Podatek od wygranej obowiązuje w przypadku większości rodzaju gier i konkursów. Choć nie chcemy z nikim dzielić się naszą wygraną, musimy mieć na uwadze fakt, że konieczność odprowadzenia podatku wyraźnie zmniejszy naszą wygraną. O ile? Ile wynosi podatek od wygranych i kto musi go zapłacić?
Każdego dnia w życiu pojawiają się okazje na zyskanie dodatkowych pieniędzy, czy nagród rzeczowych. Bierzemy więc udział w popularnych loteriach pieniężnych, konkursach, teleturniejach, aby zdobyć kosztowne nagrody. Wygrana zawsze budzi pozytywne emocje. W radości snujemy plany na wydanie wygranych pieniędzy, do czasu aż przypomnimy sobie o formalnościach związanych z ich odbiorem. Jednym z aspektów, który wzbudza najwięcej kontrowersji, jest podatek od wygranej. Fakt, że część wygranej sumy trzeba oddać państwu, sprawia, że suma, o której początkowo myśleliśmy, może w rzeczywistości być znacznie niższa. O ile dokładnie?
Spis treści
Czym jest podatek od wygranej?
Polski system podatkowy w opinii licznych obywateli pozostawia wiele do życzenia. Przede wszystkim bywa zbyt skomplikowany i niezrozumiały dla człowieka, który nie „siedzi” zawodowo w prawie podatkowym. Dlatego możemy doświadczyć trudności praktycznie w każdej nowej dla nas sytuacji finansowej. Taką z pewnością jest wygrana w konkursie. Podatek od wygranej to element systemu podatkowego, określony w Ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia 26 lipca 1991 r., konkretnie w art. 30 ust. 1 pkt 2.
Od dochodów (przychodów) pobiera się zryczałtowany podatek dochodowy:
2) z tytułu wygranych w konkursach, grach i zakładach wzajemnych lub nagród związanych ze sprzedażą premiową, uzyskanych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego – w wysokości 10% wygranej lub nagrody.
Jednak wygrana nie zawsze ma formę pieniężną. Możemy też otrzymać nagrodę rzeczową. Może to być nagroda uzyskana w wyniku udziału w konkursie, loterii oraz w przypadku innych okoliczności. Jednak na próżno szukać w Ustawie o podatku dochodowym definicji na temat takich pojęć jak nagroda, konkurs, czy loteria.
Ile wynosi podatek od wygranej?
Stawka podatku od wygranych w konkursach, grach, w zakładach wzajemnych lub nagrodach związanych ze sprzedażą premiową uzyskanych na terenie Unii Europejskiej wynosi 10% od wysokości kwoty wygranej. Podatek ten ma formę ryczałtu. Zatem w przypadku wygrania pewnej sumy pieniędzy, 10% z tej kwoty zostanie automatycznie pobrane jako podatek dla urzędu skarbowego.
Podatek od wygranej – przykład
Wyobraźmy sobie sytuację, w której Piotr wziął udział w grze losowej. Grał w Polsce. Kwota, jaką wygrał to 200 000 zł. W przypadku 200 000 zł 10% wysokości podatku wynosi 20 000 zł. Dlatego, choć wygrana wynosi 200 000 zł, to Piotr otrzyma 180 000 zł. Sam Piotr nie musi się martwić odprowadzeniem podatku. To organizator gry pobiera i wpłaca podatek do urzędu skarbowego. Laureat nagrody nie musi nawet wykazywać w swoim rocznym zeznaniu kwoty wygranej.
Podatek od wygranej a rodzaj gry
Konieczność opłacenia podatku od wygranej występuje w przypadku większości gier losowych i zakładów wzajemnych. Jak wygląda kwestia opłacania podatków w zależności od rodzaju gry?
- Wygrana w kasynie – wygrana w kasynie, czy na automatach nie jest objęta podatkiem, ponieważ jej prowadzeniem zajmuje się uprawniony do tego na podstawie przepisów o grach i zakładach wzajemnych podmiot. Warto jednak pamiętać, by zachować dowód pochodzenia wygranych środków. Przykład stanowi zaświadczenie o wygranej z kasyna. Wówczas podatnik ma potwierdzenie dla urzędu skarbowego, że uzyskany przychód jest zwolniony z podatku.
- Wygrana w mediach – wygrana w radiu, prasie, czy telewizji w przypadku wartości wygranej nieprzekraczającej 2000 zł jest zwolniona z podatku. W przypadku przekroczenia tej wartości obowiązuje 10% podatek od całej wartości wygranej.
- Wygrana w pracy – jeśli konkurs organizuje pracodawca, to przychody z wygranej traktowane są jak wypłata i na tej samej zasadzie podlegają opodatkowaniu. Tak się dzieje, ponieważ źródłem przychodu w tym przypadku jest stosunek pracy.
- Wygrana w Lotto – jest to chyba najpopularniejsza gra w Polsce. Oczywiście każdy marzy o najwyższej wygranej, czyli tzw. “szóstce”. Jednak o wiele częściej zdarzają się niższe wygrane w wysokości kilkudziesięciu, czy kilkuset złotych. Niższe kwoty nie są objęte podatkiem, jeśli nie przekraczają jednorazowo 2280 zł. Jeśli wygrana przekroczy tę kwotę, wówczas należy uiścić podatek w wysokości 10% od całej wygranej.
- Zakłady sportowe – w przypadku zakładów bukmacherskich stawka podatku wynosi 12% od kwoty wygranej. Jeśli kwota nie przekracza 2280 zł, to gracz jest zwolniony z obowiązku opodatkowania. Przykładowo, w przypadku wygranej w wysokości 1000 zł, zdobywca nagrody otrzymuje całą kwotę bez odliczeń.
Podatek w przypadku nagrody rzeczowej
Nieco inaczej prezentuje się sytuacja w przypadku nagród rzeczowych. Może się zdarzyć tak, że dostaniemy informację o wygraniu nagrody rzeczowej, lecz zanim ją otrzymamy, będziemy musieli opłacić podatek. Dopiero po jego opłaceniu, będziemy mogli cieszyć się nagrodą. Dlatego też w wielu konkursach mimo obecności nagród rzeczowych, podawana jest także ich wartość.
Wówczas łatwiej jest ocenić, jaką kwotę podatku trzeba uiścić. Może to być dosyć problematyczna sytuacja, jeśli wygramy coś wyjątkowo cennego, jak na przykład samochód. Wówczas 10% wartości wygranej może stanowić koszt, którego wygrany nie będzie w stanie udźwignąć. Czasem jednak zdarza się, że organizatorzy zdają sobie z tego sprawę i oprócz nagrody rzeczowej, przekazują także pieniądze wystarczające do opłacenia podatku.
Kto musi zapłacić podatek od wygranej?
W większości przypadków jednak laureat nagrody nie musi przejmować się opłaceniem podatku. Choć w rzeczywistości go płaci, to pośredniczy w tym organizator gry. To on zajmuje się pobraniem podatku od wygranej i wpłaceniem go na rachunek urzędu skarbowego. Ma na to niewiele czasu, bo do 20. dnia miesiąca następującego po przekazaniu nagrody.
To także do niego należy obowiązek, przesłania deklaracji PIT-8AR do urzędu skarbowego do 31 stycznia kolejnego roku. Laureat nagrody otrzymuje natomiast od organizatora dróg PIT-8C, czyli informację podatkową. Jak już wyżej wspomniano, podatnik nie musi wykazywać w swoim zeznaniu rocznym przychodu z tytułu wygranej. Organizator konkursu przekazuje podatek do właściwego urzędu skarbowego ze względu na adres zamieszkania lub siedzibę płatnika. Jednak ustalenie płatnika nie zawsze jest takie proste. Nie zawsze będzie to firma, która niejako podpisuje się pod konkursem.
Jeśli konkurs organizowany jest przez podmiot pośredniczący, można uznać, że mimo iż to on faktycznie organizuje grę, to nie ponosi jej kosztów. Zatem w tej sytuacji płatnikiem może być ten, kto koszty gry ponosi. Jednak nie jest to kwestia jednoznaczna, na co wskazują choćby orzeczenia sądów, w których możemy przeczytać, że to podmiot trzeci ma cechy płatnika składek, ponieważ nabywa nagrody i je wydaje. Każdy przypadek powinien być rozpatrywany indywidualnie.
Kiedy nie trzeba płacić podatku od wygranej?
Jak już można zauważyć podczas czytania tego artykułu, nie w każdej sytuacji podatek od wygranej trzeba zapłacić. Sytuacje tego typu obejmują wygrane:
- organizowane i ogłaszane przez środki masowego przekazu;
- specjalne o tematyce naukowej, kulturalnej, dziennikarskiej, sportowej lub artystycznej;
- dotyczące sprzedaży premiowej.
Jednak warunkiem zwolnienia jednorazowej wygranej z opodatkowania jest równa wartość nagrody nie wyższa niż 2000 zł. Dodatkowo należy pamiętać, że ulga dotyczy wyłącznie osób fizycznych, które nie prowadzą działalności gospodarczej oraz przedsiębiorców prowadzących działalność rolniczą.
Natomiast w przypadku wszelkich wygranych w losowych grach liczbowych, na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 6a ustawy o PIT, wygrana musi spełnić jednocześnie trzy warunki, aby gracz nie musiał ponosić podatku:
- nie może przekroczyć wartości 2280 zł;
- musi zostać zorganizowana i prowadzona przez uprawniony podmiot na podstawie przepisów o grach hazardowych obowiązujących w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego;
- musi dotyczyć gier liczbowych, loterii pieniężnych, gry telebingo, zakładów wzajemnych, loterii promocyjnych, loterii audiotekstowych i loterii fantowych.
Zwolnienie z podatku przy sprzedaży wygranej w konkursie
Kiedy uda nam się w końcu wygrać w konkursie, bardzo cieszymy się z faktu, że to właśnie do nas uśmiechnął się los. Jednak zdarzają się ludzie, dla których wygrane stanowią normę. Niektórzy żyją z nagród, analizują wszystkie konkursy i biorą udział wszędzie tam, gdzie widzą szanse na wygraną.
Następnie sprzedają nagrody, zarabiając w ten sposób. Jeśli laureat sprzeda nagrodę, to musi mieć na względzie obowiązek zapłaty podatku. Jest to podatek od wzbogacenia. W przypadku sprzedaży nagrody innej niż nieruchomość, po upływie 6 miesięcy od wygranej, laureat nagrody nie musi opłacać podatku z tytułu sprzedaży. Jeśli zdecyduje się szybciej sprzedać swoją wygraną, czyli przed upływem 6 miesięcy, to osiągnięty przychód musi wykazać w rocznej deklaracji podatkowej.
Natomiast w razie nieruchomości, zwolnienie z podatku przy sprzedaży jest możliwe dopiero po pięciu latach od końca roku kalendarzowego, w którym laureat nabył nieruchomość. Dlatego, jeśli chcemy sprzedać swoją nagrodę, to musimy wykazać się cierpliwością. W niektórych przypadkach zwlekanie tyle czasu może jednocześnie wpłynąć na obniżenie jej wartości, co będzie oznaczało stratę.
Wygrana poza terytorium Polski a podatek
Sprawa się komplikuje w sytuacji wygrania nagrody poza terytorium Polski. Wówczas to nie organizator gry, lecz podatnik musi pamiętać o uiszczeniu podatku. Taką nagrodę należy wykazać w swoim zeznaniu podatkowym oraz odprowadzić kwotę podatku Niezależnie od tego, jaka jest wartość wygranej. Wygrana traktowana jest jako przychód z innego źródła i należy pamiętać o niej podczas wypełniania formularza PIT-36.
Wygrana a prowadzenie działalności
W przypadku wygranej otrzymanej w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą nie obowiązuje zryczałtowany podatek 10%. Przedsiębiorca musi wykazać wygraną jako przychód z działalności gospodarczej, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym na takich samych zasadach, jak inne dochody z działalności gospodarczej. Wynika to z obowiązku zapłaty podatku dochodowego. Wówczas podatek odprowadza się od całości nagrody. Wygraną należy wykazać w zeznaniu rocznym PIT (w przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej).
Podatek od wygranej – podsumowanie
W przypadku wygranej zawsze warto pamiętać o obowiązku zapłaty podatku. Obowiązek ten, jak już wiemy, nie zawsze występuje. Jednak, zanim weźmiemy udział w konkursie, przeczytajmy regulamin, przeanalizujmy wartość nagród rzeczowych i ewentualny podatek, jaki będziemy musieli ponieść w razie wygranej. W przypadku gier pieniężnych jedyną niedogodnością jest po prostu obniżenie wygranej o podatek. Natomiast w razie nagród rzeczowych, od laureatów wymaga się nieco więcej zaangażowania w system podatkowy. Lepiej więc dokładnie przeanalizować zasady konkursu, by uniknąć przykrych niespodzianek.
