Wymiar czasu pracy to jedno z podstawowych pojęć związanych z etatem i rynkiem pracy. Jesteś ciekaw, ile godzin ma etat? Jaki jest wymiar czasu pracy 2023 w podziale na konkretne miesiące? Poniżej przygotowaliśmy dla Ciebie kilka niezbędnych informacji.
Kodeks pracy określa nie tylko prawa i obowiązki pracowników oraz pracodawców, ale także kwestie związane między innymi z wymiarem czasu pracy (2023 roku) w danym okresie rozliczeniowym. Wymiar czasu pracy pracownika to kwestia niezwykle istotna – zarówno dla zatrudnionego, jak i dla pracodawcy, ponieważ jest to aspekt regulowany nie tylko przez Kodeks pracy, ale także przez Unię Europejską, która czuwa, aby prawo w tym zakresie było respektowane na całym obszarze gospodarczym Europy (w państwach członkowskich). Ile godzin pracy przypada w każdym miesiącu? Jak obliczyć wymiar czasu pracy? Ile wynosi wymiar czasu pracy 2023 na etacie?
Spis treści
Wymiar czasu pracy 2023 – co to jest?
Czas pracy to okres, w którym pracownik wykonuje swoje służbowe obowiązki w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym do jej wykonania. Pracownik pozostaje wtedy do dyspozycji pracodawcy w celu wykonywania obowiązków służbowych.
Zgodnie z art. 129 § 1 Kodeksu pracy:
Czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy, z zastrzeżeniem art 135–138, art. 143 system skróconego tygodnia pracy i art. 144 system pracy weekendowej.
Ponadto, według § 2 okres rozliczeniowy może zostać wydłużony do 12 miesięcy przy zachowaniu ogólnych zasad ochrony bezpieczeństwa i zdrowia pracownika, jeśli tylko jest to uzasadnione przyczynami obiektywnymi lub technicznymi.
Pracodawca jest także zobligowany do sporządzenia i okazania pracownikom rozkładu czasu pracy w wersji papierowej lub elektronicznej. Trzeba jednak pamiętać, że Kodeks pracy dopuszcza sytuacje, w których nie jest to konieczne. Gdy rozkład czasu pracy wynika z:
- prawa pracy,
- obwieszczenia o systemach i rozkładach czasu pracy,
- umowy o pracę,
- systemu czasu pracy zatrudnionego.
Cały etat – ile to godzin? 2023 rok
Według art. 130 § Kodeksu pracy wymiar czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym oblicza się w następujący sposób:
Mnożąc 40 godzin przez liczbę tygodni przypadających w okresie rozliczeniowym;
Dodając do otrzymanej liczby godzin iloczyn 8 godzin i liczby dni pozostałych do końca okresu rozliczeniowego, przypadających od poniedziałku do piątku.
Warto zaznaczyć, że wyróżniamy kilka różnych systemów czasu pracy w 2023 roku, jednak żaden z nich nie może przekraczać 8 godzin pracujących (dobowy wymiar czasu pracy) w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przeciętnym okresie rozliczeniowym.
Ile wyniesie wymiar czasu pracy w poszczególnych miesiącach?
- Styczeń – 168 godzin pracy, 21 dni pracy, 10 dni wolnych;
- Luty – 160 godzin pracy, 20 dni pracy, 8 dni wolnych;
- Marzec – 184 dni godziny pracy, 23 dni pracy, 8 dni wolnych;
- Kwiecień – 152 godziny pracy, 19 dni pracy, 11 dni wolnych;
- Maj – 168 godzin pracy, 21 dni pracy, 10 dni wolnych;
- Czerwiec – 168 godzin pracy, 21 dni pracy, 9 dni wolnych;
- Lipiec – 168 godzin pracy, 21 dni pracy, 10 dni wolnych;
- Sierpień – 176 godzin pracy, 22 dni pracy, 9 dni wolnych;
- Wrzesień – 168 godzin pracy, 21 dni pracy, 9 dni wolnych;
- Październik – 176 godzin pracy, 22 dni pracy, 9 dni wolnych;
- Listopad – 160 godzin pracy, 20 dni pracy, 10 dni wolnych;
- Grudzień – 152 godziny pracy, 19 dni pracy, 12 dni wolnych.
Łącznie wypada 2000 godzin pracujących oraz 115 dni wolnych od pracy. Liczba dni wolnych w danym miesiącu zależy od ilości weekendów oraz od ewentualnych świąt.
Pełny etat – ile godzin w miesiącu ma etat?
Pełen etat to 40 godzin pracy w tygodniu. Jeśli pracujesz na ½ lub ¼ etatu, Twój czas pracy zostanie wyliczony proporcjonalnie do jego pełnego wymiaru. Musisz jednak pamiętać, iż nie zawsze jest to stała liczba godzin, ponieważ ilość przepracowanych dni w danym miesiącu rozliczeniowym (w przyjętym okresie rozliczeniowym) może się różnić.
- Ile godzin ma ½ etatu?
Jeśli pełny etat w danym okresie rozliczeniowym wynosi 160 godzin, to na ½ etatu twój wymiar czasu pracy wynosi 80 godzin w miesiącu.
- Ile godzin ma 3/4 etatu?
Jeśli pełny etat w danym okresie rozliczeniowym wynosi 160 godzin, to na 3/4 etatu twój wymiar czasu pracy wynosi 120 godzin w miesiącu.
Jak obliczyć wymiar czasu pracy? Godziny nadliczbowe a Kodeks pracy
Godziny nadliczbowe występują wtedy, gdy czas pracy przekracza normę dobową lub tygodniową.
Według art. 151 § 1 Kodeksu pracy tylko w przypadku, gdy pracownik wykonuje akcję ratowniczą w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego (w przypadku konieczności prowadzenia akcji ratowniczej), ochrony mienia, środowiska czy usunięcia awarii albo w przypadku szczególnych potrzeb pracodawcy dopuszcza się go do wykonania służbowych obowiązków w godzinach nadliczbowych.
W dodatku liczba godzin nadliczbowych nie może przekraczać 150 godzin w roku kalendarzowym, a tygodniowy czas pracy łącznie z godzinami nadliczbowymi nie może być większy niż 48 godzin.
Zgodnie z Kodeksem pracy, pracodawca ma obowiązek za pracę w godzinach nadliczbowych udzielić pracownikowi dnia wolnego w wymiarze wynikającym z liczby tych godzin lub wypłacić wynagrodzenie z dodatkiem za pracę w godzinach nadliczbowych. O sposobie wynagradzania za pracę w godzinach nadliczbowych pracodawca może zadecydować w regulaminie lub każdorazowo konsultować tę decyzję z zainteresowanym pracownikiem.
Jak wygląda wynagrodzenie w przypadku godzin nadliczbowych?
Zgodnie z art. 151 [1] Kodeksu pracy dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych wygląda w następujący sposób:
§ 1. Za pracę w godzinach nadliczbowych, oprócz normalnego wynagrodzenia, przysługuje dodatek w wysokości:
1) 100% wynagrodzenia – za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających:
a) w nocy;
b) w niedziele i święta niebędące dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy,
c) w dniu wolnym od pracy udzielonym pracownikowi w zamian za pracę w niedzielę lub w święto, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy;
2) 50% wynagrodzenia – za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w każdym innym dniu niż określony w pkt 1.
Ile godzin ma etat? Odpoczynek dobory i tygodniowy
Należy też pamiętać, że pracownicy zatrudnieni na etat i podlegający pod kodeks pracy mają zagwarantowane ustawowo prawo do odpoczynku. Możemy o tym przeczytać w art. 132 III Rozdziału Kodeksu pracy:
§ 1. Pracownikowi przysługuje w każdej dobie prawo do co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku, z zastrzeżeniem § 3 oraz art. 136 czas pracy przy dozorze urządzeń lub pozostawaniu w pogotowiu do pracy § 2 i art. 137 czas pracy przy pilnowaniu mienia lub ochronie osób oraz pracowników straży pożarnych i służb ratowniczych.
§ 2. Przepis § 1 nie dotyczy:
1) pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy;
2) przypadków konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii.
§ 3. W przypadkach określonych w § 2 pracownikowi przysługuje, w okresie rozliczeniowym, równoważny okres odpoczynku.
Jednocześnie przepisy określają także, jak powinien wyglądać tygodniowy rozkład odpoczynku pracownika zatrudnionego na pełnym etacie. Mówi o tym art. 133 tego samego rozdziału:
§ 1. Pracownikowi przysługuje w każdym tygodniu prawo do co najmniej 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku, obejmującego co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego.
(…)
§ 3. Odpoczynek, o którym mowa w § 1 i 2, powinien przypadać w niedzielę. Niedziela obejmuje 24 kolejne godziny, poczynając od godziny 600 w tym dniu, chyba że u danego pracodawcy została ustalona inna godzina.
§ 4. W przypadkach dozwolonej pracy w niedzielę odpoczynek, o którym mowa w § 1 i 2, może przypadać w innym dniu niż niedziela.
Przerwa w pracy
Pracownikom pracującym w pełnym wymiarze godzin należy się również przerwa w czasie pracy. Czas oraz ilość czasu poświęcanego na przerwę zależy ostatecznie od dobowego wymiaru czasu pracy. Tę kwestię również reguluje Kodeks pracy – tym razem a art. 134:
§ 1. Jeżeli dobowy wymiar czasu pracy pracownika:
1) wynosi co najmniej 6 godzin – pracownik ma prawo do przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut;
2) jest dłuższy niż 9 godzin – pracownik ma prawo do dodatkowej przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut;
3) jest dłuższy niż 16 godzin – pracownik ma prawo do kolejnej przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut.
§ 2. Przerwy, o których mowa w § 1, wlicza się do czasu pracy.
Wymiar czasu pracy 2023 – ile dni wolnych od pracy?
Na dni wolne od pracy czeka każdy pracownik. Dodatkowy czas na odpoczynek i możliwość spędzenia czasu z bliskimi bez wykorzystywania dni urlopowych. W tym roku przypada 13 dni wolnych ustawowo od pracy. Są to daty:
- 1 stycznia (niedziela) Nowy Rok, Świętej Bożej Rodzicielki
- 6 stycznia (piątek) Trzech Króli (Objawienie Pańskie)
- 9 kwietnia (niedziela) Wielkanoc
- 10 kwietnia (poniedziałek) Poniedziałek Wielkanocny
- 1 maja (poniedziałek) Święto Pracy
- 3 maja (środa) Święto Konstytucji 3 Maja
- 28 maja (niedziela) Zesłanie Ducha Świętego (Zielone Świątki)
- 8 czerwca (czwartek) Boże Ciało
- 15 sierpnia (wtorek) Święto Wojska Polskiego, Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny
- 1 listopada (środa) Wszystkich Świętych
- 11 listopada (sobota) Święto Niepodległości
- 25 grudnia (poniedziałek) Boże Narodzenie (pierwszy dzień)
- 26 grudnia (wtorek) Boże Narodzenie (drugi dzień)
Co jednak jeśli dzień wolny przypada na weekend? Jeśli w danym okresie rozliczeniowym święto wypada w innym dniu niż niedziela, to obniża wymiar czasu pracy o 8 godzin. P
