Wiedząc, skąd się biorą konflikty, możemy przygotować się na ich wystąpienie lub wyeliminować wcześniej czynniki, które mogą do nich doprowadzić. Konflikty mogą powstać w różnych sytuacjach życiowych. W pracy mamy jednak do czynienia z pewnymi stałymi schematami. Dowiedz się, skąd biorą się konflikty i jak im przeciwdziałać.
Konflikty nie są niczym wyjątkowym. Różne rodzaje konfliktów dotykają praktycznie każdego z nas. Wchodzimy w konflikt zarówno z osobami bliskimi, jak i przypadkowymi. Konflikt zawsze wiąże się z silnymi emocjami. Konflikty występujące w rodzinie potrafią nawet doprowadzić do całkowitego zerwania kontaktów z członkami rodziny. Często ich skutki są bardzo przykre, lecz zdarzają się i takie sytuacje, gdy konflikty przeradzają się w coś pozytywnego. Tak jest często w organizacjach. Przejście przez konflikt prowadzi do pozytywnych zmian. W wyniku zjawiska rozwiązane mogą zostać pewne problemy. Pod warunkiem, że na nadejście konfliktu odpowiednio się przygotujemy. Każdy przedsiębiorca, czy osoba zarządzająca zespołem musi być przygotowana na możliwość wystąpienia konfliktów. Skąd się biorą takie sytuacje?
Spis treści
Skąd się biorą konflikty?
W pierwszej kolejności warto uzmysłowić sobie, czym w ogóle jest konflikt. Zjawisko to jest powszechne i pojawia się wszędzie tam, gdzie są przynajmniej dwie osoby. Konflikt występuje, gdy osoby postrzegają się jako rywali ze względu na odmienne zdanie na jakiś temat, inne oczekiwania, czy poczucie niesprawiedliwości. Jednak to tylko kilka przykładów konfliktów, a sytuacji, które do nich prowadzą, można wymienić znacznie więcej. Może do nich doprowadzić praktycznie każda sytuacja, w której przynajmniej dwie osoby mają sprzeczne interesy.
Wówczas każda z tych stron dąży do realizacji własnego celu. Ambicja, czy potrzeby jednej strony nie pozwalają jej pójść na kompromis, czy ustąpić rywalowi. Do wystąpienia konfliktów mogą się przyczynić różne sytuacje. To mogą być jakieś urazy z przeszłości, poczucie niesprawiedliwego traktowania, błędy kierownicze, nierówna dystrybucja dóbr czy dyskryminacja, a nawet zwykłe stereotypy. Konflikty mogą mieć źródło zarówno wewnątrz organizacji, jak i mogą na nie wpływać czynniki zewnętrzne, a nawet instytucjonalne, gdy organizacja nie ma wdrożonych mechanizmów chroniących przed konfliktami i nie wie jak sobie z nimi radzić.
Jakie są przyczyny konfliktów?
Na co dzień doświadczamy różnych emocji. To one często wpływają na podejmowane przez nas decyzje. Generują myśli, które finalnie mogą sprawić, że będziemy czuć sympatię lub antypatię do drugiej osoby, w przypadku pracy do współpracownika, czy przełożonego. Jeśli czujemy się dyskryminowani, widzimy, że inne pracownik jest faworyzowany, to manifestując swoje przypuszczenia, możemy wejść w konflikt relacji z osobą na pozór faworyzowaną, czy przełożonym, który dopuszcza się dyskryminacji pozostałych osób.
Przyczyną konfliktu często są także pieniądze. Pracownicy często nie godzą się, z tym że inni zarabiają więcej od nich i uważają, że to niesprawiedliwe. Miejsce pracy wydaje się szczególnie podatne na konflikty. Na co dzień występuje w nim wiele okazji do tego, aby dwie strony się poróżniły. Konflikty w pracy mogą występować między jednostkami, grupami osób, a nawet całymi zespołami. Mają miejsce w szczególności tam, gdzie jedna strona jest zależna od drugiej, dwie strony mają sprzeczne cele, lub gdy muszą konkurować o te same zasoby. Może także nastąpić zwyczajny konflikt wartości między pracownikami, którzy cenią w życiu co innego.
Główne źródła konfliktów
Danych na temat przyczyn konfliktów dostarcza nam praca Magdaleny Krajewskiej Konflikty w organizacji a motywacja pracowników do pracy. Badanie zostało przeprowadzone wśród losowo wybranych pracowników w trzech firmach w Białymstoku. Próba badawcza wyniosła 50 osób. W marcu 2019 roku autorka zbadała m.in. przyczyny powstawania konfliktów. Są one bardzo zróżnicowane. W dużej mierze zależą od przedsiębiorstwa. Mogą się różnić między firmami. Z badania wynika, że najczęściej źródłem konfliktu jest zły obieg informacji/zła komunikacja.
Taka przyczyna ma miejsce głównie w przedsiębiorstwach o wysokiej konkurencyjności wewnętrznej, gdzie ludzie zatajają między sobą ważne informacje. Na kolejnym miejscu znalazła się kwestia wynagrodzeń. Pracownicy czują się niesprawiedliwie traktowani, gdy inni otrzymują wyższe pensje, czy premie. Okazuje się, że konflikty w dużej mierze mogą także wywoływać plotki, czy zła atmosfera pracy. Na kolejnych miejscach znalazły się brak motywacji, rywalizacja/zazdrość, czy ma złe warunki pracy.
Jakie są skutki konfliktów?
Konflikt kojarzy się jako coś negatywnego. Jednak występowanie konfliktów może doprowadzić do pozytywnych zmian. Warto także zaznaczyć, że delikatne spory nie są konfliktami, a dyskusje mimo odmienności zdań są zdrowe. To napędza pracę zespołową, kreatywność i wdrażanie nowych rozwiązań. W oparciu o wyniki powyższych badań za pozytywne skutki konfliktu można uznać oczyszczenie relacji i rozluźnienie atmosfery w pracy. Konflikty stanowią także impuls do wszelkich zmian w organizacji. Po rozwiązaniu konfliktu współpraca w grupie może zacząć przebiegać lepiej.
Pracownicy mogą czuć się bardziej zmotywowani, a rozwiązanie konfliktu może także zwiększyć ich poziom poczucia sprawiedliwości. Jednak rzeczywiście konflikt wiąże się także z wieloma negatywnymi emocjami i skutkami. Badani wskazali na w szczególności stres i niezadowolenie. Konflikty wyzwalają w pracownikach negatywne emocje takie jak złość, agresja, a to wszystko z kolei wpływa na obniżenie jakości i wydajność pracy. W organizacji pojawiają się zakłócenia funkcjonowania, a wiele skonfliktowanych osób może odejść z firmy.
Znaczenie komunikacji
Konflikty zdarzają się praktycznie w każdej społeczności, zatem mylne jest twierdzenie, że można im całkowicie zapobiec. Konfliktów nie da się uniknąć, można jednak wdrożyć rozwiązania, które zminimalizują ich ryzyko, a w razie ich wystąpienia zostaną rozwiązane z korzyścią dla wszystkich. Ludzie na ogół uznają konflikty za coś złego. Większość badanych twierdzi, że konflikt zawsze szkodzi organizacji. 25% natomiast uważa, że nie. Większość uważa także, że konflikt nie może zwiększyć efektywności organizacji. Badani uważają, że ludzie po prostu są konfliktowi z natury. Co ciekawe, koniecznością rozwiązania konfliktów badani obarczają głównie kierownictwo.
Bardzo duże znaczenie zarówno w powstawaniu, jak i rozwiązywaniu konfliktów pełni komunikacja. Jak już wcześniej wspomniano, jest to jedno z najczęstszych źródeł powstawania konfliktów. Wystarczy, że jeden pracownik poprawną myśl ubierze w złe słowa, aby odbiorca komunikatu poczuł się urażony. Konflikt na tle komunikacji może wystąpić także wtedy, gdy tej komunikacji po prostu nie ma. Czasem pracownicy nie są nauczeni przekazywania sobie istotnych informacji. Do takich konfliktów może doprowadzić samo kierownictwo, które przekazuje zadania pracownikom i nie bierze pod uwagę, że są od siebie zależni lub że pracownicy na pewnych etapach wejdą sobie w drogę. Dlatego tak istotne jest wsparcie komunikacji w organizacji.
Komunikaty powinny być klarowne i zrozumiałe. Rozwiązywanie konfliktów i problemów jest możliwe poprzez rozmowę na wczesnym etapie niezgodności, zanim nastąpi poważny konflikt. Komunikując się, pracownicy budują także obopólne zaufanie, co zapobiega narastaniu konfliktu. Pracownicy, którzy ze sobą rozmawiają, odczuwają wobec siebie także większą empatię, potrafią wcielić się w sytuację drugiej osoby i spojrzeć na nią obiektywnie na. Rozmawiając, zapobiegamy także eskalacji sporów.
Czy da się uniknąć konfliktów?
Konfliktów nie unikniemy, ale możemy doprowadzić do zminimalizowania ich negatywnych skutków. Warto oczywiście budować poprawną komunikację. Można to osiągnąć poprzez spotkania integracyjne, team building, czy zajęcia z coachem i szkolenia tematyczne. Jak wynika z omawianych badań, w organizacjach uwydatniają się głównie dwa schematy postępowania. Z jednej strony przełożeni szybko ingerują i próbują wyjaśnić spór, podczas gdy inni w ogóle nie starają się rozwiązywać konfliktów, próbują je po prostu wyciszyć.
Spośród sposobów rozwiązywania konfliktów za najlepsze techniki ankietowani uznają:
- negocjacje;
- kompromis;
- współpracę;
- mediacje;
- unikanie;
- rywalizację.
Aby rozwiązać konflikt, najpierw trzeba go dobrze poznać. Strony konfliktu muszą więc podzielić się informacjami na temat tego, co jest źródłem konfliktu, aby możliwe było szukanie sposobów jego rozwiązania.
