestrze Karnym gromadzi się następujące informacje o osobach:
1) które zostały skazane prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwa lub przestępstwa skarbowe;
2) przeciwko którym prawomocnie warunkowo umorzono postępowanie karne w sprawach o przestępstwa lub przestępstwa skarbowe;
3) przeciwko którym prawomocnie umorzono postępowanie karne w sprawach o przestępstwa lub przestępstwa skarbowe na podstawie amnestii;
4) które są obywatelami polskimi i zostały prawomocnie skazane przez sądy innych państw;
5) wobec których prawomocnie orzeczono środki zabezpieczające w sprawach o przestępstwa lub przestępstwa skarbowe;
6) nieletnich, wobec których prawomocnie orzeczono środki wychowawcze, środek leczniczy lub środek poprawczy na podstawie ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich;
7) które zostały prawomocnie skazane za wykroczenia na karę aresztu;
8) które są poszukiwane listem gończym;
9) które są tymczasowo aresztowane;
10) które wykonują karę dożywotniego pozbawienia wolności, 25 lat pozbawienia wolności, pozbawienia wolności, aresztu wojskowego, aresztu i zastępczą karę pozbawienia wolności;
11) nieletnich umieszczonych w schroniskach dla nieletnich.
Kto może otrzymać informację z Krajowego Rejestru Karnego na swój temat? Ma do tego prawo każda osoba fizyczna i każdy podmiot zbiorowy np. spółka osobowa lub kapitałowa, a także podmiot zbiorowy, który uzyskuje dane na temat członków swoich organów (zarządu) lub swoich pracowników. W takiej sytuacji spółka wraz ze wnioskiem powinna podać podstawę prawną do uzyskania takiego zaświadczenia z KRK.
Jak uzyskać zaświadczenie o niekaralności?
Dane z Krajowego Rejestru Karnego są udostępniane na podstawie otrzymania wniosku. Jednak złożyć go można na różne sposoby. Istnieje możliwość przesłania wniosku za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, czyli nie wychodząc z domu. Jednocześnie każda osoba może też przesłać go listownie lub przekazać w konkretnym punkcie Krajowego Rejestru Karnego. Metody te różnią się od siebie podjętymi działaniami, a także wysokością opłaty.
1. Przez Internet
Zapytanie, które w efekcie pozwala uzyskać zaświadczenie o niekaralności, można przesłać przez Internet. W tym przypadku potrzebny jest jednak profil zaufany (eGo) lub certyfikat kwalifikowany, aby móc potwierdzić swoją tożsamość i zmniejszyć prawdopodobieństwo oszustwa. Przy wyborze drogi internetowej kroki są następujące:
1. Należy założyć konto na stronie e-Platforma Krajowego Rejestru Karnego.
2. Kolejnym krokiem jest złożenie wniosku o udzielenie informacji o osobie na platformie e-Platforma Krajowego Rejestru Karnego.
3. Następnie trzeba uiścić opłatę w wysokości 20 zł, co jest możliwe wyłącznie przez system e-KRK.
4. Wnioskujący otrzyma zaświadczenie w ciągu 10 dni kalendarzowych (liczonych od następnego dnia od dnia złożenia wniosku).
Trzeba pamiętać, że zaświadczenie otrzymane w drodze internetowej ma formę pliku XML i nie jest dokumentem urzędowym, dlatego nie należy go drukować. Zgodnie z prawem takim potwierdzeniem można posługiwać się tylko w formie elektronicznej, a więc najlepiej zapisać plik na USB lub płycie CD, a następnie przekazać swojemu pracodawcy. Zaświadczenie w formie pliku XML jest zatwierdzone przez bezpieczny podpis elektroniczny.
2. W punkcie informacyjnym
Chcąc złożyć wniosek stacjonarnie, należy się do tego wcześniej przygotować. Formalności w punkcie realizuje się osobiście lub przez pełnomocnika (wiąże się to z kosztem 17 zł – opłata skarbowa za pełnomocnictwo oprócz pełnomocnictwa udzielanego mężowi, żonie, dzieciom, rodzicom, dziadkom, wnukom lub rodzeństwu).
1. W pierwszej kolejności należy pobrać i wypełnić pobrane przykładowo ze strony biznes.gov.pl zapytanie o udzielenie informacji o osobie. Można też go pobrać w punkcie informacyjnym w wersji papierowej.
2. W kolejnym kroku opłaca się wydanie informacji, a dowód uiszczenia wpłaty zachowuje do wizyty w placówce.
3. Wszystkie dokumenty, a więc wypełniony wniosek z potwierdzeniem płatności, dowód osobisty lub paszport oraz opcjonalnie pismo od organizatora kolonii, czy obozu (w przypadku braku konieczności opłaty) należy złożyć w Biurze Informacyjnym Krajowego Rejestru Karnego albo w dowolnym punkcie informacyjnym.
Złożenie wniosku w punkcie informacyjnym wiąże się z opłatą w wysokości 30 zł. Można ją uiścić w różny sposób np. zapłacić gotówką w kasie Ministerstwa Sprawiedliwości (ul. Czerniakowska 100 w Warszawie), gotówką w kasie dowolnego sądu, za pomocą znaków opłaty sądowej, które kupuje się w kasie sądu lub zrobić przelew na konto Ministerstwa Sprawiedliwości. Dane do przelewu są następujące:
Ministerstwo Sprawiedliwości, Al. Ujazdowskie 11, 00-950 Warszawa
NBP O/O Warszawa
PL 77 1010 1010 0400 1922 3100 0000
Narodowy Bank Polski
Oddział Okręgowy Warszawa
pl. Powstańców Warszawy 4
00-950 Warszawa
(SWIFT (kod BIC) NBPLPLPW dla przelewów zagranicznych)
Tytuł przelewu to imię i nazwisko osoby, której ma dotyczyć zaświadczenie oraz data, która jest oznaczona we wniosku jako data wystawienia – data we wniosku musi być taka sama jak data w tytule przelewu.
Informacja o czasie oczekiwania na zaświadczenie jest podawana podczas wizyty w biurze, czy w punkcie informacyjnym lub później, jednak maksymalnie w ciągu 7 dni od złożenia wniosku.
3. Listownie
W przypadku drogi listownej kroki są podobne jak w przypadku wizyty w punkcie informacyjnym. Najpierw należy pobrać i wypełnić wniosek, następnie zapłacić za wydanie informacji i zachować potwierdzenie wykonania opłaty. Oba dokumenty, a więc wniosek i potwierdzenie trzeba wysłać pocztą do Biura Informacyjnego Krajowego Rejestru Karnego (ul. Czerniakowska 100, 00-454 Warszawa) albo do wybranego punktu informacyjnego.
Opłata przy przekazywaniu wniosku listem również wynosi 30 zł i może być zapłacona gotówką w kasie dowolnego sądu, za pomocą znaków opłaty sądowej, które kupuje się w kasie sądu lub przelewem na konto Ministerstwa Sprawiedliwości. Urząd wyśle zaświadczenie w ciągu 7 dni od otrzymania wniosku.
Kto nie musi płacić za zaświadczenie o niekaralności?
Choć wydanie informacji z KRK nie wiąże się z wysoką opłatą, są pewne przypadki, w których z opłaty można być zwolnionym. Takiego kosztu nie ponosi wolontariusz, który chce zostać wychowawcą lub kierownikiem obozu czy kolonii dla dzieci i młodzieży. Aby jednak ta zasada mogła być zrealizowana, do wniosku należy dołączyć stosowne pismo od organizatora, które to potwierdzi taką sytuację.
Zaświadczenie o niekaralności z innego kraju
W przypadku konieczności uzyskania zaświadczenia z Krajowego Rejestru Karnego w innych państwach UE, które ma potwierdzić brak problemów z prawem, można złożyć wniosek o wydanie wielojęzycznego formularza w formie załącznika do zaświadczenia z KRK.
Jest to możliwe ze względu na treść Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1191 z dnia 6 lipca 2016 r. w sprawie promowania swobodnego przepływu obywateli poprzez uproszczenie wymogów dotyczących przedkładania określonych dokumentów urzędowych w Unii Europejskiej i zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 1024/2012.
Zaświadczenie o niekaralności – wzór wniosku o udzielenie informacji o osobie
Wzór wniosku w formie zapytania o udzielenie informacji o osobie lub podmiocie zbiorowym udzielanej na podstawie danych zgromadzonych w Krajowym Rejestrze Karnym przestawia Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 7 lipca 2015 r. w sprawie udzielania informacji o osobach oraz o podmiotach zbiorowych na podstawie danych zgromadzonych w Krajowym Rejestrze Karnym – można go znaleźć w dołączonym załączniku. Pliki są do pobrania także na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości.
Pobierz tutaj ZAPYTANIE O UDZIELENIE INFORMACJI O OSOBIE
Jak wypełnić wniosek?
W rogu formularza znajduje się miejsce na PESEL. W górnej części wniosku należy podać informacje osobowe dotyczące imienia, nazwiska, imienia rodziców, daty urodzenia, miejsca urodzenia i zamieszkania.
Rubryka „Wskazanie postępowania, w związku z którym zachodzi potrzeba uzyskania informacji o osobie” jest wypełniana tylko w przypadku, gdy wnioskujący chce otrzymać informację o karalności innej osoby, wskazując do tego podstawę prawną.
W rodzaju danych deklaruje się, jakie informacje powinny być wzięte pod uwagę przy wykazywaniu zaświadczenia. Gdy wnioskujący pyta o własną niekaralność, można zaznaczyć wszystkie dostępne opcje. Jeśli jednak pyta o kogoś innego, musi mieć podstawę prawną do wyboru danego rodzaju.
Z kolei wypełnienie punktu 13 nie jest obowiązkowe. Zakres danych, które stanowią przedmiot informacji o osobie, wynika z przepisu, który nakłada obowiązek uzyskania zaświadczenia z Rejestru, jeżeli został wskazany w punkcie 11 formularza.
Źródła zdjęcia:
- https://pl.123rf.com/photo_78901840_m%C5%82oda-bizneswoman-siedzi-na-biurku-z-umow%C4%85-folderow%C4%85.html
- https://pl.123rf.com/photo_5729145_stare-i-bardzo-u%C3%A5%C2%BCywane-drewniane-stempel-w-formularzu.html
