Przychód i dochód to pojęcia, które ze względu na podobnie brzmiące nazwy, błędnie uznaje się za synonimy. Pomylenie ich podczas oceniania sytuacji finansowej firmy, może wiele kosztować przedsiębiorcę. Sprawdź, jakie najważniejsze są różnice między przychodem a dochodem.
Obecność na rynku pracy lub prowadzenie własnej działalności gospodarczej wiąże się z koniecznością poruszania się w świecie finansów i rachunkowości. w końcu zagadnienia księgowe dotyczą praktycznie każdego obywatela, który odprowadza podatek dochodowy. Koszty uzyskania przychodów, formy opodatkowania bądź fakturowanie to tylko niektóre podjęcia, z którymi mamy styczność na co dzień. Niestety terminologia związana z finansami wielu osobom przysparza trudności. Szczególnie że temat ten nie jest łatwy i wiąże się z licznymi zmianami, rozróżnieniem na indywidualne przypadki Jednak znajomość podstawowych pojęć jest niezbędna w przypadku organizacji formalności, szczególnie tych związanych z wypłatą świadczeń i corocznym zeznaniem podatkowym PIT. Jednymi z podstawowych pojęć, jakie wprowadzają komplikacje, jest przychód a dochód.
Spis treści
Przychód a dochód – wyjaśnienie pojęć
Wiele osób nie wie, co to jest dochód, a co przychód i bardzo często mylą te dwa pojęcia. Chociaż brzmią one podobnie, każde oznacza coś innego, dlatego nie należy używać ich wymiennie. Warto wiedzieć, jaka jest różnica między dochodem a przychodem, aby nie popełnić błędu podczas oceny sytuacji ekonomicznej naszej firmy.
Przychód – co to jest?
Zanim przejdziemy do różnic między przychodem a dochodem, wyjaśnijmy co znaczą oba te pojęcia.
Przychód to uzyskana suma pieniędzy, która nie została opodatkowana, a także pierwszy wpływ, który nie należy do faktycznego stanu sytuacji finansowej. Przykładowo w przypadku firmy handlowej jest to łączna wartość sprzedaży przedsiębiorstwa w danym okresie rozliczeniowym. Przychód można uzyskać w ramach:
- działalności gospodarczej
- stosunku pracy
- sprzedaży/wynajmu nieruchomości
- pracy na podstawie stosunku służbowego
- pracy nakładczej
Według Art. 14 ust. 1 o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 źródła przychodów ust. 1 pkt. 3, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.
Dochód – czym jest?
Wiemy już, że uzyskana kwota pieniędzy bez uwzględniania podatków oraz kosztów poniesionych na ich uzyskanie to przychód. Dochód z kolei powstaje w momencie, kiedy kwota przychodu zostaje pomniejszona o koszty jego uzyskania. Jest to jedyny, faktyczny stan sytuacji finansowej firmy. Przychód występuje zarówno u osób realizujących stosunek pracy, jak i u przedsiębiorców. Przychód można uzyskać z różnych źródeł. Jednak kwota, jaką nazywamy przychodem, nie jest kwotą, jaką faktycznie możemy wydać. To, jaką kwotę przedsiębiorca lub pracownik może rozdysponować, jest uzależnione od jego kosztów uzyskania przychodu. Koszty uzyskania przychodu to wydatki:
- związane z prowadzoną działalnością
- odpowiednio i klarownie udokumentowane
- nie są związane z wydatkami osobistymi, np. telefon komórkowy do własnego użytku, samochód osobisty
- które zostały poniesione w celu zabezpieczenia i zachowania źródła przychodów oraz ich osiągnięcia.
Koszty uzyskania przychodu dzielą się z kolei na dwie formy: pośrednią i bezpośrednią. Koszty pośrednie ponosi się w chwili wynajmu nieruchomości lub obsługi księgowej, a bezpośrednie w przypadku zakup towarów, które następnie zostaną wykorzystane w procesie produkcji.
Art. 23 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ujmuje szereg wyłączeń od kosztów uzyskania przychodów. I tak za koszt uzyskania przychodu nie uważa się np.:
- nabycie gruntów lub prawa wieczystego użytkowania gruntów, z wyjątkiem opłat za wieczyste użytkowanie gruntów;
- strat w środkach trwałych oraz wartościach niematerialnych i prawnych w części pokrytej sumą odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1;
- odsetek od udziału kapitałowego wspólnika spółki niebędącej osobą prawną.
Przychód a dochód pracownika – o co chodzi?
Wątpliwości często budzi również kwestia przychodu i dochodu w wynagrodzeniu pracownika. W tym przypadku sytuacja jest prosta – przychód to kwota brutto wynagrodzenia, a dochód – netto. Zarobki brutto oznaczają kwotę całkowitą, od której nie zostały potrącone należności w postaci podatków i składek na ubezpieczenia społeczne. Z kolei kwota netto to wynagrodzenie, które pracownik realnie otrzymał na swoje konto. O kosztach uzyskania przychodów pracowników mówi nam art. 22 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.
Definicja jest jasna – do kosztów uzyskania przychodu zalicza się odpowiednio udokumentowane wydatki, które powstały w celu uzyskania przychodów. Pracownik etatowy może zastosować zryczałtowany koszt uzyskania przychodu w wysokości 250 zł lub 300 zł, jeśli pracuje w miejscu swojego zamieszkania lub w dalszych miejscowościach. Natomiast w przypadku przedsiębiorców za koszty uzyskania przychodu traktuje się wydatki, jakie ponieśli ze względu na prowadzenie działalności. To na przykład zakup urządzeń do prowadzenia firmy, czy materiałów i rachunków za media – w teorii do kosztów uzyskania przychodów podatnik ma prawo zaliczyć wszystko oprócz kosztów ustawowo uznanych za niestanowiące kosztów uzyskania przychodów. Umiejętne balansowanie między kosztami uzyskania przychodu a przychodem pozwala na dobre wyniki rentowności przedsiębiorstwa.
Przychód a dochód – różnica
Różnic między przychodem a dochodem jest kilka:
- Dochód to faktyczny zysk osoby fizycznej lub przedsiębiorstwa, a przychód sumą należności, które wpływają na konto firmy lub osoby fizycznej.
- W dochodzie istnieje kwota netto i brutto dla przedsiębiorcy i osoby fizycznej, a w przychodzie – nie. Nadwyżka przychodów nad kosztami po uwzględnieniu podatku dochodowego to kwota netto.
- Dochód odzwierciedla realną sytuację finansową firmy. Przychód nie może być podstawą do oceny sytuacji finansowej firmy, ponieważ ewidencjonowane są w nim również te środki, których przedsiębiorca jeszcze faktycznie nie otrzymał.
- Od wysokości przychodu zależy wysokość podatku, który przedsiębiorca ma obowiązek zapłacić. Dochód to suma, która pozostanie na jego koncie po dopięciu tej formalności.
Przychód i dochód – jak je obliczyć?
Aby obliczyć przychód, należy zsumować należne kwoty netto, czyli bez naliczonego podatku VAT. Aby obliczyć dochód, należy od przychodu odjąć koszty jego uzyskania. Wynikiem będzie różnica pomiędzy poniesionymi kosztami podatkowymi a osiągniętymi przychodami. Mówiąc najprościej:
dochód = przychód – koszty uzyskania przychodu.
Dochód powstaje wtedy, gdy uzyskany przychód jest wyższy od kosztów uzyskania przychodu. Dzieli się na dwie podstawowe kategorie:
- dochód brutto – przychód bez podatku
- dochód netto – przychód po odebraniu podatku dochodowego.
Przychód a dochód w PIT
To właśnie dochód jest podstawą do obliczenia należnego podatku dochodowego. W praktyce oznacza to, że podatek PIT płacimy od dochodów uzyskanych z różnych źródeł, natomiast dochody to przychody pomniejszone o koszty ich uzyskania.
Dla pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, przychodem jest wynagrodzenie brutto, czyli kwota przed potrąceniem składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne oraz zaliczki na podatek dochodowy. Dochód to z kolei kwota netto, którą pracownik otrzymuje „na rękę” po odliczeniu wspomnianych obciążeń. W przypadku przedsiębiorców, przychód obejmuje wszystkie uzyskane wpływy ze sprzedaży towarów lub usług, natomiast dochód to przychód pomniejszony o koszty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, takie jak zakup towarów, opłaty za media czy wynagrodzenia dla pracowników.
Prawidłowe rozróżnienie tych pojęć ma kluczowe znaczenie przy wypełnianiu deklaracji PIT, ponieważ to od dochodu oblicza się należny podatek. Niepoprawne zrozumienie różnicy między przychodem a dochodem może prowadzić do błędów w rozliczeniach podatkowych i ewentualnych konsekwencji finansowych.
Jak przedsiębiorca może zwiększyć dochód?
Przedsiębiorca, który chce zwiększyć swój dochód, powinien analizować strukturę kosztów i szukać sposobów na ich optymalizację. Może to obejmować renegocjację umów z dostawcami, automatyzację procesów w firmie czy ograniczenie zbędnych wydatków. Warto również skupić się na zwiększeniu przychodów poprzez rozszerzenie oferty, dotarcie do nowych klientów czy inwestowanie w marketing. Istotnym elementem jest także wybór odpowiedniej formy opodatkowania, ponieważ różne modele rozliczania podatku dochodowego mogą mieć znaczący wpływ na finalny wynik finansowy firmy. Efektywne zarządzanie przychodem i kosztami to klucz do zwiększania dochodów i długoterminowej stabilności finansowej przedsiębiorstwa.
Jak pracownik może zwiększyć swój dochód?
Dla pracownika kluczowym sposobem na zwiększenie dochodu jest rozwój zawodowy i negocjowanie wyższego wynagrodzenia. Zdobywanie nowych kwalifikacji, ukończenie specjalistycznych kursów czy podnoszenie kompetencji mogą skutkować awansem i wyższą pensją brutto. Ważne jest także świadome planowanie wydatków oraz analiza składników majątkowych, które mogą wpływać na wysokość podatków i ulg podatkowych. Rozsądne zarządzanie wynagrodzeniem pozwala na zwiększenie dochodu netto oraz lepsze planowanie przyszłości finansowej.
