Środki trwałe są składnikami majątku przedsiębiorcy, który powinien prowadzić ich ewidencję. Nie wszystkie dokonane zakupy będzie można zaliczyć do środków trwałych, a część z nich nie wymaga sporządzania odpisów amortyzacyjnych. Co to są środki trwałe? Jak ustalić ich wartość?
Początki prowadzenia działalności gospodarczej nie są łatwe. Przedsiębiorca musi zapoznać się z wieloma obowiązkami, z których należy się wywiązywać. Jednym z najważniejszych pojęć w tej kwestii są środki trwałe. Takie składniki majątku przedsiębiorstwa powinny zostać wykazane w specjalnej ewidencji, a w stosunku do części z nich, trzeba będzie dokonywać amortyzacji. Które składniki majątku trzeba prowadzić ewidencję środków trwałych? Jak dokonać amortyzacji? Jak brzmi definicja środków trwałych? Sprawdź!
Środki trwałe – definicja i rodzaje
O tym, co to są środki trwałe, możemy się dowiedzieć dzięki ustawie o PIT. Artykuł 22a owej ustawy wymienia, jakie składniki majątkowe przedsiębiorcy możemy zaliczyć do środków trwałych, które będą podlegały amortyzacji. Treść artykułu 22a pozwala określić definicję środków trwałych, jako:
Środki trwałe to składniki majątku, stanowiące własność bądź współwłasność podatnika, które zostały nabyte lub wytworzone we własnym zakresie. Takie środki powinny być sprawne i gotowe do wykorzystania w dniu przyjęcia do użytku. O środkach trwałych możemy mówić wtedy, gdy ich wykorzystywanie jest ściśle powiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Przewidywany okres używania takiego środka powinien przekraczać 12 miesięcy.
Podstawowa klasyfikacja środków trwałych została podzielona na 10 grup. Wśród nich znajdziemy np.:
- grunty, budynki i lokale;
- narzędzia, maszyny, urządzenia i aparaty specjalistyczne;
- środki transportu i narzędzia techniczne;
- kotły i maszyny energetyczne;
- niesklasyfikowane nigdzie indziej narzędzia, ruchomości i wyposażenie.
Jaki zakup można uznać za środek trwały? Co z wartością początkową?
Nie wspomnieliśmy o jeszcze jednym kryterium, które świadczy o spełnieniu definicji środka trwałego. Wartość środka trwałego, który będzie trzeba wpisać do ewidencji i amortyzować – powinna przekraczać 10 000 złotych. Jeżeli środek trwały będzie miał niższą wartość, podatnik nie musi ujmować go w ewidencji i dokonywać amortyzacji. W tym przypadku można po prostu ująć go w kosztach uzyskania przychodu. Jak ustalać wartość początkową składnika majątku?
Szukasz pracy? Praca w Łodzi czeka, aż ją odkryjesz!
Środki trwałe a wartość początkowa – jak ją ustalić?
Zanim przedsiębiorca dokona innych czynności, takich jak wpis składników majątku do ewidencji lub dokonanie amortyzacji, powinien zająć się wyceną środków trwałych i ustalić ich wartość początkową. Będzie to potrzebne do ustalenia wysokości stawki amortyzacji i ewentualnego ulepszenia środka trwałego, które podniesie jego wartość początkową. Ocena wartości powinna nastąpić nie później niż w miesiącu oddania środka trwałego do użytku. Jak ustala się wspomnianą już wartość?
- Środki zakupione w kraju i za granicą można wycenić, posiłkując się ceną zakupu, potwierdzoną stosownym dokumentem.
- Środki wytworzone we własnym zakresie można wycenić, sumując wydatki powstałe w celu wyprodukowania środka trwałego.
Amortyzacja środków trwałych – co to jest?
Wartości niematerialne, prawne, a także inne środki trwałe, które są wykorzystywane w celach prowadzenia działalności gospodarczej, ulegają zużyciu. To najczęściej prowadzi do spadku wartości środków trwałych, co powinno ujmować się w kosztach firmowych. Spadek wartości środka trwałego, czy też rozłożenie wydatku na jego zakup w czasie – ujmuje się w odpisach amortyzacyjnych. Podstawą takiego odpisu jest wartość początkowa środka stałego, którą rozbija się na jedną z dziesięciu podstawowych stawek amortyzacyjnych. Jeżeli roczna stawka amortyzacji samochodu osobowego wynosi 20%, to w ciągu 12 miesięcy można odliczyć 20% jego wartości początkowej. To znaczy, że amortyzacja zostanie zakończona po 5 latach od wprowadzenia środka stałego do użytku. Co to znaczy dla podatnika?
Jeżeli środkiem trwałym jest samochód o wartości początkowej wynoszącej 50 000 złotych, to przedsiębiorca może co roku odliczyć 20% wartości auta. Roczna kwota amortyzacji tego samochodu wyniesie 10 000 złotych, co po rozbiciu na 12 miesięcy da nam 833 złote miesięcznie.
Niskocenne środki trwałe – trzeba ujmować w ewidencji?
Zgodnie z ustawą o PIT środki trwałe to takie składniki majątku, których przewidywany okres użytkowania przekracza 12 miesięcy. Co więcej, takie środki o wartości przekraczającej 10 tysięcy złotych, trzeba będzie ująć w ewidencji i dokonać odpisów amortyzacyjnych. Jeżeli składnik majątku (bez względu na jego wartość początkową) będzie użytkowany krócej niż rok – wtedy powinien zostać ujęty w kosztach uzyskania przychodu (bez wpisu do ewidencji).
Więcej na temat ewidencji składników majątku mówi ustawa o PIT. Zgodnie z art. 22n ust. 1 i ust. 2 ustawy PIT:
Podatnicy prowadzący, zgodnie z przepisami o rachunkowości, księgi rachunkowe są obowiązani do uwzględnienia w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych informacji niezbędnych do obliczenia wysokości odpisów amortyzacyjnych zgodnie z art. 22a-22m.
Podatnicy prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów są obowiązani do prowadzenia ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (…)
Pozostaje jeszcze kwestia niskocennych środków trwałych. W tym przypadku podatnik może sobie pozwolić na większą dowolność. Jeżeli środek spełnia warunek wykorzystywania go przez co najmniej 12 miesięcy od zakupu, jednak jego wartość jest niższa niż 10 tysięcy złotych – przedsiębiorca może:
- ująć niskocenny składnik majątku w ewidencji środków trwałych i zamortyzować go jednorazowo;
- nie zamieszczać informacji o takim składniku w ewidencji, a wydatki na zakup ująć jako koszty uzyskania przychodów.
