Dochody netto – jak je obliczyć?

Dochód netto to nic innego jak kwota, którą otrzymujemy „na rękę” po odliczeniu wszystkich nałożonych na nią ubezpieczeń i podatków. Wiele młodych osób, które dopiero zaczynają swoją karierę zawodową, zastanawia się jak ją obliczyć. Sprawdź więc, co dla ciebie przygotowaliśmy. 

Kiedy staramy się o zatrudnienie, pracodawca często proponuje nam kwotę wynagrodzenia „brutto”. Przywykliśmy już do tego, że kwota widniejąca na umowie, a ta, która otrzymamy na rękę, znacznie się różnią. Kwota brutto to suma naszego wynagrodzenia przed pomniejszeniem o składki i podatek. Choć nie jest to jeszcze pełna kwota, którą pracodawca musi ponieść na utrzymanie pracownika. Czym jest dochód netto i jak go obliczyć?

Dochód netto – co to jest?

Dochód netto to kwota pomniejszona o wszystkie składki ZUS, zaliczki na podatek dochodowy, wartość składki emerytalnej, składki chorobowej, składki wypadkowej oraz innych składek ubezpieczenia na życie. Inaczej mówiąc, w przypadku pracownika dochód netto to wynagrodzenie “na rękę” po odliczeniu wszystkich obciążeń, które trafia na jego konto i jest do jego pełnej dyspozycji.

W ostatnich latach wyszło wiele przepisów, które mają wpływ na sposób wyliczania wynagrodzenia netto. To między innymi zmiany wysokości kosztów uzyskania przychodów ze stosunku pracy, obniżenie stawki podatku dochodowego, PPK, czy wprowadzenie ulgi dla młodych.

Dochód brutto – co to jest?

Dochód brutto zawiera wszystkie wymienione wyżej obciążenia, czyli zaliczki na podatek dochodowy oraz wszelkiego rodzaju składki i inne potrącenia. Zasady ich naliczania zależą od rodzaju umowy, na podstawie której pracownik świadczy swoją pracy, na przykład na umowę cywilno-prawną (umowa zlecenie) lub umowa o pracę.

Dochód a przychód – jak to rozróżnić?

Pamiętaj, aby nigdy nie mylić dochodu z przychodem, ponieważ są to dwie odrębne od siebie teorie. Przychód to pieniądze uzyskane np. ze stosunku pracy, czy prowadzenia działalności gospodarczej, a także uzyskane z posiadanych nieruchomości. Przychód w rzeczywistości nie oddaje rzeczywistej sytuacji finansowej obywatela. 

Z kolei dochód to różnica przychodu oraz kosztów jego uzyskania. W przypadku wynagrodzenia za pracę wyróżniamy dochód brutto, czyli wynagrodzenie przed potrąceniami i dochód netto, czy kwotę, jaka zostanie pracownikowi “na rękę”. Wynagrodzenie, jakie osoba pracująca na etacie dostaje do ręki stanowi jej realny przychód.

Czym są koszty uzyskania przychodów?

Dochód najprościej ujmując stanowi przychód pomniejszony o koszty uzyskania przychodu. Wydatki, które pracownik musi ponieść, aby uzyskać zarobek to na przykład zakup biletów na autobus do pracy. Dzięki ujęciu kosztów uzyskania przychodu w deklaracji PIT, podatnik może pomniejszyć swój podatek do zapłaty.

Jak obliczyć dochód netto?

Wynagrodzenie netto to nic innego jak wynagrodzenie brutto minus wszelkie potrącenia, tzn. ubezpieczenia i podatki. Wynagrodzenie netto możemy obliczyć poprzez odjęcie od wynagrodzenia brutto składek finansowanych częściowo przez pracodawcę i częściowo przez pracownika.

Od wynagrodzenia brutto pracownika trzeba odjąć zaliczki na podatek dochodowy oraz składki na ubezpieczenie społeczne.

• Składki na ubezpieczenie emerytalne – dzięki któremu posiadamy prawo do emerytury w wysokości.
• Ubezpieczenie rentowe – dzięki któremu posiadamy prawo do renty w przypadku niezdolności do pracy czy prawo do rodzinnej renty.
• Ubezpieczenie chorobowe – dzięki któremu posiadamy prawo do zasiłku w razie choroby lub macierzyństwa.
• Ubezpieczenie wypadkowe – wypłacane przy chorobie zawodowej lub wypadku przy pracy w wysokości zależnej od poziomu ryzyka zawodowego.

Obliczanie konkretnej kwoty dochodu netto z PIT

Obliczenie dochodu netto na podstawie rocznego zeznania podatkowego PIT jest kluczowe dla oceny rzeczywistej sytuacji finansowej podatnika. Dochód netto to kwota, którą dysponujemy po odliczeniu wszelkich obciążeń od przychodu. Aby go obliczyć, wykonaj następujące kroki:

1. Zidentyfikuj przychód: Odszukaj w formularzu PIT sumę wszystkich uzyskanych przychodów w danym roku podatkowym.
2. Odlicz koszty uzyskania przychodu: Są to wydatki poniesione w celu osiągnięcia przychodu, takie jak koszty dojazdu do pracy czy zakup niezbędnych materiałów.
3. Odlicz składki na ubezpieczenia społeczne: Obejmują one składki emerytalne, rentowe oraz chorobowe, które można znaleźć w odpowiednich pozycjach formularza PIT.
4. Oblicz pełną składkę na ubezpieczenie zdrowotne: Obliczanie składki na ubezpieczenie zdrowotne odbywa się poprzez odjęcie od wynagrodzenia brutto składek na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe i chorobowe), a następnie obliczenie 9% od tak uzyskanej podstawy. Warto zauważyć, że od 2022 roku składka zdrowotna nie podlega odliczeniu od podatku dochodowego.
5. Odlicz zaliczki na podatek dochodowy: Są to kwoty odprowadzone w ciągu roku na poczet należnego podatku, również wykazane w formularzu PIT.

Po zebraniu powyższych danych, oblicz dochód netto według wzoru:

Dochód netto = Przychód – Koszty uzyskania przychodu – Składki na ubezpieczenia społeczne – Pełna składka na ubezpieczenie zdrowotne – Zaliczki na podatek dochodowy

Wynagrodzenie brutto a netto. Ile wynoszą składki na ubezpieczenie zdrowotne i podatek?

Pracodawca opłaca część składek. Po jego stronie jest konieczność uiszczania za pracownika:

• składki na ubezpieczenie emerytalne – 9,67%;
• składki na ubezpieczenie rentowe – 6,5%;
• składek na ubezpieczenie wypadkowe – ok. 1,67%;
• składek na Fundusz Pracy – 2,45%;
• składek na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP) – 0,1%;
• zaliczki na podatek dochodowy – 12% i 32% od nadwyżki dla dochodów przekraczających 120 000 zł.

Natomiast pracownik opłaca za siebie:

• składki na ubezpieczenie emerytalne – 9,76%;
• składki na ubezpieczenie rentowe – 1,5%;
• składki na ubezpieczenie chorobowe – 2,45%;
• składki na ubezpieczenie zdrowotne – 9%.

Wysokość składki zdrowotnej wynosi 9%. Kwotę składki wylicza się od wynagrodzenia brutto pomniejszonego o składki na ubezpieczenie społeczne.

Podatek dochodowy a wynagrodzenie netto

Pracodawca jako płatnik składek uiszcza za pracownika zaliczkę na podatek dochodowy. Przy umowach o pracę zastosowanie mają koszty uzyskania przychodów w wysokości 250 lub 300 zł w przypadku pracowników dojeżdżających z oddalonej miejscowości. Pracownicy, którzy chcą zmniejszyć zaliczki na podatek o kwotę wolną od podatku, mogą złożyć PIT-2, co zmniejsza zaliczkę o 300 zł miesięcznie. Natomiast z podatku dochodowego zwolnione są młode osoby, do 26 roku życia. Obowiązuje limit w wysokości 85 528 zł rocznie. Po przekroczeniu tej kwoty, od nadwyżki pobierany jest podatek dochodowy.

Wpływ kosztów uzyskania przychodów podatnika na dochód netto

Prawidłowe ustalenie wysokości dochodu netto wymaga uwzględnienia kosztów uzyskania przychodów podatnika, które mogą obniżyć podstawę opodatkowania. W przypadku pracowników zatrudnionych na umowę o pracę standardowe koszty wynoszą 250 zł miesięcznie, a dla osób dojeżdżających z innej miejscowości – 300 zł. Przedsiębiorcy mogą uwzględnić wydatki związane z prowadzeniem działalności, np. na sprzęt, wynajem biura czy koszty paliwa.

Dzięki temu realny dochód netto zwiększa się, ponieważ podatek dochodowy jest naliczany od niższej kwoty przychodu. Uwzględnienie kosztów uzyskania przychodów podatnika pozwala efektywnie obniżyć zobowiązania podatkowe i zwiększyć kwotę wynagrodzenia na rękę.

Znaczenie uwzględnienia podatku dochodowego w wynagrodzeniu netto

Aby obliczyć wynagrodzenie netto, konieczne jest uwzględnienie podatku dochodowego, który jest potrącany od wynagrodzenia brutto. W Polsce obowiązują dwie stawki podatkowe: 12% dla dochodów do 120 000 zł rocznie oraz 32% dla nadwyżki ponad tę kwotę. Dodatkowo pracownicy mogą skorzystać z kwoty wolnej od podatku (30 000 zł), co oznacza, że do tego limitu nie płacą podatku dochodowego. Prawidłowe ustalenie wysokości dochodu netto wymaga więc uwzględnienia nie tylko składek na ubezpieczenia, ale także zaliczek na podatek dochodowy, które wpływają na ostateczną kwotę wynagrodzenia otrzymywaną przez pracownika. Świadome zarządzanie podatkiem pozwala na efektywne planowanie budżetu domowego i unikanie nieoczekiwanych dopłat do urzędu skarbowego.

Dochód netto – podsumowanie

Zrozumienie różnicy między wynagrodzeniem brutto a netto jest kluczowe dla każdego pracownika i przedsiębiorcy. Wysokość dochodu netto zależy od wielu czynników, w tym od wysokości składek ZUS, zaliczek na podatek dochodowy oraz kosztów uzyskania przychodów. Dochód pomniejszony o te obowiązkowe opłaty to kwota, którą faktycznie otrzymujemy na swoje konto i którą możemy swobodnie dysponować.

Kluczowe jest również określenie, jaka efektywna stawka opodatkowania dotyczy naszych dochodów – może się ona różnić w zależności od rodzaju umowy, ulg podatkowych czy kosztów uzyskania przychodu. Ostatecznie to rzeczywiście wypracowany zysk, a nie kwota brutto na umowie, powinien być głównym punktem odniesienia przy ocenie naszej sytuacji finansowej. Świadomość tych mechanizmów pozwala podejmować lepsze decyzje dotyczące zatrudnienia, negocjowania wynagrodzenia i planowania domowego budżetu.