Podatek od wzbogacenia to przykra niespodzianka, która może spotkać każdego, kto kupił np. mieszkanie lub auto. Z tego artykułu dowiesz się, jaki podatek od wzbogacenia za dom trzeba zapłacić, ile wynosi podatek od wzbogacenia, i w jakich sytuacjach musisz go zapłacić.
Spis treści
Podatek od wzbogacenia – co to jest?
Warto zacząć od tego, że podatek od wzbogacenia to tylko potoczny termin, którego próżno szukać w przepisach. Właściwą nazwą jest Podatek od Czynności Cywilnoprawnych (PCC), który idzie w parze z podatkiem od darowizny. Szczegółowe zasady opodatkowania i czynności rodzące obowiązek zapłaty podatku reguluje Ustawa z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych.
Sam podatek od wzbogacenia to obowiązkowa danina, którą trzeba zapłacić w przypadku dokonania czynności prawnej, zwolnionej z podatku VAT. To znaczy, że zapłacimy go od każdego wzbogacenia, w którego cenę nie wchodzi podatek VAT, a także takiego, które przekracza określoną wartość będącą podstawą opodatkowania. Kiedy płaci się podatek od wzbogacenia?
Podatek od wzbogacenia się – kiedy trzeba go zapłacić?
Informacji o tym, kto płaci podatek od wzbogacenia, należy szukać w art. 1 ustawy z 2009 roku o podatku od czynności cywilnoprawnych. W myśl przepisów taki podatek płaci się w przypadku następujących czynności:
- umowy sprzedaży, zamiany rzeczy i innych (np. prawa majątkowe);
- umowy pożyczki;
- darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy;
- umowy dożywocia;
- umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat;
- ustanowienie hipoteki;
- ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności;
- umowy depozytu nieprawidłowego;
- umowy spółki (akty założycielskie).
Warto wiedzieć, że podatkiem od wzbogacenia nie obarcza się sprzedającego, a tego, kto nabył np. nieruchomość.
Ile wynosi podatek od wzbogacenia? To zależy
Odpowiedź na pytanie, ile wynosi podatek od wzbogacenia, nie jest taka prosta. Przede wszystkim dlatego, że podatek PCC płacimy, jako ustalony procent wartości rynkowej konkretnego przedmiotu lub zdarzenia. To znaczy, że kwota podatku zależy od rodzaju umowy i wartości jej przedmiotu.
Różnią się również stawki procentowe, na podstawie których podatnik samodzielnie oblicza podatek. Brzmi to dość skomplikowanie, jednak błędne wyliczenia zostaną skorygowane przez urząd skarbowy, który poprosi płatnika o sprostowanie.
Zazwyczaj stawki podatku od wzbogacenia to od 1 do 2 procent wartości rynkowej produktu. Możemy też mówić o pewnych wyjątkach, czyli np. wzbogacenia z tytułu czynności nieujawnionych, które można obłożyć nawet 20% podatkiem.
Szukasz pracy? Praca w Poznaniu czeka, aż ją odkryjesz!
Zapłacenie podatku od wzbogacenia – tabela wysokości opłat
Podatek od czynności cywilnoprawnych nie ma ustalonej jednej konkretnej stawki. Zapłatę podatku trzeba rozpatrywać w zależności od rodzaju czynności prawnej.
| Rodzaj umowy | Rodzaj czynności prawnych | Stawka podatku od wzbogacenia |
|---|---|---|
| Umowa sprzedaży | rzeczy ruchome, prawa użytkowania wieczystego, własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego, nieruchomości, spółdzielcze prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego | 2% |
| Umowa sprzedaży | inne prawa majątkowe | 1% |
| Odpłatne użytkowanie | w tym odpłatna służebność | 1% |
| Umowa pożyczki | zawarta przed 2019 rokiem - 2% | zawarta po 2019 roku - 0,5% |
| Dział spadku, zniesienie współwłasności, darowizna, zamiana | zmiana własności nieruchomości, użytkowania wieczystego, rzeczy ruchomych, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu itd. | 2% |
| Dział spadku, zniesienie współwłasności, darowizna, zamiana | zmiana własności innych praw majątkowych | 1% |
| Depozyt nieprawidłowy | 2% dla umów zawartych przed 2019 rokiem | 0,5% dla umów zawartych po 2019 roku |
| Hipoteka | zabezpieczenie wierzytelności (do zabezpieczonej kwoty wierzytelności) | 0,1% |
| Hipoteka | zabezpieczenie wierzytelności o nieustalonej wcześniej wysokości | 19 zł |
| Nieujawnione czynności | brak wymaganego udokumentowania czynności prawnych | 20% |
Podatek od wzbogacenia się a mieszkania – dodatkowa opłata nie dla każdego?
Kupno mieszkania lub domu to ważny krok w życiu każdego człowieka. Czasami jednak cena samego mieszkania może się nieco różnić od wynegocjowanej oferty. W niektórych przypadkach, do zakupu mieszkania lub domu, trzeba będzie doliczyć podatek PCC, czyli aż 2% wartości zakupionej nieruchomości. To niezbyt przyjemna wiadomość, jednak warto wiedzieć, że nie zawsze trzeba dopłacać. Podatek od wzbogacenia za dom lub mieszkanie, zapłacimy tylko w określonej sytuacji.
W tym przypadku najważniejsze jest to, z jakiego rynku pozyskaliśmy mieszkanie. Podatek od wzbogacenia za mieszkanie obowiązuje tylko wtedy, gdy nieruchomość kupiono z tzw. rynku wtórnego. Jeżeli mieszkanie lub dom, było wcześniej własnością kogoś innego, trzeba będzie odprowadzić podatek w wysokości 2% wartości rynkowej zakupionej nieruchomości. O tym, jak to zrobić, napiszemy w dalszej części artykułu.
Kiedy nie ma konieczności zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych za mieszkanie?
Pod tym względem w nieco lepszej sytuacji są osoby zainteresowane kupnem mieszkania z rynku pierwotnego, czyli np. od dewelopera. Na początku artykułu wspomnieliśmy o tym, że podatkowi od czynności cywilnoprawnych nie podlegają produkty, za które odprowadza się podatek VAT. Podatek od wzbogacenia za mieszkanie z rynku pierwotnego nie jest obowiązkowy, ponieważ takie lokum jest już opodatkowane stawką VAT, zależną głównie od jego metrażu. Zatem podczas sprzedaży nieruchomości w transakcję zwykle już jest wliczony podatek VAT. Kupno od osoby prywatnej, która nie prowadzi działalności rodzi konieczność zapłaty PCC, ponieważ nie jest ona czynnym podatnikiem VAT. M.in. dlatego w przypadku zakupu nowego mieszkania cena może być wyższa.
Podatek od wzbogacenia – samochód od osoby prywatnej
Zakup mieszkania lub domu to ważny krok i ogromny wydatek, na który większość osób pozwoli sobie 1-2 razy w życiu. Zdecydowanie częściej dochodzi do kupna samochodu lub motocykla, które wymieniamy stosunkowo często. Również w przypadku zakupu motocykla lub auta, podatek od wzbogacenia jest obowiązkową czynnością prawną. Sytuacja wygląda całkiem podobnie jak w przypadku zakupu mieszkania. Co to znaczy?
Podatek od wzbogacenia za samochód zapłacimy tylko wtedy, gdy auto stanowi własność osoby fizycznej, która nie jest płatnikiem podatku VAT. Jaka jest wysokość podatku od wzbogacenia w przypadku zakupu samochodu? Kupno pojazdu od właściciela prywatnego, rodzi konieczność zapłaty podatku od wzbogacenia w wysokości 2% rynkowej wartości auta.
Podatek od wzbogacenia: auto. Przykład
Również, jak w przypadku mieszkania, obowiązek podatkowy ciąży na osobie kupującej. Warto tutaj podkreślić, że chodzi o wartość rynkową, a nie faktyczną kwotę zakupu.
Przykładowo, jeśli wartość rynkowa samochodu wynosi 30 000 zł. Aby wyznaczyć wartość PCC, należy dokonać obliczeń, mnożąc cenę wartości rynkowej pojazdu przez stawkę podatku (w tym przypadku 2%):
30 000 zł x 2% = 600 zł
Jak i kiedy zapłacić podatek od wzbogacenia?
Jeżeli z tytułu określonej czynności cywilnoprawnej, dojdzie do obowiązku zapłaty podatku, warto wiedzieć, jak zapłacić podatek od wzbogacenia i ile masz na to czasu. Osoba dokonująca zakupu, ma 14 dni na zapłacenie podatku od wzbogacenia. Warto o to zadbać, ponieważ urząd skarbowy nie informuje o konieczności zapłacenia daniny.
To podatnik powinien wyjść z inicjatywą, obliczając kwotę, a następnie osobiście zapłacić podatek w odpowiednim urzędzie skarbowym. Dokonuje się tego na formularzu PCC-3, który można złożyć zarówno osobiście, jak i przez Internet. Kolejnym krokiem jest zapłata podatku PCC na konto bankowe urzędu skarbowego lub osobiście w oddziale.
O konieczności uiszczenia podatku PCC przy zakupie nieruchomości pamięta także notariusz, gdyż to on się zajmuje formalnościami w tym zakresie. Tak jest np. przy zakupie działki, domu, czy mieszkania. Mówi nam o tym art. 10 ust. 2 ustawy o PCC:
Notariusze są płatnikami podatku od czynności cywilnoprawnych dokonywanych w formie aktu notarialnego.
Podatek od wzbogacenia a urząd skarbowy
Dokument można też wydrukować i wysłać do urzędu pocztą. Wybieramy urząd skarbowy właściwy ze względu na miejsce zamieszkania. Dane teleadresowe jednostek Krajowej Administracji Skarbowej można znaleźć na stronie gov.pl.
Art. 13. [Właściwość miejscowa organów podatkowych]
Organem podatkowym właściwym miejscowo w sprawach podatku od czynności cywilnoprawnych od umów, których przedmiotem są rzeczy znajdujące się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane za granicą, jest naczelnik urzędu skarbowego właściwy ze względu na miejsce zamieszkania (siedzibę) nabywcy.
Podatek od wzbogacenia – od jakiej kwoty płaci się PCC?
Nawet jeśli czynność prawna kwalifikuje się do zapłaty podatku od wzbogacenia, nie zawsze trzeba będzie się tym przejmować. Zwolnienie z podatku od wzbogacenia nastąpi przede wszystkim wtedy, gdy wartość rynkowa zakupionego przedmiotu nie przekroczy 1000 złotych. W tym przypadku zaznaczymy ponownie, że to nie kwota zakupu, a realna wartość rynkowa produktu ma znaczenie. Nie jest wiec właściwe liczenie na zapłatę niższego podatku ze względu na zakup w okazyjnej cenie.
Kara za niezapłacenie podatku od wzbogacenia
Każdemu może przytrafić się błąd wynikający z niewiedzy lub przekroczenia terminu płatności podatku. Kara za niezapłacenie podatku od wzbogacenia może zostać nałożona przez fiskusa, gdy wystąpią nieprawidłowości w dotrzymaniu terminu, lub gdy nie dojdzie do zapłaty. Konsekwencje przekroczenia terminu mogą stanowić od 20% minimalnego wynagrodzenia w danym roku podatkowym, aż do jego 20-krotności. Warto zatem pamiętać o obowiązku płacenia podatku. Czy można uniknąć kary?
Jeżeli płatnik podatku od wzbogacenia zdał sobie sprawę z niedotrzymania terminu, może złożyć tzw. czynny żal do naczelnika urzędu skarbowego. Jeżeli argumentacja płatnika będzie dobra, naczelnik urzędu skarbowego może zdecydować o nienałożeniu kary. Gdyby taka sytuacja powtarzała się już w przeszłości, czynny żal może zostać odrzucony.
